Στις Εθνικές Οδούς χτυπάει η καρδιά του αγροτικού κόσμου τα τελευταία 24ωρα, με κινητοποιήσεις που σε κάποιους ξυπνάνε… ένδοξες μνήμες από τα μπλόκα της δεκαετίας του ’90, που έκοβαν την Ελλάδα στα δύο για εβδομάδες ολόκληρες, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο ρεπορτάζ του στο «Παρασκήνιο» ο Κώστας Παπαδόπουλός.
Ποιος άραγε μπορεί να ξεχάσει τα επονομαζόμενα «μπλόκα της οργής» όταν για 58 ολόκληρες ημέρες, τον χειμώνα του 1996-97, οι αγρότες από τη Μακεδονία μέχρι και την Πελοπόννησο είχαν παρατάξει χιλιάδες τρακτέρ και μηχανήματα, παραλύοντας την οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας; Η αναθεωρημένη Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) προκάλεσε την οργή γαιοκτημόνων και κτηνοτρόφων, οι οποίοι από τον περιβόητο κόμβο της Νίκαιας -παραδοσιακό «στρατηγείο» των κινητοποιήσεων στη Θεσσαλία- έστειλαν μήνυμα στον Κώστα Σημίτη (σ.σ. μετρούσε μόλις λίγες ημέρες ως πρωθυπουργός) ότι η διαχείριση των αγροτών δεν είναι εύκολη υπόθεση. Λάρισα, Καρδίτσα, Τρίκαλα «κατέβασαν» ίσως και περισσότερα από 2.000 τρακτέρ και μηχανήματα στην Εθνική Οδό και τους παρακαμπτήριους δρόμους, ενώ αναδείχτηκαν και πρόσωπα-σύμβολα που μέχρι και σήμερα μνημονεύονται από το αγροτικό κίνημα. Με την… ευχή να μη ζήσουμε και πάλι στιγμές όπως το 1997 στις Μικροθήβες, όπου ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης Γιώργος Ρωμαίος έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιο «σχισμένα λάστιχα και ζάχαρη στις μηχανές των τρακτέρ», το «Π» σάς παρουσιάζει τα πρόσωπα και τις ιστορίες που σημάδεψαν το αγροτικό κίνημα από το 1990 κι έπειτα.
«Πατακιστάν» και «Πατακόχαρτα»
Η πιο χαρακτηριστική μορφή είναι αυτή του Γιάννη Πατάκη, ο οποίος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ο «πατριάρχης» του αγροτοσυνδικαλισμού. Δεν είναι τυχαίο ότι το όνομά του συνδέθηκε με… αυτόνομο κράτος στον θεσσαλικό κάμπο, το περιβόητο «Πατακιστάν», ενώ έγινε ο πρώτος αγρότης που εξελέγη βουλευτής και ευρωβουλευτής (σ.σ. με το ΚΚΕ). Είχε ηγετικό ρόλο στις μεγάλες κινητοποιήσεις στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και στις αρχές της δεκαετίας του ’90, κλείνοντας την Εθνική Οδό Αθηνών-Θεσσαλονίκης και στον κόμβο της Βιοκαρπέτ, με τα ΜΜΕ της εποχής να του αποδίδουν τον χαρακτηρισμό «καπετάνιος» των μπλόκων, καθώς όποτε ήθελε «κατέβαζε» εκατοντάδες, ακόμη και χιλιάδες τρακτέρ και μηχανήματα στους δρόμους.
Ο Γιάννης Πατάκης είχε γεννηθεί το 1940 στη Νίκαια της Λάρισας, ασχολήθηκε από μικρή ηλικία με τη γεωργία και τα κοινά, ενώ είχε εκλεγεί τρεις φορές πρόεδρος της τοπικής κοινότητας στη Νίκαια (1982, 1986 και 1990). Επιπλέον, διετέλεσε επί μακρόν πρόεδρος της Ενωτικής Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Νομού Λάρισας, πριν τον κερδίσει η κεντρική πολιτική σκηνή. Στην ιστορία έχει μείνει η κόντρα του με τον υπουργό του ΠΑΣΟΚ, Βαγγέλη Γιαννόπουλο, που τον κατηγορούσε για κατάχρηση εξουσίας με αφορμή τα «πατακόχαρτα». Τι ήταν τα «πατακόχαρτα»; Το χαρτί που έδειχνε κανείς στα μπλόκα για να περάσει με την… έγκριση του αγροτοσυνδικαλιστή, ο οποίος το 2009 έχασε τη μάχη με τον καρκίνο κι έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 69 ετών.
