Η αναδιάρθρωση των ΕΛΤΑ μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης με νέα διοίκηση μετά την παραίτηση Σκλήκα, στροφή στην καινοτομία και κεντρικό στοίχημα την επιστροφή στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
του Χρήστου Μυτιλινιού
Παρά την αναταραχή που προκάλεσε η εξαγγελία για 204 καταστήματα σε αναστολή, λουκέτο μπήκε τελικά σε 46, με το ιστορικό ταχυδρομείο να περνά σε νέα δομή — χωρίς διακοπή στην εξυπηρέτηση.
Τι αλλάζει στο δίκτυο: από «αραιό» κατάστημα σε «πυκνή» πρόσβαση
Στόχος, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, δεν είναι μια οριζόντια περικοπή, αλλά μια δομική αναμόρφωση βιωσιμότητας: απομάκρυνση των ζημιογόνων σημείων και συγκρότηση λειτουργικού, αποδοτικού δικτύου. Ο σχεδιασμός προβλέπει 800 σημεία εξυπηρέτησης (καταστήματα, πρακτορεία, courier) ανά νομό, με καθολική κάλυψη νησιωτικών και ορεινών περιοχών.
Κρίσιμο: μέχρι να «κουμπώσει» πλήρως η νέα αρχιτεκτονική, κανένα απομακρυσμένο σημείο δεν μένει χωρίς φυσική πρόσβαση—το κενό καλύπτεται από αγροτικούς ταχυδρόμους, κατ’ οίκον υπηρεσίες και συνεργαζόμενα πρακτορεία.
Στην πράξη, το brand promise των ΕΛΤΑ ενισχύεται εκεί που πονάει η καθημερινότητα: το 92% των αγροτικών συντάξεων και μέρος των παροχών ειδικών κατηγοριών διανέμεται ήδη στην πόρτα· το μοντέλο αυτό επεκτείνεται, ώστε ο ταχυδρόμος να συνεχίσει να χτυπάει—όχι ως ρομαντικό κατάλοιπο, αλλά ως πυλώνας ένταξης (inclusion) για ηλικιωμένους και πολίτες με περιορισμένες ψηφιακές δεξιότητες.
Επιστροφή στα χρηματοοικονομικά: ο ρόλος του «τραπεζικού διαμεσολαβητή»
Η «επόμενη μέρα» φέρνει στοχευμένο comeback των ΕΛΤΑ στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Βασικό βήμα είναι η θεσμοθέτηση τραπεζικού διαμεσολαβητή, ώστε ο ταχυδρόμος να διεκπεραιώνει βασικές τραπεζικές συναλλαγές on-the-spot, όπως συμβαίνει σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Υπάρχει διεθνής fintech ενδιαφερόμενη σε σύμπραξη με την Alpha Bank, με πιλοτικό πρόγραμμα που «τρέχει» και κλιμακώνεται από το νέο έτος, ώστε βασικά τραπεζικά προϊόντα να προσφέρονται μέσα από το δίκτυο των ΕΛΤΑ. Παράλληλα, μένουν όλες οι σημερινές υπηρεσίες (κατάθεση/παραλαβή αντικειμένων, ταχυπληρωμές, ΔΕΚΟ, εργόσημα, ταχυδρομικές επιταγές, Western Union, συναλλαγές Λογαριασμού Συντάξεων) — με επέκταση της κατ’ οίκον διεκπεραίωσης για εργόσημα και επιταγές.
Γιατί κλείνουν καταστήματα: τα νούμερα, η ευρωπαϊκή πρακτική και το e-commerce
Η απόφαση για αναστολή 204 σημείων πατά σε αναλυτικά οικονομικά στοιχεία: σε πολλές περιπτώσεις, η αναλογία εξόδων/εσόδων έφτανε από 5:1 έως 100:1, με λιγοστές καθημερινές συναλλαγές. Την ίδια ώρα, το επιστολικό ταχυδρομείο καταρρέει διεθνώς από το 2010· στα ΕΛΤΑ ο όγκος έχει μειωθεί περίπου 75% σε σχέση με τότε.
