Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να εφαρμόσει από την 1η Ιουλίου 2026 σταθερό τελωνειακό δασμό 3 ευρώ σε μικρά δέματα αξίας κάτω των 150 ευρώ που εισέρχονται στην ΕΕ. Το μέτρο θα παραμείνει σε ισχύ μέχρι να τεθεί σε ισχύ η μόνιμη ρύθμιση για τέτοια δέματα, όπως συμφωνήθηκε τον Νοέμβριο του 2025 σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο φόρος θα επιβάλλεται σε όλα τα εμπορεύματα που εισέρχονται στην ΕΕ και για τα οποία οι πωλητές εκτός ΕΕ είναι εγγεγραμμένοι στο ενιαίο κατάστημα εισαγωγών IOSS της ΕΕ για πληρωμή ΦΠΑ, καλύπτοντας το 93% των ροών ηλεκτρονικού εμπορίου προς τις ευρωπαϊκές χώρες. Η άποψή μου είναι πως η επίδραση της πολιτικής από την απόφαση είναι περιορισμένη και τα «μικροδέματα» θα συνεχίσουν με ανοδική τάση.
Η έκρηξη των φθηνών εισαγωγών με 4,6 δισ. δέματα ετησίως από την Κίνα στην ΕΕ οδήγησε το Ecofin σε μια απόφαση που ναι μεν βάζει τέλος στα δωρεάν μικροδέματα, αλλά δεν θα περιορίσει τη ροή τους λόγω της μεγάλης διαφοράς των τιμών και των περιθωρίων που έχουν οι ασιατικές πλατφόρμες να απορροφήσουν εύκολα από το 0,5 τα 3 ευρώ με επιπλέον εκπτώσεις. Οι άλλοι λόγοι που τα 3 ευρώ δεν αρκούν είναι η συμπεριφορά του καταναλωτή, ενώ το μοντέλο των logistics παραμένει άθικτο, αφού δεν πρόκειται για δασμό, αλλά πάγιο τέλος. Ερωτηματικά μάλιστα εγείρει η χρονική καθυστέρηση έξι μηνών για την υλοποίηση της πολιτικής δέσμευσης του Νοεμβρίου. Με το μέτρο αυτό η Ευρώπη δεν απαντά πλήρως στο γεγονός ότι τα μικροδέματα από τις γνωστές πλατφόρμες που εισέρχονται προς το παρόν αδασμολόγητα οδηγεί σε αθέμιτο ανταγωνισμό, αλλά και κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια των καταναλωτών, υψηλά επίπεδα απάτης και περιβαλλοντικά προβλήματα.
Μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει πως το μέτρο θα εφαρμόζεται σε όλα τα εμπορεύματα για τα οποία οι πωλητές εκτός ΕΕ είναι εγγεγραμμένοι στο ενιαίο σημείο εξυπηρέτησης εισαγωγών IOSS της ΕΕ για σκοπούς φόρου προστιθέμενης αξίας. Το ερώτημα όμως που τίθεται εδώ είναι εάν τελικά το μέτρο ευνοεί τις μεγάλες πλατφόρμες που έχουν επενδύσει σε αποθηκευτικούς χώρους σε χώρες της Ευρωζώνης, παρά το γεγονός πως προβλέπεται η Επιτροπή να αξιολογεί τακτικά εάν ο συντελεστής πρέπει να επεκταθεί σε εμπορεύματα που εισέρχονται και πωλούνται από εμπόρους μη εγγεγραμμένους στο IOSS. Επισημαίνεται πως οι επιχειρήσεις για να εισάγουν τα ίδια είδη επιβαρύνονται με δασμούς, ΦΠΑ, έξοδα εκτελωνισμού και τηρούν τις απαιτήσεις συμμόρφωσης με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές.
Η αρχική δέσμευση για την εξεύρεση μιας απλής, προσωρινής λύσης για την επιβολή δασμών σε τέτοια προϊόντα το συντομότερο δυνατόν φαίνεται να καθυστερεί και να ξεκινά η μεταβατική περίοδος από την 1η Ιουλίου του 2026, έως ότου τεθεί σε εφαρμογή η συμφωνία για μια μόνιμη λύση που θα καταργεί εντελώς το όριο απαλλαγής από δασμούς. Το ζητούμενο είναι όλα τα μεμονωμένα εμπορεύματα αξίας κάτω των 150 ευρώ να υπόκεινται σε δασμούς σύμφωνα με τους συνήθεις δασμολογικούς συντελεστές της ΕΕ. Επίσης σημειώνεται πως το μέτρο διαφέρει από το προτεινόμενο «τέλος διαχείρισης», που συζητείται επί του παρόντος στο πλαίσιο του πακέτου μεταρρυθμίσεων των τελωνείων και του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ, άνω του 91% των δεμάτων αξίας κάτω των 150 ευρώ που εισάγονται στην ΕΕ προέρχεται από την Κίνα, ενώ στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ημερησίως φτάνουν έως και 50.000 παραγγελίες. Είναι ενδεικτικό ότι 1 στα 5 ευρώ από τις αγορές των Ελλήνων από ηλεκτρονικές πλατφόρμες καταλήγει στην Κίνα, με τον εκτιμώμενο τζίρο των αγορών να κυμαίνεται μεταξύ 529 και 627 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ και την GRECA, οι συνθήκες για τις ελληνικές επιχειρήσεις είναι ασφυκτικές, καθώς οι μεγάλες πλατφόρμες έχουν ήδη κατακτήσει το 15%-20% της ελληνικής αγοράς ηλεκτρονικού εμπορίου. Οι συνολικές απώλειες για την ελληνική οικονομία από την εισβολή των e-shops τρίτων χωρών υπολογίζονται μεταξύ 188 και 204 εκατ. ευρώ.
Η Ελλάδα επισήμως στήριξε την πρόταση για την επιβολή δασμών σε δέματα χαμηλής αξίας από τρίτες χώρες και μάλιστα ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης τόνισε ότι η Ελλάδα στηρίζει πλήρως την κατάργηση του ελάχιστου ποσού των 150 ευρώ, ενώ ως πρόεδρος πλέον του Εurogroup θα μπορεί να συντονίζει στην πράξη την κρίσιμη συζήτηση για το ευρωπαϊκό εμπόριο. Οι εκπρόσωποι του ελληνικού εμπορίου, συμμετέχοντας ενεργά στην παραγωγή των θέσεων της EuroCommerce και των γνωμοδοτήσεων της ΕΟΚΕ προς την Κομισιόν, προτείνουν τη θεσμοθέτηση ενός ενιαίου μηχανισμού σε επίπεδο ΕΕ, ο οποίος θα επιτρέπει στην Κομισιόν να επιβάλλει σε εξαιρετικές αλλά κρίσιμες περιπτώσεις ακόμα και προσωρινό περιορισμό ή αναστολή πρόσβασης στην ευρωπαϊκή αγορά για ηλεκτρονικές πλατφόρμες και εμπόρους τρίτων χωρών.
του Βασίλη Κορκίδη
Πρόεδρος ΕΒΕΠ
