Με τη νέα ρύθμιση για τη δεκαετή παραγραφή μη βεβαιωμένων ασφαλιστικών οφειλών, δίνεται σημαντική ανάσα σε χιλιάδες οφειλέτες του e-ΕΦΚΑ, αρκεί να κινηθούν εγκαίρως.
Τι αλλάζει: Νέα περίοδος παραγραφής στα 10 χρόνια
Με βάση τον νόμο 4997/2022 και τις σχετικές εγκυκλίους του e-ΕΦΚΑ, από τον Φεβρουάριο 2023 τίθεται σε ισχύ η 10ετής παραγραφή ασφαλιστικών οφειλών που δεν έχουν ακόμη βεβαιωθεί.
Πρόκειται για σημαντική μείωση από την προηγούμενη 20ετία, ευθυγραμμισμένη με την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε υπερβολική την παλαιά πρόβλεψη. Από 1.1.2027 και μετά, η παραγραφή μειώνεται περαιτέρω στα 5 χρόνια.
Προσοχή: Η αίτηση του οφειλέτη είναι υποχρεωτική
Η διαγραφή της οφειλής δεν γίνεται αυτόματα. Ο μη μισθωτός ασφαλισμένος (π.χ. ελεύθερος επαγγελματίας, αγρότης, αυτοαπασχολούμενος) οφείλει να υποβάλει αίτηση στην αρμόδια Τοπική Διεύθυνση του e-ΕΦΚΑ. Η αίτηση προϋποθέτει και τη ρητή αποδοχή της απώλειας του ασφαλιστικού χρόνου που αντιστοιχεί στην παραγεγραμμένη οφειλή.
Η διαδικασία μπορεί να γίνει εύκολα μέσω ηλεκτρονικού ραντεβού στη διεύθυνση efka.gov.gr/rv, αξιοποιώντας τους κωδικούς taxisnet και αποφεύγοντας την ταλαιπωρία.
Τι ισχύει για εργοδότες – Πότε γίνεται η διαγραφή
Για τις εργοδοτικές οφειλές από απασχόληση μισθωτών (π.χ. πρώην ΙΚΑ), η διαδικασία παραγραφής παραμένει υπό διαμόρφωση με στόχο την αυτοματοποιημένη εφαρμογή. Μέχρι τότε, απαιτείται επίσης ραντεβού με την αρμόδια υπηρεσία. Σε περιπτώσεις που απαιτείται Ασφαλιστική Ενημερότητα για μεταβίβαση ακινήτου, ο οφειλέτης απευθύνεται στο ΚΕΑΟ.
Πώς γίνεται η διαγραφή χρεών προς τον ΕΦΚΑ
- Ο χρόνος παραγραφής των οφειλών προς e-ΕΦΚΑ γίνεται 10ετής (από 20ετής).
- Η παραγραφή ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου του έτους που ακολουθεί εκείνο στο οποίο παρασχέθηκε η εργασία/υπηρεσία.
- Αν μέσα στη 10ετία δεν βεβαιωθεί και δεν κοινοποιηθεί η οφειλή στον ασφαλισμένο ή τον εργοδότη, η απαίτηση παραγράφεται.
- Από 1/1/2026 και για οφειλές που θα δημιουργούνται από τότε και μετά, η παραγραφή θα είναι 5ετής, ώστε να ευθυγραμμίζεται με τη φορολογική διοίκηση.
- Η παραγραφή δεν αποσκοπεί στο «σβήσιμο χρεών με κάθε τρόπο», αλλά στη νομική ασφάλεια:
- Ο ασφαλισμένος να γνωρίζει έγκαιρα τι χρωστά.
- Ο e-ΕΦΚΑ να μην καθυστερεί υπερβολικά στην έκδοση και βεβαίωση οφειλών.
Η ρύθμιση αφορά όλες τις κατηγορίες οφειλετών ασφαλιστικών εισφορών:- Εργοδότες
- Ελεύθερους επαγγελματίες
- Αυτοτελώς απασχολούμενους
- Αγρότες
Οι μισθωτοί δεν θίγονται: η ασφάλισή τους αναγνωρίζεται κανονικά, ακόμη κι αν οι οφειλές του εργοδότη παραγραφούν.
Αυτοαπασχολούμενοι & ελεύθεροι επαγγελματίες μπορούν, εφόσον το επιθυμούν, να καταβάλουν παραγεγραμμένες οφειλές για να αναγνωρίσουν το αντίστοιχο διάστημα ως χρόνο ασφάλισης (ιδίως όταν τους λείπουν ένσημα για συνταξιοδότηση).
- Για όσους έχουν ήδη ρυθμίσει χρέη πέραν της 10ετίας, προβλέπεται ειδική μέριμνα ώστε να μην αδικηθούν:
- Με αίτησή τους, το παραγεγραμμένο τμήμα της οφειλής μπορεί να αφαιρεθεί από τη ρύθμιση.
- Τα ποσά που έχουν ήδη καταβληθεί, συμψηφίζονται με την υπόλοιπη μη παραγεγραμμένη οφειλή.
- Μη μισθωτοί (πρώην ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΤΣΜΕΔΕ κ.λπ.) – Παραγραφή με αίτηση.
- Για τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους, όταν η παραγραφή αφορά χρέη που συνδέονται με χρόνο ασφάλισης τον οποίο δεν θέλουν να αναγνωρίσουν:Ο έλεγχος παραγραφής γίνεται μόνο κατόπιν αίτησης του ασφαλισμένου, καθώς απαιτείται συγκατάθεσή του για την αποποίηση του χρόνου ασφάλισης που αντιστοιχεί στην παραγεγραμμένη οφειλή.
- Οι αιτήσεις υποβάλλονται στις αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις e-ΕΦΚΑ.
