Η συζήτηση που έχει ξεκινήσει για το ζήτημα της ασφάλειας στα ελληνικά πανεπιστήμια δεν είναι καινούρια. Για πολλές δεκαετίες εγείρονται ζητήματα που αφορούν τη χρήση των πανεπιστημιακών χώρων από ομάδες που συνήθως δεν έχουν σχέση με τον πανεπιστημιακό χώρο ούτε με την ακαδημαϊκή εκπαίδευση. Για πολλά χρόνια οι ομάδες αυτές κρύβονταν πίσω από το αδιευκρίνιστο ή παρερμηνευμένο καθεστώς του «πανεπιστημιακού ασύλου»,προχωρώντας σε δράσεις που τις περισσότερες φορές ξεπερνούσαν τα όρια της νομιμότητας.
Η κατάχρηση του ασύλου, οι καταλήψεις, οι επιθέσεις σε καθηγητές και φοιτητές βρίσκουν τόσο την ακαδημαϊκή κοινότητα όσο και την κοινή γνώμη αντίθετες.Το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας που συζητείται και ψηφίζεται στην Βουλή φέρνει επιτέλους μια σειρά από μέτρα τα οποία αποσκοπούν ακριβώς στην πάταξη τέτοιων φαινομένων. Έχουν στόχο να μπορέσουν να ρυθμίσουν τις έκνομες αυτές καταστάσεις αντιμετωπίζοντας ευθέως τη βία στα πανεπιστήμια, προστατεύοντας έτσι την ακαδημαϊκή ελευθερία.
Η επέκταση του άρθρου 168 του Ποινικού Κώδικα, με την έννοια της «διατάραξης λειτουργίας υπηρεσίας» να καλύπτει ρητά πλέον, για πρώτη φορά, και τη λειτουργία των πανεπιστημίων,θα συμβάλει στην πάταξη της ατιμωρησίας που επικρατεί αυτή τη στιγμή.Επίσης, η καθιέρωση αυτοδίκαιων κυρώσεων, μέσω ενός μηχανισμού με δυνατότητα άμεσης αντίδρασης, θα βοηθήσει οι συνέπειες για τους δράστες να αποδίδονται αντικειμενικά και σε χρονική εγγύτητα με τις πράξεις τους.
Για παράδειγμα, η άμεση αναστολή της φοιτητικής ιδιότητας για όσους παρανομούν μπορεί να ακούγεται ως ακραίο μέτρο, βάζει όμως όσους συμμετέχουν σε διάπραξη πλημμελημάτων ή κακουργημάτων σε μια θέση όπου θα κληθούν να αναλογιστούν τις συνέπειες των πράξεών τους και ενδεχομένως να σκεφτούν διπλά.
Παράλληλα, εξορθολογίζεται η πειθαρχική διαδικασία και η λογοδοσία για τα όργανα και τα πρόσωπα που παραλείπουν να εφαρμόσουν τις προβλεπόμενες διαδικασίες και να ασκήσουν τις αρμοδιότητές τους. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως από τα μέτρα αντιμετώπισης της βίας δεν εξαιρείται η διοίκηση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Η θεσμοθέτηση ενός ενιαίου Πειθαρχικού Συμβουλίου ανά ίδρυμα με νέα σύνθεση και η ρήτρα θεσμικής ευθύνης για τα διοικητικά όργανα που αδρανούν με πειθαρχικές κυρώσεις στοχεύουν να μην αφήσουν τις διοικήσεις των πανεπιστημίων εκτός του κάδρου των ευθυνών τους.
Επίσης, ένα πολύ σημαντικό μέτρο που θα εφαρμοστεί είναι η αποζημίωση για φθορές δημόσιας περιουσίας. Οι ζημίες που θα γίνονται θα καταλογίζονται μέσω μιας άμεσης διαδικασίας τεκμηρίωσης και κοστολόγησης των ζημιών και θα ζητείται από αυτούς που τις προκάλεσαν να τις πληρώσουν,όπως κάθε οφειλή προς το Δημόσιο.
Το στοίχημα όμως είναι η αλλαγή αυτή να μη γίνει μόνο θεσμικά. Είναι επιτακτικό να αλλάξει και η νοοτροπία και η αντίληψη που έχουμε για το πανεπιστήμιο του σήμερα. Θα πρέπει να γίνουν κατανοητοί οι λόγοι που απαιτούν τη μεταρρύθμιση αυτή και να κατανοήσουμε πως τα πανεπιστήμια λειτουργούν καλύτερα όταν δεν γίνονται χώροι άσκησης ορισμένων «μπαχαλάκηδων».Το πανεπιστήμιο δεν είναι χώρος αντίστασης,αλλά χώρος δημιουργίας και προόδου. Είναι ευθύνη όλων μας να πιστέψουμε ότι μπορεί, ελεύθερο και ανεξάρτητο, να παράγει δύο από τις σημαντικότερες συνθήκες προόδου: τη γνώση και τη δημιουργικότητα.
Με τη βοήθεια της αυστηροποίησης του νόμου και με γνώμονα την πρόοδο και την ανάπτυξη του δημόσιου πανεπιστημίου, έχει έρθει η ώρα να σταθούμε εμπόδιο στην όποια εκμετάλλευση από τις διάφορες ομάδες και να αποδώσουμε τον πανεπιστημιακό χώρο και την ελευθερία της παραγωγής γνώσης σε αυτούς που ανήκει: στους φοιτητές και τους καθηγητές.
Γράφει ο Λάκης Βασιλειάδης
Βουλευτής Πέλλας με τη Νέα Δημοκρατία