Η ευρωπαϊκή εμπειρία επιβεβαιώνει τη στροφή: Σουηδία και Μεγάλη Βρετανία εγκατέλειψαν σχεδόν ολοσχερώς τα ιδιόκτητα καταστήματα, ενώ Νορβηγία, Πολωνία, Βέλγιο, Ολλανδία, Πορτογαλία, Γαλλία μείωσαν δραστικά τα φυσικά σημεία και μετέφεραν τη βαρύτητα σε distribution, δικτυακούς συνεργάτες και δέματα/e-commerce.
Στην Ελλάδα, η πτώση τζίρου ~40% στην πενταετία, η κυβερνοεπίθεση του 2022 με ζημιές > 55 εκατ. ευρώ και το ασύμφορο κόστος λειτουργίας έκαναν μονόδρομο τη βελτιστοποίηση δικτύου. Με δεδομένο ότι κρατική ενίσχυση πλέον δεν επιτρέπεται (κανόνες ΕΕ) και υπάρχουν 35 εκατ. οφειλές της καθολικής υπηρεσίας, η συνέχιση του παλιού μοντέλου θα οδηγούσε σε αδυναμία πληρωμών.
Ψηφιακή αναβάθμιση: τέλος στα Windows XP, αρχή σε KPIs και συνεργασίες
Το πρόγραμμα μετασχηματισμού συνοδεύεται από hardware refresh (τέλος εποχής για τους υπολογιστές… Windows XP), leasing σε στόλο οχημάτων/μοτοσικλετών, φορητά τερματικά & εκτυπωτές για τους διανομείς και παρακολούθηση δρομολογίων.
Σε επιχειρησιακό επίπεδο, τα Courier ενοποιούνται με το δίκτυο, οι προμήθειες μειώνονται 6%, εφαρμόζονται KPIs διανομής και ξεκινά προσέλκυση μεγάλων πελατών. Ήδη «γράφονται» συνεργασίες με Poste Italiane και UPS, με σαφή προσανατολισμό στο e-commerce, το «χρυσωρυχείο» της εποχής.
Η πολιτική διάσταση και τα μαθήματα επικοινωνίας
Η κυβέρνηση υπενθυμίζει ότι επί ΣΥΡΙΖΑ είχαν κλείσει 77 καταστήματα στο πλαίσιο προηγούμενης αναδιάρθρωσης, κατηγορώντας την απελθούσα διοίκηση για ανεπαρκή επικοινωνία του τωρινού σχεδίου — σε μια συγκυρία όπου τα ΕΛΤΑ αντιμετωπίζονται από τον πολίτη ως δημόσια, κοινωφελής υπηρεσία με σταθερό τοπικό αποτύπωμα.
Η ουσία όμως παραμένει: στο σημερινό οικονομικό και κανονιστικό πλαίσιο, ο οργανισμός οφείλει να ισορροπήσει ανάμεσα στην καθολική υπηρεσία και στη βιωσιμότητα, χωρίς συστηματική κάλυψη ελλειμμάτων από το Δημόσιο.
Τι σημαίνει για τον πολίτη «αύριο το πρωί»
• Καμία «τρύπα» εξυπηρέτησης σε απομακρυσμένες περιοχές μέχρι την πλήρη ανάπτυξη της νέας δομής.
• Περισσότερες υπηρεσίες «στην πόρτα»: συντάξεις, αντικείμενα, εργόσημα, επιταγές — και, σταδιακά, βασικές τραπεζικές συναλλαγές μέσω του μοντέλου τραπεζικού διαμεσολαβητή.
• Γρηγορότερα logistics και καλύτερο tracking στα δέματα χάρη σε KPIs, νέο φορητό εξοπλισμό και δικτυακές συνέργειες.
Bottom line: η αναδιάρθρωση ΕΛΤΑ μετακινεί το βάρος από το παλιό κατάστημα στον σύγχρονο ταχυδρόμο και στο έξυπνο δίκτυο συνεργασιών. Εφόσον ο χρηματοοικονομικός βραχίονας στηθεί σωστά, τα ΕΛΤΑ μπορούν να γίνουν ξανά κομβικός παίκτης ένταξης & πρόσβασης — ιδίως για τους πιο ευάλωτους — ενώ ταυτόχρονα θα «τρέχουν» με ρυθμούς e-commerce.
