Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοινώνει την πιο φιλόδοξη πρωτοβουλία της στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης: τα AI Factories
του Χρήστου Μυτιλινιού
Μια σειρά από υπερσύγχρονα κέντρα που θα ενώνουν υπολογιστική ισχύ, δεδομένα και ανθρώπινο ταλέντο για να παράγουν τα μοντέλα AI του μέλλοντος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα αποκτά σημαντική θέση στο ευρωπαϊκό οικοσύστημα, με την επίσημη ένταξη του έργου Pharos – The Greek AI Factory for Accelerating AI Innovation.
Η Ε.Ε. επενδύει στην τεχνητή νοημοσύνη της νέας γενιάς
Τα AI Factories εντάσσονται στην ψηφιακή στρατηγική της Ε.Ε. «Shaping Europe’s Digital Future» και συνδέονται με το EuroHPC Joint Undertaking, τον θεσμό που συντονίζει την ευρωπαϊκή υπερυπολογιστική ισχύ. Μέχρι το 2027 αναμένεται να λειτουργήσουν τουλάχιστον 15 AI Factories, με επένδυση άνω των 10 δισ. ευρώ, και να δημιουργήσουν ένα δίκτυο που θα φιλοξενεί την ανάπτυξη προηγμένων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης σε όλους τους τομείς: υγεία, ενέργεια, βιομηχανία, κλίμα, χρηματοοικονομικά, διάστημα.
Pharos: Η ελληνική AI Factory των 30 εκατομμυρίων ευρώ
Η ελληνική συμμετοχή έρχεται μέσω του έργου Pharos, ενός πλήρως χρηματοδοτούμενου προγράμματος του EuroHPC JU με προϋπολογισμό 30 εκατ. ευρώ (50 % ευρωπαϊκή και 50 % εθνική χρηματοδότηση). Το έργο ξεκινά επίσημα τον Απρίλιο του 2025 και θα διαρκέσει 36 μήνες.
Συντονιστής είναι το GRNET – Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας, υπό το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ενώ μεταξύ των εταίρων περιλαμβάνονται το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Αthens Research Center και άλλοι φορείς του ερευνητικού και τεχνολογικού οικοσυστήματος.
Τρεις στρατηγικοί πυλώνες για την Ελλάδα
Το Pharos θα λειτουργήσει ως κόμβος τεχνητής νοημοσύνης στην Αθήνα, με υποδομή βασισμένη στον υπερυπολογιστή Daedalus και θα αναπτυχθεί σε τρεις στρατηγικούς άξονες:
- Υγεία: Ανάπτυξη αλγορίθμων ανάλυσης ιατρικών εικόνων και προγνωστικών εργαλείων για έγκαιρη διάγνωση.
- Γλώσσα & Πολιτισμός: Δημιουργία μοντέλων για την ελληνική γλώσσα, ψηφιοποίηση πολιτιστικών δεδομένων και AI μοντέλα πολιτιστικής κληρονομιάς.
- Βιωσιμότητα & Ενέργεια: Εφαρμογές AI στη διαχείριση φυσικών πόρων και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Ευκαιρίες για ΜΜΕ και startups
Μέσα από το Pharos, ελληνικές ΜΜΕ και startups θα μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε υποδομές υψηλής ισχύος (HPC), δεδομένα, και εξειδικευμένη υποστήριξη για την ανάπτυξη AI προϊόντων και υπηρεσιών. Το έργο περιλαμβάνει και προγράμματα κατάρτισης (upskilling) για ερευνητές και επιχειρηματίες, δημιουργώντας ένα οικοσύστημα καινοτομίας στην πράξη.
Όπως ανέφερε το GRNET στην εναρκτήρια εκδήλωση, ο στόχος είναι να ανοίξει η πρόσβαση στην τεχνητή νοημοσύνη σε όλους, «από το εργαστήριο μέχρι την αγορά».
Η Ελλάδα στον ψηφιακό χάρτη της Ευρώπης
Η ένταξη της Ελλάδας στα AI Factories αποτελεί σημαντικό βήμα στην ψηφιακή μετάβαση της χώρας. Η πρόσφατη αναβάθμιση του υπολογιστικού κέντρου Daedalus και η συμμετοχή στον ευρωπαϊκό συντονισμό του EuroHPC καθιστούν την Αθήνα έναν περιφερειακό παίκτη στην τεχνητή νοημοσύνη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι χωρίς πρόσβαση σε υπολογιστική ισχύ και δεδομένα, η Ευρώπη θα μείνει πίσω στην παγκόσμια κούρσα του AI. Με το Pharos, η Ελλάδα συνδέεται πλέον στον πυρήνα αυτής της προσπάθειας — από την επιστήμη μέχρι τη βιομηχανία.
Το στοίχημα
Η πρόκληση παραμένει διπλή: να αξιοποιηθεί πραγματικά η υπολογιστική υποδομή και να συνδεθεί με τις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας. Η επιτυχία του Pharos θα δείξει αν η Ελλάδα μπορεί να γίνει πυλώνας της ευρωπαϊκής καινοτομίας στην τεχνητή νοημοσύνη και να μετατρέψει τη τεχνολογία σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
