Μία στις τέσσερις αγορές μέσω smartphone
Συνεχίζεται η αύξηση του αριθμού των ενεργών καρτών πληρωμών στη χώρα, αλλάζοντας εντελώς την εικόνα των συναλλαγών που υπήρχε ακόμη και πριν μια πενταετία.
Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι ενεργές κάρτες πληρωμών σε κυκλοφορία ανήλθαν σε 21,6 εκατ. τον Ιούνιο του 2025, αυξημένες κατά 5,3% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2024.
Στις επιμέρους μεταβολές ανά κατηγορία καρτών καταγράφεται αύξηση του αριθμού χρεωστικών καρτών κατά 6%, ενώ ο αριθμός των πιστωτικών καρτών σημείωσε άνοδο κατά 1%, με αποτέλεσμα οριακή μεταβολή και στο ποσοστό συμμετοχής των χρεωστικών και πιστωτικών καρτών επί του συνόλου των καρτών πληρωμών (85% και 15% αντίστοιχα).
Σημαντική αύξηση, σύμφωνα με την ΤτΕ, κατέγραψε ο αριθμός των προπληρωμένων καρτών κατά 39% τον Ιούνιο του 2025 σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2024, φθάνοντας το 11% του συνόλου των ενεργών καρτών σε κυκλοφορία. Συγκεκριμένα, ο αριθμός τους ανήλθε σε 2,4 εκατ. κάρτες, από 1,7 εκατ. κάρτες τον Δεκέμβριο του 2024, εξέλιξη που εκτιμάται ότι συνδέεται κυρίως με την αλλαγή στον τρόπο χορήγησης ορισμένων οικονομικών ενισχύσεων από τους δημόσιους φορείς, οι οποίες πλέον καταβάλλονται με πίστωση σε ειδικές προπληρωμένες κάρτες των δικαιούχων.
Σύμφωνα με την ΤτΕ, ο αριθμός των συναλλαγών με κάρτες ανήλθε σε 1.325 εκατ., από 1.326 εκατ. το προηγούμενο εξάμηνο, ενώ η αναλογούσα αξία διαμορφώθηκε στα 57 δισεκ. ευρώ, καταγράφοντας μείωση 5%. Ο μέσος αριθμός συναλλαγών ανά κάρτα εμφανίστηκε μειωμένος στις 61 συναλλαγές, από 65 το δεύτερο εξάμηνο του 2024.
Οι χρεωστικές κάρτες, που συνιστούν το κύριο υποκατάστατο των μετρητών, συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται ευρέως για συναλλαγές μικρής αξίας. Ο μέσος αριθμός συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα μειώθηκε σε 67, από 71 το δεύτερο εξάμηνο του 2024.
Ο μέσος αριθμός συναλλαγών ανά πιστωτική κάρτα μειώθηκε σε 29, από 30 συναλλαγές το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Η μέση αξία συναλλαγών ανά κάρτα παρουσίασε μείωση κατά 9% συγκριτικά με το δεύτερο εξάμηνο του 2024 και διαμορφώθηκε σε 2.631 ευρώ, από 2.904 ευρώ. Η πτώση αυτή οφείλεται κυρίως στην αντίστοιχη μείωση της μέσης αξίας συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα κατά 10%, η οποία διαμορφώθηκε σε 2.865 ευρώ, από 3.195 ευρώ το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Η μέση αξία συναλλαγών ανά πιστωτική κάρτα υποχώρησε κατά 2,6% και διαμορφώθηκε σε 1.317 ευρώ, από 1.352 ευρώ το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Η μέση αξία ανά συναλλαγή για το σύνολο των καρτών μειώθηκε κατά 4,5% σε 43 ευρώ, από 45 ευρώ το δεύτερο εξάμηνο του 2024.
Στις επιμέρους κατηγορίες καρτών, η μέση αξία ανά συναλλαγή με χρήση χρεωστικής κάρτας υποχώρησε σε 43 ευρώ από 45 ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση 5%, ενώ η μέση αξία ανά συναλλαγή με χρήση πιστωτικής κάρτας παρέμεινε αμετάβλητη σε 46 ευρώ, όπως και το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Η πτωτική τάση της μέσης αξίας ανά συναλλαγή με κάρτα καταδεικνύει τόσο την εξοικείωση των χρηστών των καρτών με το εν λόγω μέσο πληρωμής όσο και τη συνεχή χρήση τους για αγορές χαμηλής αξίας.
