Ένα φιλόδοξο σχέδιο 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ παρουσίασε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου στην εκδήλωση για τα 100 χρόνια της ΕΥΔΑΠ, σηματοδοτώντας τη μετάβαση της χώρας σε μια νέα εποχή διαχείρισης του νερού.
του Χρήστου Μυτιλινιού
Το σχέδιο, όπως τόνισε, δεν είναι επιλογή, αλλά αναγκαιότητα μπροστά σε μια κλιματική κρίση που αλλάζει τα δεδομένα και φέρνει τη λειψυδρία στο επίκεντρο των εθνικών προτεραιοτήτων.
Η Αττική στο επίκεντρο της κλιματικής πίεσης
Η Ελλάδα βρίσκεται ήδη στη 19η θέση παγκοσμίως σε κίνδυνο λειψυδρίας, με την Αττική να καταγράφει τις πιο ευάλωτες συνθήκες στη Μεσόγειο. Οι βροχοπτώσεις έχουν μειωθεί κατά 25%, ενώ η εξάτμιση έχει αυξηθεί κατά 15%, οδηγώντας σε ετήσια απώλεια περίπου 250 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού. Τα στοιχεία αυτά αποτυπώνουν τη νέα πραγματικότητα, όπως την περιέγραψε ο κ. Παπασταύρου:
«Η κλιματική κρίση δεν είναι απειλή του μέλλοντος – είναι μια πραγματικότητα που ήδη βιώνουμε. Το επενδυτικό αυτό πρόγραμμα είναι η πιο ουσιαστική εγγύηση για το νερό των επόμενων γενεών».
Το έργο–ορόσημο «Εύρητος»: ασπίδα για 30 χρόνια
Κεντρικό πυλώνα του σχεδίου αποτελεί το έργο «Εύρητος», ένα έργο στρατηγικής σημασίας που θα θωρακίσει την Αττική για τα επόμενα 30 χρόνια. Προβλέπει τη μερική εκτροπή των ποταμών Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη με στόχο την ενίσχυση των υδάτινων αποθεμάτων της περιοχής, και αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2029, ακριβώς έναν αιώνα μετά την κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα.
Το έργο θα αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά του νέου μοντέλου υδροδότησης, ενώ γύρω του διαμορφώνεται ένα πλέγμα επτά βασικών αξόνων παρεμβάσεων.
Οι επτά άξονες του σχεδίου των 2,5 δισ. ευρώ
Η στρατηγική του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας βασίζεται σε επτά συντονισμένους άξονες, πλήρως εναρμονισμένους με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις για το νερό και τη βιώσιμη ανάπτυξη:
- Ενίσχυση υδροδοτικών υποδομών – εκσυγχρονισμός φραγμάτων, αγωγών και ταμιευτήρων, με προτεραιότητα στα μεγάλα αστικά κέντρα.
- Αναβάθμιση συστημάτων παρακολούθησης και εξοικονόμησης νερού, με «έξυπνους» αισθητήρες και ψηφιακή εποπτεία των δικτύων.
- Επέκταση έργων αποχέτευσης και επαναχρησιμοποίησης υδάτων, ώστε να μειωθεί η σπατάλη και να αυξηθεί η διαθεσιμότητα νερού για άρδευση και βιομηχανική χρήση.
- Αξιοποίηση γεωτρήσεων σε κρίσιμες περιοχές, όπως Μαυροσουβάλα και Ούγγροι, που θα συνεισφέρουν 150 εκατ. κυβικά μέτρα νερού ετησίως.
- Ενίσχυση της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για έργα μεγάλης κλίμακας και διασφάλιση μακροχρόνιας βιωσιμότητας.
- Δημιουργία ενιαίου πλαισίου διακυβέρνησης για όλες τις εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης, με στόχο διαφάνεια και ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων.
- Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας και ενίσχυση της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), ώστε να υπάρχει ενιαία εποπτεία και ρυθμιστικός έλεγχος σε όλη τη χώρα.
ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ: οι δύο νέοι πυλώνες στη διαχείριση νερού
Ο κ. Παπασταύρου ανακοίνωσε τη δημιουργία δύο ισχυρών πυλώνων στη διαχείριση του νερού: της ΕΥΔΑΠ για την Αττική και της ΕΥΑΘ για τη Θεσσαλονίκη, οι οποίες θα αποκτήσουν πλέον ευθύνη και για την άρδευση — για πρώτη φορά στην ιστορία τους.
Η στρατηγική αυτή σηματοδοτεί τέλος στον κατακερματισμό, καθώς σήμερα λειτουργούν περισσότεροι από 740 διαφορετικοί οργανισμοί ύδρευσης και άρδευσης σε όλη τη χώρα, με αποτέλεσμα απώλειες πόρων και άνισες υπηρεσίες προς τους πολίτες.
Παράλληλα, το Υπουργείο Εσωτερικών προχωρά στην εξυγίανση 110 ΔΕΥΑ, οι οποίες μέχρι σήμερα λειτουργούσαν χωρίς επιχειρησιακή υποστήριξη από τους δύο κεντρικούς φορείς. Η ολοκλήρωση του νέου πλαισίου θα επιτρέψει σε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ να λειτουργούν ως κορμός της υδροδοτικής στρατηγικής της χώρας, ενισχύοντας τη διαφάνεια, την αποτελεσματικότητα και τη διασφάλιση των αποθεμάτων.
Τα νησιά και οι δράσεις τοπικού χαρακτήρα
Το σχέδιο έχει εθνικό αποτύπωμα. Ήδη υλοποιούνται 150 έργα σε περισσότερες από 40 νησιωτικές περιοχές, συνολικού ύψους άνω των 320 εκατομμυρίων ευρώ, με προτεραιότητα την ελάττωση των μεγάλων απωλειών στα δίκτυα και την ενίσχυση της αυτονομίας των νησιών.
Η εξοικονόμηση πόρων, η επανάχρηση νερού, αλλά και η ψηφιακή παρακολούθηση των υποδομών θα είναι βασικά στοιχεία του νέου μοντέλου, που στηρίζεται σε καινοτομία και συνεργασία.
«Είναι η ώρα των πράξεων»
Κλείνοντας την ομιλία του, ο Υπουργός Περιβάλλοντος υπογράμμισε ότι η ΕΥΔΑΠ αποτελεί εθνικό κεφάλαιο και ότι η συμβολή της θα είναι καθοριστική στη νέα εποχή βιώσιμης ανάπτυξης.
«Η ΕΥΔΑΠ, με τη στήριξη της Πολιτείας, θα συνεχίσει να υπηρετεί τον πολίτη, να επενδύει στην τεχνολογία και να αποτελεί παράδειγμα βιώσιμης διαχείρισης νερού στην Ευρώπη. Είναι η ώρα των πράξεων».
Το επενδυτικό σχέδιο των 2,5 δισ. ευρώ δεν είναι μόνο μια τεχνική απάντηση στη λειψυδρία. Είναι το θεμέλιο της νέας εθνικής στρατηγικής για το νερό, που ενώνει πολιτικές, θεσμούς και τεχνολογία σε έναν κοινό στόχο: να διασφαλιστεί ότι η Ελλάδα δεν θα διψά ποτέ ξανά.
