Τον λατρεύουν όλοι περίπου οι Έλληνες. Προφανώς οι θαυμαστές του Ελευθέριου Βενιζέλου, με τον οποίο ο Ουαλός πολιτικός βρισκόταν από το 1912 σε κατάσταση παράφορου αμοιβαίου θαυμασμού, ο οποίος διήρκεσε όσο και η ζωή τους.
του Θανάση Διαμαντόπουλου*
Αλλά και οι υπόλοιποι: Για η βαθιά αταλάντευτη υποστήριξη -ακόμη και μετά την κυβερνητική/καθεστωτική αλλαγή του Νοεμβρίου του 1920-, καθώς και τα παγίως θετικά αισθήματά του προς τη χώρα μας… (Αισθήματα τα οποία ο Βενιζέλος έκανε το ολέθριο σφάλμα να θεωρήσει πως τα συμμεριζόταν το μεγαλύτερο μέρος του βρετανικού πολιτικοδιπλωματικοοικονομικού κατεστημένου, ώστε να ενεργεί με αυτή την αίσθηση και αποδοχή…) Επίσης, για τον βαθύ θαυμασμό του Λόυντ Τζορτζ προς τον λαό μας: «Οι Έλληνες είναι ο λαός του μέλλοντος στη Μεσόγειο», έχει γράψει… Τέλος, για το γεγονός πως, παρά ταύτα, ουδέποτε παραπλάνησε την ελληνική πλευρά ως προς τις συνθήκες και τους όρους υπό τους οποίους θα επιχειρείτο η εμπλοκή της χώρας μας στη Μικρά Ασία, προειδοποιώντας τον τότε πρωθυπουργό Βενιζέλο πως θα έπρεπε να βασιστεί σε ίδιες και μόνο δυνάμεις για το ριψοκίνδυνο εγχείρημα, «no men, no money» του είπε…
Οπωσδήποτε, ανεξαρτήτως δε της στάσης του προς τη χώρα μας, ο πρωθυπουργός της ΜΒ κατά την περίοδο 1916-1922 μόνο τυχαία προσωπικότης ή ασήμαντο πολιτικό μέγεθος δεν ήταν: Σε έρευνα γνώμης μεταξύ 139 κορυφαίων Βρετανών ιστορικών κατετάγη 3ος σημαντικότερος πρωθυπουργός του 20ού αιώνα στη γηραιά Αλβιώνα…
Ωστόσο…
Κάπως περαιτέρω «σκάλισμα» των πραγμάτων νομιμοποιεί κάποιους προβληματισμούς: Και για την πολιτική ευθυκρισία του… Και για την περί οικογενειοκρατίας αντίληψή του… Και για την ανιδιοτέλειά του…
Ως προς την πολιτική ευθυκρισία του: Σε άρθρο που έγραψε, στην «Daily Express» στις 17 Νοεμβρίου του 1936, γοητευμένος μετά από συνάντησή του με τον Χίτλερ -και αυτή η επέτειος δίνει την αφορμή για γραφή του παρόντος- χαρακτήρισε τον Γερμανό δικτάτορα «Τζορτζ Ουάσιγκτον της Γερμανίας…, γεννημένο ηγέτη που έσωσε τη χώρα του από την ταπείνωση…, μαγνητική προσωπικότητα» κ.ο.κ.(!) Κυρίως όμως διαβεβαίωνε πως «η εγκαθίδρυση γερμανικής ηγεμονίας στην Ευρώπη δεν υπάρχει καν στον ορίζοντα του ναζισμού»… Βεβαίως -όπως και ο Εδουάρδος Η’ είπε στη βασίλισσα Ελισάβετ, είδαμε δε όλοι στο «Crown»- «ο Χίτλερ δεν είχε ακόμη τότε εμφανιστεί ως το τέρας που ο κόσμος γνώρισε αργότερα»… Εντούτοις ο Γερμανός δικτάτορας είχε ήδη από τότε πάρει μεγάλες «ελευθερίες» από τις ανθρώπινες ελευθερίες… Μόνο που εκείνη την περίοδο μεγάλο μέρος των δυτικών ελίτ αντιμετώπιζε αυτές τις συμπεριφορές του μετέπειτα παγκόσμιου χασάπη με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζει σήμερα ανάλογες του Τραμπ…
Ως προς την αντίληψή του για την οικογενειοκρατία: Προώθησε και τα δύο παιδιά του, τον γιο και την κόρη του, σε βουλευτικό αξίωμα, ενώ ο προκάτοχός του στην πρωθυπουργία και ενδοκομματικός του αντίπαλος Άσκουιθ έστειλε και τους δύο γιους του κατά τον 1ο πόλεμο στην πρώτη γραμμή του μετώπου, όπου και άφησαν αμφότεροι υπέρ πατρίδος την τελευταία πνοή τους…
Τέλος, ως προς την «ανιδιοτέλειά» του: Μετά την επάνοδο του Βενιζέλου στην εξουσία το 1928 απέσπασε από τον Έλληνα πρωθυπουργό και επιστήθιο φίλο του μια εξαιρετικά ακριβοπληρωμένη αργομισθία, συγκεκριμένα θέση νομικού συμβούλου -εξ αποστάσεως- της ελληνικής κυβέρνησης. «Ελάχιστη οφειλόμενη ανταποδοτική έκφραση ευγνωμοσύνης της χώρας μας προς το πρόσωπό του», κατά τον Κρητικό γητευτή ψυχών.
Όθεν ο Ουαλός πολιτικός…
Μεγάλος φίλος της Ελλάδος, αναμφίβολα…
Μεγάλος γενικώς, πιθανότατα…
Χωρίς σκιές οπωσδήποτε όχι…
Ίσως όμως μεγάλοι άνδρες χωρίς σκιές να μην έχουν ποτέ και πουθενά υπάρξει, κάτι που δίνει σε έναν μικρό και ασήμαντο ερευνητή, όπως η ταπεινότητά μου, την ηδονή να τις εντοπίζει και να τις αναδεικνύει… Ενδεχομένως μάλιστα από τη λογική αυτή να διέπεται και το νέο βιβλίο μου για τους πρωθυπουργούς της χώρας μας (τις θετικές πλευρές της δράσης των οποίων βέβαια ασφαλώς και δεν συγκαλύπτει…).
* Το τελευταίο έργο του καθηγητή Θανάση Διαμαντόπουλου «Οι πρωθυπουργοί της Μεταπολίτευσης» μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
