Με στοχευμένες ενημερωτικές δράσεις και εντατικούς ελέγχους, η Επιθεώρηση Εργασίας υλοποιεί στην πράξη τη δέσμευση για την αλλαγή της εργασιακής κουλτούρας προς την κατεύθυνση της μηδενικής ανοχής απέναντι σε βίαιες και παρενοχλητικές συμπεριφορές στον εργασιακό χώρο.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της ετήσιας έκθεσης του αυτοτελούς τμήματος της Επιθεώρησης Εργασίας για την παρακολούθηση της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία, κατά τη διάρκεια του 2024, ο συνολικός αριθμός των καταγγελιών τέτοιων περιστατικών ανήλθε σε 318, καταγράφοντας υπερδιπλασιασμό σε σχέση με το 2022 (151 καταγγελίες). Ειδικά, το mobbing, το φαινόμενο της λεκτικής βίας, της ψυχολογικής και της ηθικής παρενόχλησης, αποτελεί κυρίαρχη μορφή παρενόχλησης, αντιστοιχώντας στο 78% των περιπτώσεων.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, το κάθετο mobbing, δηλαδή οι βίαιες και παρενοχλητικές συμπεριφορές που προκαλούνται από τον εργοδότη, μειώνεται, ενώ το οριζόντιο mobbing -μεταξύ συναδέλφων- αυξάνεται. Χαρακτηριστικό είναι ότι, από το 59% των λοιπών εργαζομένων που καταγγέλλονται ως υπαίτιοι, το 33% κατέχει θέσεις ευθύνης (θέσεις διευθυντών, προϊσταμένων και μάνατζερ) και το 26% είναι συνάδελφοι της ίδιας ιεραρχικής κλίμακας. Παράλληλα, έως τον Οκτώβριο του 2025, έχουν διενεργηθεί 1.806 έλεγχοι, ενώ οι καταγγελίες που υποβλήθηκαν, ανέρχονται σε 374.
Όπως αναφέρουν αρμόδια στελέχη της Επιθεώρησης Εργασίας, τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν ότι η ορατότητα απέναντι σε τέτοιες συμπεριφορές στον εργασιακό χώρο αυξάνεται σταθερά, μέσα από την αξιοποίηση του ισχύοντος προστατευτικού νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου, αλλά και μέσω των συνεχών δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης από όλους τους συναρμόδιους φορείς.
Ζητούμενο παραμένει η περαιτέρω ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους θεσμούς, ώστε να ενθαρρύνονται να καταγγέλλουν τέτοια περιστατικά και να διασφαλίζεται η ουσιαστική διερεύνησή τους.
Ενθαρρυντικό είναι επίσης το γεγονός ότι το ποσοστό επίλυσης των υποθέσεων παρέμεινε σταθερά υψηλό και το 2024, όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, με το 31% των υποθέσεων να επιλύεται μέσω της διαμεσολάβησης των υπηρεσιών της Επιθεώρησης Εργασίας. Ταυτόχρονα, η αναλογία μεταξύ επιλύσεων και συστάσεων προσφυγής στα δικαστήρια παρουσίασε βελτίωση, μειώνοντας την «ψαλίδα» από 47% σε 39%.
Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για ασφαλείς εργασιακούς χώρους
Την ίδια στιγμή, η Επιθεώρηση Εργασίας ενισχύει ενεργά την ενημέρωση εργοδοτών και εργαζομένων, παρέχοντας σαφείς οδηγίες και υποστήριξη, ώστε οι εργοδότες να λαμβάνουν άμεσα όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα, όταν υποβάλλονται καταγγελίες για βία και παρενόχληση στον χώρο εργασίας.
Όπως δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η προϊσταμένη του αυτοτελούς τμήματος της Επιθεώρησης Εργασίας για την παρακολούθηση της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία, Γεωργία Βαζάκη, εφαρμόζεται ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ενημερωτικών δράσεων, με στόχο την πρόληψη, την ευαισθητοποίηση και την καλλιέργεια μιας νέας εργασιακής κουλτούρας μηδενικής ανοχής απέναντι σε τέτοια φαινόμενα. Ήδη, όπως επισημαίνει, έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 10 δράσεις ανά έτος από τα μέσα του 2021 και εφεξής, με τον ρυθμό να εντείνεται, καθώς η ενημέρωση και η πρόληψη αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους για την ουσιαστική αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών.