Ο Μπούτας και τα 3.500 τρακτέρ
Εξίσου εμβληματική μορφή των μεγαλύτερων αγροτικών κινητοποιήσεων είναι αυτή του Βαγγέλη Μπούτα, του επί χρόνια προέδρου της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ν. Καρδίτσας και βουλευτή του ΚΚΕ την περίοδο 1996-2000. Ακόμη και οι πολιτικοί του αντίπαλοι έκαναν λόγο για πραγματικό αγωνιστή που άφησε το «αποτύπωμά» του στον θεσσαλικό κάμπο, ως αρχηγός του «μπλόκου της Νίκαιας», με τη δυναμική του παρουσία να ξεκινάει ήδη από τις αρχές της δεκαετίες του ’90. Ο αστικός μύθος θέλει τον επικεφαλής του «μπλόκου της Νίκαιας» να έχει επιτύχει να παρατάξει στον κόμβο της Βιοκαρπέτ περισσότερα από 3.500 τρακτέρ και μηχανήματα. Ένα νούμερο που μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει κανείς. Μάλιστα, εν αντιθέσει με άλλους αγροτοσυνδικαλιστές που πέρασαν ακόμη και από το ειδώλιο του κατηγορουμένου για οικονομικές ατασθαλίες, ο Βαγγέλης Μπούτας ουδέποτε απασχόλησε για κάτι τέτοιο τη Δικαιοσύνη, ενώ συνέχισε να εργάζεται μέχρι και λίγο πριν πεθάνει, νικημένος κι αυτός από τον καρκίνο σε ηλικία 66 ετών.
Ο… «Μαρίνος Αντύπας της Δεξιάς»
Έντονα πολιτικοποιημένη η δεκαετία του ’90 στην Ελλάδα, με τις αγροτικές κινητοποιήσεις να αναδεικνύουν πλήθος πρωταγωνιστών». Ένας απ’ αυτούς ήταν και ο Θανάσης Κοκκινούλης, ο οποίος, αν και προερχόταν από ένα κόμμα εξουσίας όπως η Νέας Δημοκρατία, θεωρείται από τους πρωταγωνιστές των μπλόκων στον θεσσαλικό κάμπο. Στην ιστορία πάντως έχει μείνει και για την εμπλοκή του σε πολυχώρο τύπου Mall στη Λάρισα, με τον πάλαι ποτέ κυβερνητικό εκπρόσωπο του ΠΑΣΟΚ να τον χαρακτηρίζει ως «Μαρίνο Αντύπα της Δεξιάς». Οι παλαιοί ρεπόρτερ που κάλυψαν τις αγροτικές κινητοποιήσεις, επί ημερών του, έχουν να θυμούνται ότι πολλές φορές τον καλούσαν στο τηλέφωνο κι αυτός απαντούσε ως εξής: «Τώρα πίνω τσίπουρα, να σε πάρω πιο μετά;» κάτι που δεν έχει εκλείψει μέχρι σήμερα, καθώς η παρηγοριά των αγροτών τις κρύες νύχτες στα μπλόκα είναι το τσίπουρο, το κρασί κι ένα καλοψημένο κομμάτι κρέας από κάποια ψησταριά που θα στήσουν.
Η παλιά φρουρά που επιμένει
Ποιος μπορεί να ξεχάσει ακόμη και σήμερα τη χαρακτηριστική βροντερή φωνή του Παύλου Αραμπατζή, του αγρότη από τις Σέρρες ο οποίος αποτελούσε για πάνω από δέκα χρόνια τον πρωτεργάτη του μπλόκου στον Προμαχώνα; Ο Αραμπατζής, μάλιστα, είχε χαρακτηριστεί και… μετρ στις κινήσεις τακτικής, καθώς είχε βάλει τους αγρότες να βγάλουν τις πινακίδες από τα τρακτέρ και τα μηχανήματα, για να μην μπορεί η Πολιτεία να τους κάνει μήνυση για παρακώλυση συγκοινωνιών. Για 12 χρόνια ήταν πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Βισαλτίας, ενώ ακόμη και σήμερα -παρότι αποχώρησε λέγοντας ότι «ο κύκλος μου έκλεισε»- ο λόγος του μετράει…
Στις επάλξεις μέχρι και σήμερα παραμένει ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Βόρειας Φθιώτιδας Βάιος Γκανής, με τον αμερικανοτραφή οινοποιό να χαρακτηρίζεται, και όχι άδικα, ως «καπετάνιος» του μπλόκου της Αλαμάνας. Μάλιστα, με αφορμή την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, πολύ πρόσφατα έκανε πλήθος τηλεοπτικών εμφανίσεων, όντας υπέρμαχος της σκληρής γραμμής από την πλευρά του αγροτικού κόσμου. Στην πρώτη γραμμή παραμένει και ο Ρίζος Μαρούδας, πρόεδρος της Ενωτικής Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Λάρισας και προερχόμενος από το ΚΚΕ, με το οποίο ήταν και υποψήφιος ευρωβουλευτής. «Το κλίμα θυμίζει τα μπλόκα του 1996», διαμηνύει ο ίδιος έχοντας πάνω από 25 χρόνια στο αγροτικό κίνημα, προτιμώντας τη γεωργική ζωή από τα μικροβιολογικά κέντρα (σ.σ. έχει σπουδάσει βοηθός Ιατρικών και Βιολογικών Εργαστηρίων).
