Η κρίση στα ταχυδρομεία δεν αποτελεί ελληνική ιδιαιτερότητα, αλλά ευρωπαϊκό φαινόμενο.
του Χρήστου Μυτιλινιού
Από τη Γαλλία και την Ισπανία έως τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι εθνικοί φορείς ταχυδρομικών υπηρεσιών αντιμετωπίζουν την ίδια πραγματικότητα: κατάρρευση της επιστολικής αλληλογραφίας, συρρίκνωση φυσικών καταστημάτων, περιορισμό των ημερών διανομής και μετατόπιση του βάρους στις ταχυμεταφορές.
Όπως επισημαίνουν ευρωπαϊκά ρεπορτάζ, ο μετασχηματισμός ήταν αναπόφευκτος. Οι περισσότεροι οργανισμοί ανήκουν ακόμη στο Δημόσιο, όπως η La Poste στη Γαλλία ή η Correos στην Ισπανία, ενώ άλλοι —όπως η Deutsche Post και η Royal Mail— έχουν ιδιωτικοποιηθεί πλήρως. Η Ελλάδα ακολουθεί τον ίδιο δρόμο προσαρμογής, επιδιώκοντας να εκσυγχρονίσει τα ΕΛΤΑ χωρίς να διαταράξει την καθολική υπηρεσία και την εξυπηρέτηση των πολιτών.
Η νέα πραγματικότητα στην Ευρώπη – Λιγότερα καταστήματα, περισσότερη τεχνολογία
Στην Ισπανία, η Correos εφαρμόζει από τον περασμένο Μάιο εθνικό σχέδιο μείωσης των καταστημάτων στο πλαίσιο της «στρατηγικής εκσυγχρονισμού». Οι ζημίες του 2024 ανήλθαν σε 522 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 428 εκατ. ευρώ αφορούσαν το σχέδιο αναδιάρθρωσης προσωπικού.
Στη Γαλλία, η La Poste έχει περιορίσει το ωράριο σε αγροτικές περιοχές, συγχωνεύοντας μικρότερα σημεία και επενδύοντας σε 128.000 «έξυπνες θυρίδες» και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
Η Deutsche Post στη Γερμανία, ύστερα από πολυετή ιδιωτικοποίηση, εξελίχθηκε σε παγκόσμια εταιρεία logistics, απορροφώντας τη DHL, αλλά και με κριτικές για πιέσεις στους μισθούς.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Royal Mail έχει κλείσει περίπου 1.000 τοπικά ταχυδρομεία την τελευταία δεκαετία, προσαρμοζόμενη στη νέα εποχή της ηλεκτρονικής επικοινωνίας και των δεμάτων.
Η τάση είναι κοινή: συγχωνεύσεις, ψηφιοποίηση, μείωση κόστους και επένδυση στις ταχυμεταφορές.
Το ελληνικό σχέδιο – Καμία διακοπή, κανένας πολίτης χωρίς εξυπηρέτηση
Στην Ελλάδα, το Μέγαρο Μαξίμου έχει ξεκαθαρίσει ότι το σχέδιο αναδιάρθρωσης των ΕΛΤΑ δεν θα αφήσει κανέναν πολίτη και κανέναν συνταξιούχο χωρίς εξυπηρέτηση. Η κυβέρνηση αναγνωρίζει πως υπήρξε επικοινωνιακή αστοχία από τη διοίκηση των ΕΛΤΑ, καθώς προηγήθηκαν οι ανακοινώσεις χωρίς να εξηγηθεί επαρκώς το χρονοδιάγραμμα και το περιεχόμενο των αλλαγών. Ο διευθύνων σύμβουλος υπέβαλε την παραίτησή του, αναγνωρίζοντας ότι δεν μπορούσε να «σηκώσει» μόνος του τη διαδικασία.
Το σχέδιο του Μαξίμου προβλέπει:
• Περίοδο διαβούλευσης τριών μηνών με τις τοπικές κοινωνίες, βουλευτές και αυτοδιοίκηση.
• Καμία απόλυση εργαζομένου.
• Καμία καθυστέρηση στις πληρωμές συντάξεων.
• Διασφάλιση της καθολικής υπηρεσίας ακόμη και στις απομακρυσμένες περιοχές.
Η ανάγκη μετασχηματισμού – Τα δεδομένα είναι αμείλικτα
Η κυβέρνηση τονίζει ότι το σχέδιο δεν είναι πολιτική επιλογή, αλλά οικονομική ανάγκη. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, μόλις το 10% των εσόδων των ΕΛΤΑ προέρχεται από τη φυσική παρουσία στα καταστήματα, ενώ η δραστηριότητα αυτή απορροφά το 42% των συνολικών πόρων.
Η σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη είναι ενδεικτική: στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Σουηδία, στη Δανία και στη Νορβηγία έχει κλείσει το 100% των φυσικών υποκαταστημάτων, με τις συναλλαγές να γίνονται πλέον ψηφιακά ή μέσω θυρίδων παραλαβής.
Η πρόκληση, όπως αναφέρει κυβερνητικό στέλεχος, είναι να συνδυαστεί ο εκσυγχρονισμός με την κοινωνική ευαισθησία: να διατηρηθεί η καθολική πρόσβαση στις υπηρεσίες, αλλά με σύγχρονο μοντέλο λειτουργίας.
Από την κρίση στην ευκαιρία – Η νέα εποχή των ΕΛΤΑ
Η αναδιάρθρωση των ΕΛΤΑ δεν στοχεύει μόνο στη μείωση κόστους, αλλά στη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Οργανισμοί σε όλη την Ευρώπη επενδύουν σε e-commerce, ταχυμεταφορές και ηλεκτρονικές υπηρεσίες, μετατρέποντας τα ταχυδρομεία σε κόμβους logistics και υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας.
Η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί να κάνει το ίδιο βήμα, με το βάρος στη διαφάνεια, την επικοινωνία με τις τοπικές κοινωνίες και την προστασία των εργαζομένων. Όπως σημειώνεται, «η Νέα Δημοκρατία δεν επιλέγει τα εύκολα και ευχάριστα, αλλά τις αναγκαίες αποφάσεις που εξασφαλίζουν βιωσιμότητα και προοπτική».