Πώς κλείνω ραντεβούΟ ασφαλισμένος μπορεί να εξυπηρετηθεί με ηλεκτρονικό ραντεβού:
- Μέσω gov.gr ή από τον ιστότοπο www.efka.gov.gr/rv
- Συνδέεται με κωδικούς taxisnet.
- Επιλέγει το υποκατάστημα και το τμήμα που τον αφορά.
- Κλείνει το πρώτο διαθέσιμο ραντεβού.
- Την ημέρα του ραντεβού, αρκεί να προσέλθει λίγο νωρίτερα και εξυπηρετείται χωρίς πολύωρη αναμονή.
- Οφειλές εργοδοτών (πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ)
Για οφειλές εργοδοτών από απασχόληση μισθωτών:
Μέχρι να ολοκληρωθεί η νέα εσωτερική διαδικασία μαζικής σήμανσης παραγεγραμμένων οφειλών, οι εργοδότες απευθύνονται με ηλεκτρονικό ραντεβού (www.efka.gov.gr/rv) στις αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις e-ΕΦΚΑ.
Κατ’ εξαίρεση, όταν πρόκειται για Αποδεικτικό Ασφαλιστικής Ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου, οι ενδιαφερόμενοι απευθύνονται στις υπηρεσίες ΚΕΑΟ.
Πότε ξεκινά και πότε ολοκληρώνεται η παραγραφήΗ 10ετία αρχίζει 1η Ιανουαρίου του έτους μετά την παροχή της εργασίας/υπηρεσίας. Αν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 10ου έτους δεν έχει βεβαιωθεί/κοινοποιηθεί η οφειλή, αυτή παραγράφεται. Gια οφειλές που θα γεννηθούν από 1/1/2026, η παραγραφή θα είναι 5ετής.
Η παραγραφή διακόπτεται κάθε φορά που ο e-ΕΦΚΑ ή το ΚΕΑΟ:
Ειδοποιεί τον ασφαλισμένο με:
- δικαστικό επιμελητή,
- επιστολή,
- ηλεκτρονική ειδοποίηση,
- κοινοποίηση πράξης βεβαίωσης,
- μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης (κατάσχεση, πρόγραμμα πλειστηριασμού κ.λπ.).
Από τη στιγμή της ειδοποίησης, η νέα δεκαετία (ή πενταετία, μετά το 2026) ξεκινά εκ νέου.
- Τι σημαίνει στην πράξη για τους ασφαλισμένους
- Παλιές οφειλές που δεν βεβαιώθηκαν/κοινοποιήθηκαν εγκαίρως δεν εμφανίζονται πλέον στην καρτέλα οφειλέτη στο ΚΕΑΟ.
Παραγεγραμμένες οφειλές δεν λαμβάνονται υπόψη για έκδοση:
αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας ή
βεβαίωσης οφειλής που επέχει θέση ασφαλιστικής ενημερότητας.
Οι εργαζόμενοι δεν χάνουν δικαιώματα ασφάλισης από παραγεγραμμένες οφειλές εργοδοτών (π.χ. 2006–2011).
Ο ασφαλισμένος μπορεί να υποβάλει ένσταση αν διαφωνεί με τη σήμανση οφειλής ως παραγεγραμμένη ή μη, απευθυνόμενος στην αρμόδια Τοπική Διεύθυνση e-ΕΦΚΑ.
Παραδείγματα εφαρμογής
- Παράδειγμα 1 – Αυτοαπασχολούμενος με παλιές εισφορέςΑυτοαπασχολούμενος που ζητά σύνταξη το 2022 έχει οφειλές για τα έτη 2002–2011, οι οποίες δεν έχουν καταλογιστεί μέχρι τη στιγμή της αίτησης.Οι οφειλές αυτές αφορούν περίοδο πέραν της δεκαετίας και θεωρούνται παραγεγραμμένες.Αν για να θεμελιώσει δικαίωμα σύνταξης χρειάζεται ακόμη 5 χρόνια ασφάλισης, μπορεί να επιλέξει να πληρώσει 5 από τα 10 παραγεγραμμένα χρόνια, ώστε να τα αναγνωρίσει ως χρόνο ασφάλισης.Αν όμως ο ΕΦΚΑ είχε κοινοποιήσει βεβαίωση οφειλής εντός 10ετίας, τότε θα όφειλε ολόκληρο το ποσό.
- Παράδειγμα 2 – Ρύθμιση παλιάς οφειλής
- Οφειλή του 2008 βεβαιώθηκε το 2019 και ρυθμίστηκε. Με τη νέα διάταξη, η περίοδος του 2008 βρίσκεται πλέον πέραν της 10ετίας και η οφειλή θεωρείται παραγεγραμμένη.Ο ασφαλισμένος μπορεί, με αίτησή του, να ζητήσει διακοπή της ρύθμισης και διαγραφή της υπολειπόμενης παραγεγραμμένης οφειλής.Μπορεί όμως και να συνεχίσει τη ρύθμιση, ώστε να του αναγνωριστεί ο αντίστοιχος ασφαλιστικός χρόνος.
- Η νέα ρύθμιση της δεκαετούς παραγραφής (και πενταετούς από 2026):
- Ελαφρύνει χιλιάδες ασφαλισμένους από παλιά, «ξεχασμένα» χρέη,
- διευκολύνει τη συνταξιοδότηση όσων μπλοκάρονταν από οφειλές,
- υποχρεώνει τον e-ΕΦΚΑ και το ΚΕΑΟ να κινούνται γρηγορότερα και πιο διαφανώς,
- διατηρεί τα δικαιώματα των μισθωτών και δίνει στους μη μισθωτούς την επιλογή να «αγοράσουν» χρόνο ασφάλισης αν τους είναι χρήσιμος.
