Μια νέα σελίδα ανοίγει για τον κόσμο της εργασίας με την Κοινωνική Συμφωνία που παρουσίασε το Υπουργείο Εργασίας μαζί με όλους τους Εθνικούς Κοινωνικούς Εταίρους.
του Χρήστου Μυτιλινιού
Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που χαρακτηρίστηκε «ιστορική», όχι επειδή απλώς ανακοινώθηκε, αλλά επειδή για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια εργοδότες, εργαζόμενοι και κυβέρνηση κατέληξαν σε ένα κοινό πλαίσιο που προσφέρει πραγματικές αυξήσεις, περισσότερη σταθερότητα και διασφαλισμένα δικαιώματα για όλους τους εργαζομένους.
Η Υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως μίλησε για μια συμφωνία που «βάζει τέλος στην αβεβαιότητα» και επαναφέρει την κανονικότητα στις συλλογικές συμβάσεις. Όπως είπε, η κυβέρνηση θα μπορούσε να νομοθετήσει μόνη της. Διάλεξε όμως τον δύσκολο δρόμο της συνεννόησης. Και αυτό, όπως τόνισε, είναι που δίνει στη συμφωνία χαρακτήρα σταθερού θεσμικού πλαισίου, όχι πρόσκαιρης υπουργικής απόφασης.
Τι σημαίνει στην πράξη για τους εργαζόμενους
Το νέο πλαίσιο φέρνει τρεις μεγάλες αλλαγές που αφορούν άμεσα την καθημερινότητα εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι οι αλλαγές αυτές δεν είναι θεωρητικές· είναι απτές, μετρήσιμες και κάνουν το εργασιακό περιβάλλον πιο ασφαλές και πιο αξιοπρεπές.
- Περισσότερες Συλλογικές Συμβάσεις, άρα περισσότερες αυξήσεις
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των τελευταίων ετών ήταν ότι μεγάλο μέρος της αγοράς έμενε «εκτός» συλλογικών συμβάσεων. Αυτό σήμαινε ότι πολλοί εργαζόμενοι είχαν πολύ χαμηλότερους μισθούς απ’ ό,τι ορίζουν οι κλαδικές συμφωνίες, ενώ δεν υπήρχε καν τρόπος να καλυφθούν.
Με τη νέα συμφωνία:
- Οι συμβάσεις θα μπορούν να επεκτείνονται πιο εύκολα σε ολόκληρους κλάδους.
- Το απαιτούμενο ποσοστό εκπροσώπησης μειώνεται από 50% σε 40%, κάνοντας την επέκταση πιο εφικτή.
- Όταν υπογράφουν όλοι οι κοινωνικοί εταίροι, η επέκταση μπορεί να γίνει χωρίς καν να εξεταστεί ποσοστό.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι σε ολόκληρους κλάδους — εμπόριο, εστίαση, τουρισμό, μεταποίηση, υπηρεσίες — θα μπορούν να έχουν κοινές αυξήσεις, κοινούς κανόνες και σαφείς όρους εργασίας.
- Κανένα δικαίωμα δεν χάνεται όταν λήξει η σύμβαση
Μέχρι σήμερα, όταν έληγε μια συλλογική σύμβαση, οι εργαζόμενοι έμπαιναν σε «γκρίζα ζώνη». Οι όροι προστασίας περιορίζονταν, οι μισθοί μπορούσαν να αλλάξουν, και συχνά νέοι εργαζόμενοι προσλαμβάνονταν χωρίς την ίδια κάλυψη.
Με τη νέα συμφωνία:
- Μετά τη λήξη της σύμβασης δίνεται τρίμηνη παράταση σε όλους τους όρους.
- Όλο το διάστημα μέχρι να υπάρξει νέα σύμβαση, όλοι οι μισθολογικοί και θεσμικοί όροι διατηρούνται.
- Οι νεοπροσλαμβανόμενοι καλύπτονται κανονικά.
Αυτό είναι ίσως το μεγαλύτερο κέρδος για τους εργαζομένους: σταθερότητα και συνέχεια. Δεν θα υπάρχει πλέον «κενό προστασίας». Κανείς δεν θα φοβάται ότι «λήγει η σύμβαση και χάνονται δικαιώματα». Το πλαίσιο γίνεται ασφαλές και προβλέψιμο.
- Πιο γρήγορες λύσεις όταν οι διαπραγματεύσεις κολλούν
Συχνά οι διαπραγματεύσεις για νέες συμβάσεις κατέληγαν σε αδιέξοδο, με τους εργαζομένους να περιμένουν μήνες ή και χρόνια για λύσεις. Η συμφωνία εισάγει νέους, πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς:
- Δημιουργείται τριμελής επιτροπή προελέγχου για την προσφυγή στη διαιτησία.