Η κ. Βαζάκη υπογραμμίζει ότι η γνώση είναι δύναμη και κάθε εργαζόμενος οφείλει να γνωρίζει το νομοθετικό πλαίσιο, τα δικαιώματά του, τις προβλεπόμενες διαδικασίες και τις υπηρεσίες στις οποίες μπορεί να απευθυνθεί. Όπως εξηγεί, η εξωδικαστική επίλυση εργατικών διαφορών με τη μεσολάβηση της Επιθεώρησης Εργασίας διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς είναι ταχύτερη και πιο άμεση σε σχέση με τη δικαστική οδό. «Οι προθεσμίες είναι αυστηρές. Η συζήτηση ορίζεται μέσα σε 10 ημέρες, ενώ η διαδικασία ολοκληρώνεται εντός δύο μηνών από την προσφυγή», αναφέρει η κ. Βαζάκη. Μάλιστα, τονίζει ότι η συστράτευση όλων των συναρμόδιων φορέων συμβάλλει καθοριστικά στην εμπέδωση της εμπιστοσύνης των πολιτών και στη σταδιακή μεταβολή της εργασιακής κουλτούρας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιθεώρηση Εργασίας συνεργάζεται με φορείς, όπως το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ), ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας και ο Συνήγορος του Πολίτη, αποδεικνύοντας τη συλλογική δέσμευση για υγιή και ασφαλή εργασιακά περιβάλλοντα. Επίσης, έχουν πραγματοποιηθεί ημερίδες ευαισθητοποίησης σε Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης, καθώς και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με σκοπό την ενημέρωση των μελλοντικών εργαζομένων και στελεχών των επιχειρήσεων που θα κληθούν να εφαρμόσουν τις σχετικές πολιτικές.
Η Επιθεώρηση Εργασίας λειτουργεί ως αρωγός καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, διερευνά καταγγελίες και εκδίδει αιτιολογημένα πορίσματα. Σύμφωνα με την κ. Βαζάκη, «το αυξανόμενο ενδιαφέρον φορέων, εργοδοτικών και συνδικαλιστικών σωματείων, για κοινές δράσεις ευαισθητοποίησης δείχνει ότι η αλλαγή της εργασιακής κουλτούρας βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
Η ενημέρωση παραμένει το πιο ισχυρό εργαλείο πρόληψης. Εδώ και δύο χρόνια, η Επιθεώρηση Εργασίας αποστέλλει επιστολές προληπτικού χαρακτήρα στους κλάδους με τη μεγαλύτερη παραβατικότητα, ενώ οι πληροφορίες αυτές αναρτώνται και στο Πληροφοριακό Σύστημα “ΕΡΓΑΝΗ”, ώστε να ενημερωθούν όλοι οι εργοδότες για τις υποχρεώσεις τους. Φέτος, οι επιστολές προληπτικού περιεχομένου στάλθηκαν στοχευμένα, πριν από την έναρξη της τουριστικής περιόδου, υπενθυμίζοντας τις πολιτικές που πρέπει να εφαρμόζονται και αναδεικνύοντας τον ρόλο της Επιθεώρησης Εργασίας ως συμβουλευτικού και υποστηρικτικού μηχανισμού».
Οι επιχειρήσεις οφείλουν να υιοθετούν πολιτικές τόσο για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία, όσο και για τη διαχείριση εσωτερικών καταγγελιών τέτοιων περιστατικών. Σε επιχειρήσεις με προσωπικό άνω των 70 ατόμων, οι πολιτικές αυτές ενσωματώνονται στον κανονισμό λειτουργίας. Με βάση τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης, το 2024, κατατέθηκαν 299 κανονισμοί εργασίας με ενσωματωμένες πολιτικές κατά της βίας και της παρενόχλησης στον χώρο εργασίας, γεγονός που υποδηλώνει τη σταθερή πρόοδο προς την καλλιέργεια κουλτούρας μηδενικής ανοχής.
Οι περισσότεροι κανονισμοί εργασίας έχουν κατατεθεί στις μεγάλες Περιφερειακές Ενότητες Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ ακολουθούν η Κρήτη και η Κεντρική Ελλάδα. «Η βία και η παρενόχληση αποτελούν πλέον αναγνωρισμένους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους, με θεσμικό πλαίσιο προστασίας, που μπορεί να λειτουργήσει ως καλή πρακτική και για τους υπόλοιπους κινδύνους που απειλούν τη σωματική και την ψυχική υγεία των εργαζομένων.
Η Επιθεώρηση Εργασίας, με τις Περιφερειακές Διευθύνσεις της σε όλη τη χώρα, είναι στη διάθεση κάθε εργαζομένου ή εργαζομένης που επιθυμεί να καταγγείλει ή να ζητήσει συμβουλή. Οι διαδικασίες είναι γρήγορες και αποτελεσματικές. Το πλαίσιο είναι ισχυρό και κανείς δεν πρέπει να φοβάται», σχολιάζει η κ. Βαζάκη.