Ο Κρητικός… πυρπολητής
Έχουν περάσει 34 χρόνια από τον μεγάλο ξεσηκωμό των αγροτών από την Κρήτη, οι οποίοι δεν δίστασαν να έρθουν σε ευθεία αντιπαράθεση με τον τότε πρωθυπουργό, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Αφορμή το αίτημά τους για διατήρηση της κρατικής συγκέντρωσης σταφίδας με τιμή ασφαλείας, κάτι που απορρίπτει το Μέγαρο Μαξίμου καθώς αντίκειται στην Ευρωπαϊκή Πολιτική. Το ημερολόγιο δείχνει Σεπτέμβριο του 1991 και οι αγρότες πραγματοποιούν συγκέντρωση έξω από τη Νομαρχία στο κέντρο του Ηρακλείου, έχοντας αποκλείσει ολόκληρη την πόλη. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τη συνέχεια, που είναι η πυρπόληση και η ολοσχερής καταστροφή του κτιρίου της Νομαρχίας Ηρακλείου στην πλατεία Ελευθερίας. Πρωταγωνιστής των κινητοποιήσεων τότε ο Γιώργος Σκουλατάκης, ο οποίος ήταν ο εκφωνητής των συνθημάτων που έδιναν τον παλμό των κινητοποιήσεων και μέχρι σήμερα παραμένει ενεργός. Μάλιστα, είχε συλληφθεί και κατηγορηθεί ως ένας εκ υπαίτιων του εμπρησμού της Νομαρχίας, αλλά αθωώθηκε στο δικαστήριο.
Επί ποδός η ΕΛ.ΑΣ.: Το σχέδιο σε περίπτωση κλιμάκωσης των αγροτικών μπλόκων
Συνεχείς είναι οι συσκέψεις τόσο στο Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. όσο και στις κατά τόπους Αστυνομικές Διευθύνσεις, ιδιαίτερα σε Λάρισα, Καρδίτσα, Θεσσαλονίκη και Σέρρες, υπό τον φόβο «σφραγίσματος» των νέων και των παλαιών Εθνικών Οδών από τους αγρότες. Αυτό, καθώς υπάρχει ξεκάθαρη εντολή από την πολιτική και φυσική ηγεσία ότι το κλείσιμο των κεντρικών οδικών αξόνων αλλά και των παράδρομων αποτελεί «κόκκινή γραμμή». Μάλιστα, οι επιτελείς αξιωματικοί είναι σε ανοιχτή γραμμή και με τους αρμόδιους εισαγγελείς, ώστε από κοινού να προχωρήσουν στην επόμενη κίνηση, εάν και εφόσον οι αγρότες κλιμακώσουν περισσότερο τις κινητοποιήσεις τους.
Αυτό καθώς καθημερινά, όχι μόνο ενισχύονται με τρακτέρ και άλλα μηχανήματα τα ήδη υπάρχοντα μπλόκα των αγροτών, αλλά στήνονται και νέα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Πηγές της Κατεχάκη σημειώνουν στο «Π» ότι «όσο μένουν ανοιχτές οι παρακαμπτήριοι οδοί για την εξυπηρέτηση των οχημάτων, δεν θα υπάρξει κάποια επέμβαση. Ωστόσο, εάν υπάρξει απόπειρα να κλείσουν και οι παρακαμπτήριοι, δηλαδή οι εναλλακτικές διαδρομές για να πάει κάποιος από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη και κοπεί η Ελλάδα στα δύο, τότε στο τραπέζι βρίσκεται η επέμβαση αστυνομικών δυνάμεων». Μάλιστα, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι αυτό θα συμβεί και σε αντίστοιχη απόπειρα να κλείσουν λιμάνια ή αεροδρόμια της χώρας.
Για την ώρα, παρά τις εικόνες έντασης που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, η εντολή προς τις αστυνομικές δυνάμεις είναι για ήπια διαχείριση και προσπάθεια συνεννόησης ανάμεσα στους αρμόδιους αξιωματικούς και τους εκπροσώπους των μπλόκων. Ωστόσο, σε μπαρουτοκαπνισμένες διμοιρίες ΜΑΤ και ΥΜΕΤ στην Αττική είναι σε ετοιμότητα να μετακινηθούν προς τη Θεσσαλία ή όπου αλλού χρειαστεί, σε περίπτωση κίνησης αιφνιδιασμού από τους αγρότες. «Δεν θέλουμε να βρεθούμε προ τετελεσμένου που θα προκαλέσει πρόβλημα στη χώρα και στους πολίτες», διαμηνύουν από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και προετοιμάζονται για κάθε ενδεχόμενο τις επόμενες ημέρες.