- Ο δεύτερος βαθμός διαιτησίας καταργείται, ώστε να εκδίδονται αποφάσεις πολύ πιο γρήγορα.
- Όποια πλευρά θεωρεί άδικη την απόφαση μπορεί να πάει στα δικαστήρια.
Έτσι, τα αδιέξοδα μειώνονται και ο διάλογος γίνεται πιο ουσιαστικός.
Τι λένε οι κοινωνικοί εταίροι
Η μοναδική αξία της νέας συμφωνίας είναι ότι δεν αποτελεί απλώς πρωτοβουλία της κυβέρνησης, αλλά κοινή δέσμευση εργοδοτών και εργαζομένων.
Γιάννης Παναγόπουλος – ΓΣΕΕ
Μίλησε για «επανρύθμιση υπέρ των εργαζομένων» και τόνισε ότι η Εθνική Γενική Σύμβαση πρέπει να επιστρέψει στους κοινωνικούς εταίρους, εκεί όπου ανήκει. Ανέδειξε επίσης τη σημασία της επέκτασης συμβάσεων όπως του κλάδου μετάλλου, που μπορεί να καλύψει χιλιάδες εργαζομένους.
Σπύρος Θεοδωρόπουλος – ΣΕΒ
Αναγνώρισε ότι ένα σημαντικό μέρος των εργαζομένων δεν έχει ακόμη νιώσει την ανάπτυξη. Τόνισε ότι οι εργοδότες έχουν ευθύνη να στηρίξουν την αύξηση των εισοδημάτων και χαρακτήρισε τη συμφωνία «μοντέρνο πλαίσιο συνεργασίας».
Γιώργος Καβαθάς – ΓΣΕΒΕΕ
Μίλησε για «πρωτόγνωρη διαδικασία» και κάλεσε σε ενίσχυση των μισθών ώστε να μοιραστεί το όφελος της οικονομίας στους εργαζόμενους. Επισήμανε ότι πρώτη φορά θεσμοθετείται ουσιαστικός κοινωνικός διάλογος.
Σταύρος Καφούνης – ΕΣΕΕ
Τόνισε ότι το εμπόριο χρειάζεται εργαζόμενους με καλύτερες αμοιβές για να ενισχυθεί η αγορά. Μίλησε για μια «συμφωνία ευθύνης» που μπορεί να χτίσει σταθερότητα.
Γιάννης Ρέτσος – ΣΕΤΕ
Υπενθύμισε ότι ο τουρισμός έχει στηρίξει συστηματικά τις συλλογικές συμβάσεις και εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι η κάλυψη των εργαζομένων θα αυξηθεί σημαντικά.
Μια συμφωνία που αφορά όλους
Το νέο πλαίσιο δεν αφορά μόνο όσους ήδη καλύπτονται από συμβάσεις. Αφορά κυρίως εκείνους που σήμερα δουλεύουν:
- με χαμηλότερους μισθούς από τον κλαδικό,
- χωρίς συλλογική προστασία,
- χωρίς σταθερότητα στους όρους εργασίας,
- σε κλάδους όπου η επέκταση μέχρι σήμερα ήταν σχεδόν αδύνατη.
Η φιλοσοφία της συμφωνίας είναι απλή:
να αποκτήσουν περισσότεροι εργαζόμενοι πρόσβαση σε συλλογική προστασία.
Δεν πρόκειται για ένα «τεχνικό κείμενο», αλλά για μια πρακτική αλλαγή που επηρεάζει άμεσα το εισόδημα και την καθημερινότητα χιλιάδων ανθρώπων.
Ένα νέο σημείο εκκίνησης
Η Κοινωνική Συμφωνία αποτελεί μια από τις σημαντικότερες κινήσεις των τελευταίων χρόνων στο εργατικό δίκαιο. Για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό, οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται μονομερώς, αλλά στηρίζονται σε συνεννόηση. Το αποτέλεσμα είναι ένα σύγχρονο μοντέλο εργασιακών σχέσεων που συνδυάζει:
- σταθερότητα,
- αυξήσεις,
- προστασία,
- ευελιξία,
- και θεσμική ωριμότητα.
Το επόμενο διάστημα θα παρουσιαστεί το πλήρες Σχέδιο Δράσης και θα ξεκινήσει η διαδικασία νομοθέτησης. Όμως το μήνυμα είναι ήδη καθαρό:
οι Συλλογικές Συμβάσεις επιστρέφουν στο προσκήνιο, και μαζί τους επιστρέφει η σιγουριά για τους εργαζόμενους.
