Η κυβέρνηση επιχειρεί να στείλει ένα διπλό μήνυμα προς την ύπαιθρο: ουσιαστική στήριξη σε όσους πραγματικά παράγουν, αλλά και οριστικό τέλος στο πάρτι των εικονικών δικαιωμάτων.
του Χρήστου Μυτιλινιού
Το νέο πακέτο έκτακτης ενίσχυσης 56 εκατ. ευρώ προς τους κτηνοτρόφους που επλήγησαν από ζωονόσους έρχεται να προστεθεί σε μία συνολική δέσμη παρεμβάσεων, που ανεβάζουν πάνω από τα 180 εκατ. ευρώ τη στήριξη των κτηνοτροφικών μονάδων για πανώλη και ευλογιά.
Ταυτόχρονα, με τη νέα απόφαση για τους βοσκότοπους, ο ΟΠΕΚΕΠΕ γυρίζει σελίδα: η έννοια του «επιλέξιμου κτηνοτρόφου» παύει να είναι υπόθεση… μητρώων και χαρτιών και συνδέεται, για πρώτη φορά τόσο καθαρά, με την πραγματική παραγωγική δραστηριότητα.
Ποιοι και πόσα θα πάρουν έως το τέλος του έτους
Στο σκέλος των άμεσων ενισχύσεων, ενεργοποιείται το πακέτο που είχε προαναγγείλει ο Πρωθυπουργός, με στόχο να αποζημιωθεί η απώλεια εισοδήματος όσων κτηνοτρόφων αναγκάστηκαν να θανατώσουν ζώα λόγω ζωονόσων και να ενισχυθεί το κόστος των ζωοτροφών.
Συγκεκριμένα προβλέπεται:
• Αποζημίωση για απώλεια εισοδήματος ύψους 28,5 εκατ. ευρώ για θανατωθέντα ζώα. Υπολογίζεται ότι περίπου 2.200 εκτροφείς, οι οποίοι έχουν θανατώσει συνολικά γύρω στις 450.000 κεφαλές, θα ενισχυθούν με μέση αποζημίωση περί τα 13.000 ευρώ ανά εκτροφέα.
• Επέκταση της ενίσχυσης για ζωοτροφές, με επιπλέον 50% πάνω στην αρχική αποζημίωση, που μεταφράζεται σε επιπλέον 27,5 εκατ. ευρώ.
Με βάση τον σχεδιασμό, τα αρμόδια υπουργεία και ο ΟΠΕΚΕΠΕ συνεργάζονται ώστε οι πληρωμές των έκτακτων ενισχύσεων να γίνουν έως τα τέλη του έτους, δίνοντας μια ουσιαστική ανάσα ρευστότητας σε έναν κλάδο που έχει χτυπηθεί ταυτόχρονα από ασθένειες, υψηλό κόστος παραγωγής και διεθνείς αναταράξεις.
Παράλληλα, συνεχίζεται η τακτική ροή πληρωμών: ήδη καταβλήθηκαν 13,1 εκατ. ευρώ σε 70.652 δικαιούχους, στο πλαίσιο του νέου μοντέλου ελέγχων που εφαρμόζει ο ΟΠΕΚΕΠΕ, με στόχο –όπως επιμένει η κυβέρνηση– κάθε ευρώ να πηγαίνει αποκλειστικά σε πραγματικούς παραγωγούς.
Τέλος στην “τεχνική λύση” και στα φαινόμενα απομακρυσμένης μεταφοράς
Εξίσου σημαντική, όμως, με την οικονομική ενίσχυση είναι η θεσμική αλλαγή στο καθεστώς των βοσκοτόπων. Η νέα απόφαση βάζει οριστικό τέλος στην εποχή της λεγόμενης «τεχνικής λύσης», η οποία είχε δημιουργήσει γκρίζες ζώνες και περιθώρια καταστρατηγήσεων στην κατανομή των επιδοτήσεων.
Η φιλοσοφία του νέου πλαισίου συνοψίζεται σε τρεις άξονες:
- Πραγματική παραγωγική δραστηριότητα: η ιδιότητα του «επιλέξιμου κτηνοτρόφου» αποσυνδέεται από την απλή ύπαρξη ζώων σε ένα μητρώο και συνδέεται άμεσα με το τι πραγματικά παράγει και που δραστηριοποιείται ο κάθε κτηνοτρόφος.
- Αντικειμενικά δεδομένα: η κατανομή των βοσκοτόπων βασίζεται σε τεκμηριωμένες διαδικασίες, σε διασταυρωμένους ελέγχους και σε κανόνες που ισχύουν ίδια για όλους.
