Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στη βαθύτερη και μακρύτερη παράλυση της ομοσπονδιακής τους κυβέρνησης.
του Χρήστου Μυτιλινιού
Το shutdown έχει πλέον ξεπεράσει τις πέντε εβδομάδες, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη διάρκεια στην αμερικανική ιστορία και δημιουργώντας ένα πολιτικό και κοινωνικό αδιέξοδο με σοβαρές επιπτώσεις. Από την 1η Οκτωβρίου, ομοσπονδιακές υπηρεσίες υπολειτουργούν, εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι είναι είτε σε άδεια άνευ αποδοχών είτε εργάζονται χωρίς μισθό, ενώ κρίσιμα κοινωνικά προγράμματα αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις στη χρηματοδότηση.
Μέσα σε αυτή τη συνθήκη, χθες Παρασκευή ο ηγέτης των Δημοκρατικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων Τσακ Σούμερ παρουσίασε μία «νέα διαπραγματευτική πρόταση» με στόχο, όπως είπε, να αρθεί το αδιέξοδο. Η κίνηση αυτή, ωστόσο, περισσότερο μοιάζει με επικοινωνιακή πρωτοβουλία παρά με ουσιαστική υποχώρηση που μπορεί να οδηγήσει σε λύση.
Η πρόταση Σούμερ: μία «κίνηση» που δεν κινεί τίποτα
Ο Σούμερ δήλωσε ότι οι Δημοκρατικοί είναι διατεθειμένοι να ψηφίσουν υπέρ της επαναλειτουργίας της κυβέρνησης, εφόσον οι Ρεπουμπλικανοί συμφωνήσουν να παρατείνουν για έναν χρόνο τις επιδοτήσεις του Obamacare, οι οποίες λήγουν στο τέλος του έτους. Με άλλα λόγια, ζητά από τους Ρεπουμπλικανούς να αποδεχθούν εγγυημένη παράταση φορολογικών ελαφρύνσεων στην υγεία – ζήτημα που αποτελεί πολιτική «κόκκινη γραμμή» για την πτέρυγα των συντηρητικών εδώ και μια δεκαετία.
Ο Σούμερ προσπάθησε να παρουσιάσει την πρόταση ως «μη διαπραγμάτευση εν μέσω κρίσης» λέγοντας ότι δεν παζαρεύει το Obamacare κατά τη διάρκεια του shutdown. Στην ουσία όμως, η πρόταση συνδέει άμεσα το άνοιγμα της κυβέρνησης με την ψήφιση μέτρου για την υγειονομική περίθαλψη. Πρόκειται για τη γνωστή τακτική: αλλαγή πλαισίου, όχι ουσίας.
Η μόνη διαφοροποίηση είναι ότι οι Δημοκρατικοί ζητούν πλέον μονοετή παράταση αντί για μόνιμη λύση – μία προσαρμογή επιπέδου τακτικής, όχι πραγματικής παραχώρησης. Σε επίπεδο πολιτικού αποτελέσματος, το αίτημα παραμένει ακριβώς το ίδιο: το shutdown δεν τελειώνει χωρίς ψήφιση ενίσχυσης του ACA.
Η αντίδραση των Ρεπουμπλικανών: επιφυλακτικότητα και σαφείς γραμμές
Απέναντι σε αυτή την πρόταση, η ρεπουμπλικανική ηγεσία δεν έχει ακόμη δώσει απάντηση. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η πρόταση έχει πιθανότητες να προχωρήσει. Ο πρόεδρος της Βουλής Μάικ Τζόνσον έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι δεν σκοπεύει να δεσμευτεί καν πως θα φέρει σε ψηφοφορία οποιοδήποτε μέτρο που παρατείνει τις επιδοτήσεις του Obamacare. Στο εσωτερικό της ρεπουμπλικανικής πλειοψηφίας, μία τέτοια πρόταση θεωρείται από σημαντικό τμήμα της βάσης ως πολιτικά απαράδεκτη.
Την ίδια στιγμή, ο ηγέτης των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία Τζον Θιουν δηλώνει ότι οι εργασίες θα συνεχιστούν μέσα στο Σαββατοκύριακο με στόχο να βρεθεί «ρεαλιστική λύση». Ωστόσο, παραμένει σταθερός στη θέση ότι το νομοσχέδιο για τους μισθούς των ομοσπονδιακών υπαλλήλων και η επαναλειτουργία της κυβέρνησης δεν μπορεί να εξαρτάται από παροχές στην υγεία.
Με αυτά τα δεδομένα, η πρόταση Σούμερ δεν έχει πρακτική προοπτική να συγκεντρώσει τους αναγκαίους ψήφους ούτε στη Βουλή ούτε στη Γερουσία.
Οι συνέπειες του αδιεξόδου
Το παρατεταμένο shutdown έχει ήδη προκαλέσει σημαντικές επιπτώσεις:
- Καθυστερήσεις στις παροχές κοινωνικής πρόνοιας.
- Ελλείψεις προσωπικού και επιμήκυνση καθυστερήσεων σε αερομεταφορές, τελωνεία και ελέγχους ασφαλείας.
- Επίπτωση σε κρίσιμους ελέγχους τροφίμων και φαρμάκων.
- Σημαντική οικονομική ζημία, καθώς κάθε εβδομάδα παράλυσης αφαιρεί δισεκατομμύρια από την οικονομική δραστηριότητα.
Το πολιτικό κόστος μοιράζεται και στα δύο κόμματα, αλλά η πίεση αυξάνεται όσο πλησιάζει το τέλος του έτους – ημερομηνία-κλειδί για την υγειονομική κάλυψη εκατομμυρίων Αμερικανών.
Έχει ξανασυμβεί;
Οι ΗΠΑ έχουν ζήσει κι άλλα shutdown στο παρελθόν, όμως η σημερινή παράλυση ξεπερνά σε διάρκεια ακόμη και εκείνη του 2018–2019. Η διαφορά είναι ότι το τωρινό αδιέξοδο «κουμπώνει» πάνω σε ένα ευαίσθητο πολιτικό μέτωπο – τις επιδοτήσεις υγείας – καθιστώντας τη σύγκρουση βαθύτερη και πιο σύνθετη από τα προηγούμενα παραδείγματα.
Η πραγματική εικόνα
Όπως διαμορφώνεται η κατάσταση:
- Οι Δημοκρατικοί δεν κάνουν ουσιαστικό βήμα πίσω, απλώς αλλάζουν τη μορφή του ίδιου αιτήματος.
- Οι Ρεπουμπλικανοί δεν μπορούν πολιτικά να αποδεχθούν μονοετή παράταση των επιδοτήσεων χωρίς ανταλλάγματα.
- Η νέα πρόταση ενδέχεται να βοηθήσει τους Δημοκρατικούς στο επικοινωνιακό πεδίο («έχουμε προτείνει λύση»), όχι όμως στο νομοθετικό.
- Το shutdown δεν βρίσκεται πιο κοντά στη λύση από ό,τι πριν την πρόταση Σούμερ.
Με απλά λόγια: η νέα πρόταση των Δημοκρατικών δεν αλλάζει τους συσχετισμούς. Πρόκειται περισσότερο για μια προσπάθεια αλλαγής της συζήτησης στο επικοινωνιακό επίπεδο παρά για πραγματική διαπραγματευτική υποχώρηση. Το αδιέξοδο παραμένει, τα πολιτικά ρίσκα αυξάνονται και η λύση δεν φαίνεται ακόμη στον ορίζοντα.
