Ο νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης που παρέδωσε ο υπουργός Εσωτερικών, Θόδωρος Λιβάνιος, στην ΚΕΔΕ φέρνει αλλαγές που αναμένεται να επηρεάσουν τη λειτουργία των δήμων, αν και δεν καλύπτει πλήρως τις προτάσεις των δημάρχων για διοικητική μεταρρύθμιση.
Μία από τις πιο σημαντικές καινοτομίες είναι η πρώτη επίσημη κατηγοριοποίηση των δήμων με βάση ποσοτικά και γεωγραφικά κριτήρια, γεγονός που θα διαφοροποιήσει την οικονομική, θεσμική και αναπτυξιακή τους αντιμετώπιση.
Η νέα ταξινόμηση μπορεί να επηρεάσει:
- τις κατανομές επιχορηγήσεων,
- τον αριθμό των προσλήψεων,
- την προτεραιότητα παροχής τεχνικής βοήθειας.
Αποτελεί ριζική αναδιαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο το κράτος ταξινομεί τους δήμους για διοικητικούς, αναπτυξιακούς και χρηματοδοτικούς λόγους, και ανταποκρίνεται στο αίτημα της ΚΕΔΕ για υποστήριξη των πιο ευάλωτων και αδύναμων δήμων. Ιδιαίτερη σημασία έχει η αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος και του κινδύνου ερημοποίησης περιοχών.
Οι Δέκα Κατηγορίες Δήμων
Σύμφωνα με το Κεφάλαιο Γ’ «Κατηγορίες, διοικητικές μεταβολές και όρια δήμων» (Άρθρο 8), οι δήμοι κατατάσσονται ως εξής:
- Ορεινοί δήμοι: μικροί (≤10.000 κάτοικοι) και μεγάλοι (>10.000 κάτοικοι).
- Παραμεθόριοι δήμοι: σε περιφερειακές ενότητες που συνορεύουν με ξένη χώρα, καθώς και όλα τα νησιά του Βορείου Αιγαίου και οι Κέρκυρα, Ρόδος, Κως, Κάρπαθος, Κάλυμνος.
- Νησιωτικοί δήμοι: Ιόνιο, Β. Αιγαίο, Ν. Αιγαίο και νησιά Αττικής, με υποκατηγορίες ανάλογα με τον πληθυσμό.
- Μεγάλοι ηπειρωτικοί δήμοι: πληθυσμός άνω των 25.000 κατοίκων, περιλαμβάνονται η Κρήτη και η Εύβοια.
- Δήμοι πρωτεύουσες νομών: ανεξαρτήτως πληθυσμού.
- Μεσαίοι ηπειρωτικοί δήμοι: πληθυσμός από 10.001 έως 25.000 κατοίκους.
- Μικροί ηπειρωτικοί δήμοι: πληθυσμός έως 10.000 κατοίκους.
- Αστικοί δήμοι: με οικισμό μεγαλύτερο των 20.000 κατοίκων.
- Μητροπολιτικό συγκρότημα Αθηνών και Πειραιά.
- Μητροπολιτικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης: περιλαμβάνονται όλοι οι δήμοι της περιφερειακής ενότητας.
Υποκατηγορίες και Ειδικές Ανάγκες
Έπειτα από πρόταση της ΚΕΔΕ, ο υπουργός Εσωτερικών προέβλεψε ότι οι κατηγορίες θα διακρίνονται περαιτέρω σε υποκατηγορίες, για να καλύπτουν ειδικότερες λειτουργικές, οικονομικές ή αναπτυξιακές ανάγκες των δήμων.