- Διαφάνεια και ίσοι όροι: στόχος είναι να σταματήσουν πρακτικές όπου «εικονικοί δικαιούχοι» έπαιρναν βοσκοτόπους και ενισχύσεις εις βάρος όσων όντως δραστηριοποιούνται στην κτηνοτροφία.
Η κυβέρνηση παρουσιάζει τη νέα αρχιτεκτονική ως ξεκάθαρο μήνυμα προς την ύπαιθρο: οι πραγματικοί παραγωγοί μένουν στο σύστημα, οι καιροσκόποι βγαίνουν από το κάδρο.
Ο νέος χάρτης βοσκοτόπων και η στόχευση στους πραγματικούς παραγωγούς
Καθοριστικής σημασίας είναι η αλλαγή στη γεωγραφία της κατανομής βοσκοτόπων. Το νέο πλαίσιο θέτει ως βασική αρχή ότι ο κτηνοτρόφος θα λαμβάνει έκταση «αποκλειστικά εντός της Περιφερειακής Ενότητας της κάθε σταβλικής εγκατάστασης».
Μόνο σε περίπτωση που δεν υπάρχει διαθέσιμη έκταση στην συγκεκριμένη Περιφερειακή Ενότητα, θα μπορεί να γίνεται κατανομή σε όμορη Π.Ε.. Με αυτόν τον τρόπο μπαίνει φρένο στα γνωστά φαινόμενα «απομακρυσμένης μεταφοράς» βοσκοτόπων – οι περιπτώσεις όπου κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις εμφανίζονταν να συνδέονται με βοσκοτόπους σε περιοχές εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, μόνο και μόνο για να «κλειδώσουν» δικαιώματα και επιδοτήσεις.
Η νέα λογική είναι σαφής:
- Κοντά στη μονάδα, κοντά στο ζώο, κοντά στην πραγματικότητα.
- Οι βοσκότοποι παύουν να είναι λογιστική εγγραφή και ξαναγίνονται εργαλείο παραγωγής.
Για την κυβέρνηση, η μεταρρύθμιση αυτή δεν αφορά μόνο την κατανομή μιας επιδότησης, αλλά συνολικά την αξιοπιστία του αγροτικού συστήματος ενισχύσεων απέναντι και στις ευρωπαϊκές αρχές. Ένα σύστημα που ανταμείβει την πραγματική παραγωγή και όχι τα κενά του νόμου, είναι –όπως υποστηρίζεται– προϋπόθεση για να σταθεί ο πρωτογενής τομέας όρθιος και βιώσιμος τα επόμενα χρόνια.
Στήριξη με όρους δικαιοσύνης – στο στόχαστρο οι «μαϊμού» δικαιούχοι
Το νέο πακέτο μέτρων για τους κτηνοτρόφους με τον συνδυασμό έκτακτης ενίσχυσης και θεσμικής θωράκισης των ενισχύσεων δεν κρύβει και ένα πολιτικό μήνυμα: η κυβέρνηση θέλει να δείξει ότι δεν γυρίζει την πλάτη σε έναν κλάδο που έχει πληρώσει ακριβά τις κρίσεις, αλλά ταυτόχρονα δεν θα ανεχθεί να μοιράζει χρήμα σε όσους δεν παράγουν.
Η επιλογή να μπει οριστικό τέλος στην «τεχνική λύση», να ανασχεδιαστεί ο χάρτης των βοσκοτόπων και να συνδεθεί ο τίτλος του επιλέξιμου κτηνοτρόφου με τη δουλειά του στο χωράφι και στο μαντρί, διαμορφώνει ένα νέο πλαίσιο δικαιοσύνης και αξιοπιστίας.
Για τους πραγματικούς κτηνοτρόφους, η εξίσωση είναι απλή: περισσότερα και πιο δίκαια χρήματα, λιγότερη γραφειοκρατία, σαφέστεροι κανόνες.
Για όσους εκμεταλλεύτηκαν τα κενά, η εποχή του «αρπάζω δικαιώματα από όπου βρω» φαίνεται να κλείνει.
Σε μια περίοδο που η ύπαιθρος δοκιμάζεται, η μάχη για την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα περνά πλέον μέσα από ένα ξεκάθαρο φίλτρο: στήριξη στους πραγματικούς παραγωγούς, αυστηρότητα σε όσους έβλεπαν τις επιδοτήσεις ως εύκολο εισόδημα χωρίς αντίκρισμα.
