Πώς χωρίζουν οι άνθρωποι σήμερα;
Είναι πιο πιθανό να «εξαφανιστούν» χωρίς εξηγήσεις ή να πάρουν την ευθύνη και να προσπαθήσουν να το πουν… όσο πιο μαλακά γίνεται; Μια νέα ελληνική έρευνα με δείγμα 400 ατόμων αποκαλύπτει τις πιο συχνές στρατηγικές που χρησιμοποιούμε όταν βάζουμε τέλος σε μια σχέση – αλλά και ποιες αποφεύγουμε συνειδητά. Τι ρόλο παίζει η προσωπικότητα, ποια η ελληνική κουλτούρα και γιατί το ghosting δεν είναι τελικά τόσο διαδεδομένο όσο νομίζαμε;
Στο πλαίσιο της μελέτης του για τις ρομαντικές σχέσεις, ο καθηγητής εξελικτικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Μενέλαος Αποστόλου θέλησε να διερευνήσει πώς ακριβώς επιλέγουν οι άνθρωποι να βάλουν τέλος σε μια σχέση. Παρότι ο χωρισμός είναι μια κοινή εμπειρία σχεδόν για όλους, η βιβλιογραφία γύρω από το ζήτημα είναι εντυπωσιακά φτωχή, όπως παρατηρεί ο ίδιος: «Ενώ συμβαίνει σε όλους, βιβλιογραφικά δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα. Οπότε μέσα στο γενικότερο φαινόμενο των ρομαντικών σχέσεων που μελετώ, βρήκα ένα κομμάτι που δεν το ξέραμε καθόλου», δήλωσε στην Karfitsa.gr.
Η έρευνά του κατέγραψε 45 διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι σκέφτονται να χωρίσουν και ανέδειξε τρεις βασικές στρατηγικές.
Οι τρεις στρατηγικές
Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη είναι αυτή που ο ίδιος αποκαλεί “soften the blow” – δηλαδή ο χωρισμός με ευγένεια και ενσυναίσθηση. Σε αυτήν περιλαμβάνονται πράξεις όπως η εξήγηση των λόγων του χωρισμού, η ανάληψη (μέρους ή ολόκληρης) της ευθύνης και η προσπάθεια να παρουσιαστεί η απόφαση ως… κάτι που τελικά θα ωφελήσει και τους δύο. «Αυτό χρησιμοποιούν οι περισσότεροι. Το κάνεις με έναν τρόπο που μειώνει την αρνητική επίδραση, “μαλακώνει το χτύπημα”. Πολλοί παίρνουν και την ευθύνη, σαν να “χρυσώνουν το χάπι”. Είναι κάτι που συναντάται κυρίως σε μακροχρόνιες σχέσεις – θα ήταν περίεργο κάποιος απλώς να εξαφανιστεί από μια μεγάλη σχέση».
Η δεύτερη πιο διαδεδομένη στρατηγική είναι το λεγόμενο “take a break” – η πρόταση για ένα προσωρινό διάλειμμα. Όπως εξηγεί ο ερευνητής, αυτή η τακτική μπορεί να λειτουργεί ως ένα ενδιάμεσο βήμα, που κάνει τον χωρισμό να ακούγεται λιγότερο «βαρύς». «Λες ‘ας το σκεφτούμε, ας το δούμε, θέλω να μείνω μόνος να σκεφτώ’.Μοιάζει με το soften the blow, γιατί αφήνει μια ελπίδα – δεν είναι τελειωτικό. Κάποιος μπορεί να το επιλέξει επειδή δεν θέλει να το φέρει απότομα, βαριά», προσθέτει στην Karfitsa.gr, ο ερευνητής.
Ωστόσο η λιγότερο δημοφιλής στρατηγική ήταν αυτή της πλήρους αποφυγής: το ghosting ή η απομάκρυνση χωρίς εξηγήσεις. «Το λεγόμενο “avoid confrontation”, είτε αποφεύγεις να το πεις απευθείας, είτε εξαφανίζεσαι. Αυτό είναι το λιγότερο πιθανό να χρησιμοποιηθεί. Ίσως γιατί δείχνει ότι δεν είναι σωστός τρόπος και μπορεί να βλάψει και εσένα, όταν μπεις στην επόμενη σχέση».
Αν και πολλοί θα περίμεναν το ghosting να είναι πρώτη επιλογή, η έρευνα δείχνει ότι τελικά χρησιμοποιείται πολύ λιγότερο απ’ όσο πιστεύουμε. «Αυτό πρέπει να το ερευνήσουμε περισσότερο. Η υπόθεση είναι ότι εξαρτάται από την περίπτωση. Αν έχεις μια μακροχρόνια σχέση, δύσκολα φέρεσαι έτσι. Αν βγαίνεις με κάποιον τρεις βδομάδες, είναι πιο πιθανό. Μια άλλη εικασία είναι ότι κάποιος το κάνει επειδή φοβάται μια έντονη αντίδραση».
Δεν σχετίζεται τόσο με την προσωπικότητα
Η έρευνα μέτρησε και τη σχέση ανάμεσα στις στρατηγικές χωρισμού και σε χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως το Big Five και η Σκοτεινή Τριάδα. Ωστόσο, τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενδιαφέροντα για όσους περίμεναν μια καθαρή συσχέτιση. «Λόγω της φύσης του ζητήματος, περιμέναμε να βρούμε κάποια σχέση, π.χ. κάποιος που κάνει ghosting να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Αλλά δεν βρήκαμε σχεδόν τίποτα. Ίσως να παίζει ρόλο η προσωπικότητα, αλλά μάλλον δευτερεύοντα. Ο τρόπος που χωρίζει κάποιος φαίνεται να έχει περισσότερο να κάνει με το πώς ζυγίζει την κατάσταση, όχι με το ποιος είναι», αναφέρει στην Karfitsa, ο συγγραφέας της μελέτης.
Και η κουλτούρα; Ίσως, αλλά…
Όσο για το κατά πόσο οι Έλληνες έχουν ιδιαίτερο τρόπο να χωρίζουν, ο ερευνητής είναι επιφυλακτικός.
«Για να το πούμε αυτό, πρέπει να κάνουμε συγκρίσεις. Σίγουρα αυτές οι στρατηγικές υπάρχουν και σε άλλες κουλτούρες, αλλά πιθανόν να υπάρχουν και διαφορές. Είναι κάτι που χρειάζεται διαπολιτισμική έρευνα».
Η έρευνα αυτή ρίχνει φως σε έναν τομέα που συχνά παραβλέπεται: τον τρόπο που οι άνθρωποι επιλέγουν να βάλουν τέλος σε μια σχέση. Παρά τις διαφορετικές προσωπικότητες, φαίνεται πως η ευγένεια και η προσπάθεια να «μαλακώσει το χτύπημα» παραμένουν η πιο συνηθισμένη στρατηγική, ενώ το ghosting, αν και πολυσυζητημένο, δεν είναι τόσο διαδεδομένο όσο νομίζουμε!
Η μελέτη ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω διερεύνηση, τόσο σε άλλες κουλτούρες όσο και σε βάθος, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα τις πολύπλοκες αυτές ανθρώπινες σχέσεις και τους τρόπους με τους οποίους τις διαχειριζόμαστε…
