Στις 2 Ιουνίου 2025, ξεκίνησε ένα φιλόδοξο τριετές ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Ο Άγνωστος Κινηματογράφος της Μαρίας Πλυτά» (PUC: Plyta’s Unknown Cinema), το οποίο χρηματοδοτείται από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.ΕΚ.).
Το πρόγραμμα αυτό εντάσσεται στην «3η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μελών ΔΕΠ και Ερευνητών/τριών» και φιλοδοξεί να αναδείξει τη ζωή και το έργο της πρωτοπόρου Ελληνίδας σκηνοθέτριας, Μαρίας Πλυτά, ώστε να ενταχθεί στη συνείδηση της ελληνικής κινηματογραφικής ιστορίας.
Κατά τη διάρκεια του έργου, θα παραχθούν ποικίλα αποτελέσματα, όπως δημόσιες ομιλίες, ανακοινώσεις, δημοσιεύσεις, η δημιουργία ιστοσελίδας, καθώς και ένα διεθνές συνέδριο και ένα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους.
Στις 23 Οκτωβρίου, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση για την παρουσίαση του πρώτου συλλογικού τόμου που προκύπτει από αυτή την έρευνα. Ο τόμος έχει τίτλο «Μαρία Πλυτά: Η πρώτη σκηνοθέτρια του ελληνικού κινηματογράφου, 17 ταινίες, 17 αναγνώσεις» και εκδίδεται από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος, με επιμέλεια της Μπέτυς Κακλαμανίδου.
Η ερευνητική ομάδα του PUC περιλαμβάνει τη Μπέτυ Κακλαμανίδου, Καθηγήτρια Ιστορίας & Θεωρίας Κινηματογράφου & Τηλεόρασης και Αντιπρόεδρο του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ, καθώς και τις ερευνήτριες, Ευδοκία Στεφανοπούλου και Μαρίνα Ζιγνέλη, υποψήφια Διδάκτορα.
Ο στόχος αυτού του πρώτου τόμου είναι να αναδείξει και τις 17 ταινίες που σκηνοθέτησε η Πλυτά, μέσα από 17 διαφορετικές προσεγγίσεις. Επιδιώκεται μια πρώτη επαφή του κοινού με την καλλιτέχνιδα, εστιάζοντας στη σημασία της θηλυκής ματιάς στην κινηματογραφική αφήγηση, στις ανεκτίμητες κινηματογραφικές της ικανότητες και στη συμβολή της σε κοινωνικά και ιστορικά ζητήματα.
Η Μαρία Πλυτά σκηνοθέτησε τις ταινίες της μεταξύ 1950 και 1970, με πολλές από αυτές να γίνονται εμπορικές επιτυχίες. Ωστόσο, το ελληνικό κοινό δεν γνωρίζει το όνομά της, γεγονός που εγείρει ερωτήματα σχετικά με την απουσία της από τις περισσότερες αφηγήσεις του ελληνικού κινηματογράφου της μεταπολεμικής περιόδου. Ο συλλογικός τόμος στοχεύει να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα και να εξερευνήσει το ανεξερεύνητο έργο της σκηνοθέτριας.
Η παρουσίαση του βιβλίου θα λάβει χώρα την Πέμπτη 23 Οκτωβρίου, στις 17:30, στον Ιανό, στην οδό Σταδίου 24, στην Αθήνα.
Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει ομιλίες από τη Μιρέλλα Λεγάκη, Αντιπρόεδρο της Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας, και τον Θανάση Αγάθο, Αναπληρωτή Καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ.
Τη συζήτηση θα συντονίσει η Ορσαλία-Ελένη Κασσαβέτη, Σύμβουλος του ΕΑΠ και Συντονίστρια Τεκμηρίωσης στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
