Η καθημερινή εμπειρία δείχνει ότι δυνατοί θόρυβοι, όπως εκείνοι σε συναυλίες, πυροτεχνήματα ή γεμάτα γήπεδα, μπορούν να ξεπεράσουν τα ασφαλή όρια και να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στην ακοή.
Ωστόσο, το ερώτημα που γεννάται είναι ποιος θεωρείται ο ισχυρότερος ήχος που έχει ακουστεί ποτέ στον πλανήτη.
Η απάντηση δεν είναι απόλυτη, καθώς εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο ορίζεται ο όρος «ήχος», αλλά και από το αν λαμβάνονται υπόψη μαρτυρίες του παρελθόντος ή αποκλειστικά δεδομένα που έχουν καταγραφεί με σύγχρονα επιστημονικά μέσα.
Η έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατάου το 1883 στην Ινδονησία θεωρείται συχνά η πιο δυνατή ηχητική εκδήλωση στην ιστορία.
Ο ήχος έγινε αντιληπτός σε απόσταση άνω των 3.000 χιλιομέτρων, ενώ τα βαρόμετρα σε όλο τον κόσμο κατέγραψαν το κύμα πίεσης.
Στα 160 χιλιόμετρα από την έκρηξη, η ένταση υπολογίζεται στα 170 ντεσιμπέλ — αρκετά για μόνιμη βλάβη στην ακοή.
Σε απόσταση μόλις 64 χιλιομέτρων, ο ήχος ήταν τόσο ισχυρός που έσπαγε τύμπανα, όπως ανέφεραν ναυτικοί.
Σύγχρονες εκτιμήσεις υποδεικνύουν ότι η έκρηξη της Κρακατάου έφτασε περίπου τα 310 ντεσιμπέλ.
Σε τόσο υψηλές εντάσεις, τα ηχητικά κύματα δεν συμπεριφέρονται πλέον ως κανονικός ήχος, αλλά μετατρέπονται σε κυματοειδείς κραδασμούς (shock waves). Το κύμα πίεσης της Κρακατάου ήταν τόσο ισχυρό που έκανε το γύρο της Γης επτά φορές.
Άλλος υποψήφιος για τον πιο δυνατό ήχο είναι η έκρηξη του μετεωρίτη Τουνγκούσκα στη Σιβηρία το 1908, η οποία κατέστρεψε εκτάσεις δασών εκατοντάδων τετραγωνικών μιλίων.
Η εκτίμηση έντασης ήταν περίπου ίδια με εκείνη της Κρακατάου 300-315 ντεσιμπέλ, αλλά η μέτρηση βασίστηκε σε όργανα που βρίσκονταν πολύ μακριά από το σημείο της έκρηξης.
Ο πιο δυνατός ήχος στη σύγχρονη εποχή
Αν περιοριστούμε στην εποχή των σύγχρονων οργάνων, νικήτρια είναι η έκρηξη του υποβρύχιου ηφαιστείου Hung Tonga, τον Ιανουάριο του 2022.
Ο ήχος ταξίδεψε σε όλο τον πλανήτη και ακούστηκε ακόμα και σε Αλάσκα και σε Κεντρική Ευρώπη.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι κοντινότερη σταθμοί μέτρησης (42 μίλια από το ηφαίστειο) κατέγραψαν άλμα πίεσης περίπου 1.800 πασκάλ, επίπεδο που, αν μεταφραζόταν σε ντεσιμπέλ σε απόσταση ενός μέτρου από την πηγή, θα έφτανε τα 256 ντεσιμπέλ.
Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι πρόκειται για υπερβολική απλοποίηση, καθώς ο ήχος δεν ήταν πια “κανονικό” ηχητικό κύμα, αλλά ταχέως κινούμενος αέρας από την έκρηξη.
Παράδοξα, το πιο ισχυρό ηχητικό κύμα στη σύγχρονη εποχή ήταν σε μεγάλο βαθμό αισθητό μόνο ως πίεση κι όχι ως ήχος για το ανθρώπινο αφτί.
Σε εργαστηριακές συνθήκες, επιστήμονες έχουν δημιουργήσει κύματα πίεσης που υπολογίζονται σε 270 ντεσιμπέλ, αλλά μέσα σε κενό, χωρίς αέρα για μετάδοση, οπότε ουσιαστικά ήταν… σιωπηλά.