Μια στις 4 αγορές με κάρτα είναι ενσωματωμένη στο κινητό τηλέφωνο
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι μία στις τέσσερις αγορές με κάρτα στην Ελλάδα πραγματοποιείται πλέον χωρίς… κάρτα. Ειδικότερα, σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις, το 25% περίπου των συναλλαγών αγορών το εννεάμηνο του 2025 έγινε όχι με τις παραδοσιακές πλαστικές κάρτες αλλά μέσω κινητού τηλεφώνου ή και ρολογιού που τις έχουν ενσωματώσει. Το πλαστικό χρήμα μετατρέπεται ραγδαία σε άυλο, καθώς όλο και περισσότεροι χρήστες προσθέτουν τις χρεωστικές ή πιστωτικές τους στο κινητό τηλέφωνο, αφήνοντας πίσω πλέον το παραδοσιακό πλαστικό χρήμα. Η αλλαγή δεν είναι απλώς τεχνολογική. Οι συναλλαγές κάτω των δέκα ευρώ, που πριν από λίγα χρόνια γίνονταν σχεδόν αποκλειστικά με μετρητά, πραγματοποιούνται πλέον ολοένα και πιο συχνά με κάρτες μέσω κινητού. Παράλληλα, οι προπληρωμένες κάρτες αυξήθηκαν αισθητά μετά την πίστωση προνοιακών επιδομάτων από τη ΔΥΠΑ και τον ΟΠΕΚΑ, ενισχύοντας τη συνολική κυκλοφορία.
Εννέα στις δέκα συναλλαγές ανέπαφες
Πίσω από τα νούμερα διακρίνεται μία ακόμη τάση. Οι Έλληνες πληρώνουν πιο συχνά, για μικρότερα ποσά, και χωρίς να βγάζουν τίποτα από την τσέπη τους. Το κινητό έχει γίνει το νέο πορτοφόλι και το πλαστικό χρήμα, όπως το είχαμε συνηθίσει μέχρι σήμερα, δείχνει να παραχωρεί τη θέση του στις κάρτες που έχουν ενσωματωθεί στα κινητά τηλέφωνα.
Ένα άλλο στοιχείο που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι ότι, σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις, περισσότερες από 9 στις 10 συναλλαγές που πραγματοποιούνται με φυσική παρουσία, δηλαδή σε σημεία πώλησης στην Ελλάδα, είναι ανέπαφες, όταν στην Ευρώπη, 8 στις 10 συναλλαγές είναι ανέπαφες. Την ίδια στιγμή η χρήση καρτών για μικρά ποσά γνωρίζει ανοδική πορεία. Πάνω από μια στις τέσσερεις συναλλαγές με κάρτα αφορά για ποσά έως 10 ευρώ, ενώ αυξάνεται ραγδαία και ο αριθμός συναλλαγών για ποσά ακόμη και κάτω των 2 ευρώ. Σε περίπτερα και σούπερ μάρκετ 3 στις 10 συναλλαγές αφορούν ποσά κάτω των 2 ευρώ, ακόμη και για ένα μπουκαλάκι νερό.
Ειδικότερα, στα σούπερ μάρκετ σύμφωνα με εκτιμήσεις πάνω από 6 στις 10 συναλλαγές γίνονται πλέον με κάρτα. Χαρακτηριστικό είναι και το παράδειγμα μικρότερων σε μέγεθος σούπερ μάρκετ που λειτουργούν σε τουριστικές περιοχές ή σε περιοχές που υπάρχουν κοντά πολλές βραχυχρόνιες μισθώσεις, όπου το ποσοστό αυτό αγγίζει και τις 9 στις 10 συναλλαγές, καθώς πολλοί είναι ξένοι επισκέπτες.
Περιστατικά απάτης στις συναλλαγές με κάρτες πληρωμών
Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, καταγράφηκε μείωση κατά 1% στον αριθμό των συναλλαγών απάτης σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Αντίστοιχα, ο δείκτης της αναλογίας του αριθμού των περιστατικών απάτης προς τον συνολικό αριθμό συναλλαγών μειώθηκε οριακά κατά 1% και αντιστοιχεί πλέον σε 1 συναλλαγή απάτης ανά 6.635 συναλλαγές.
Οι παραπάνω μεταβολές δεν επηρέασαν τον δείκτη της αναλογίας της αξίας των περιστατικών απάτης προς την αξία των συναλλαγών, ο οποίος παρέμεινε στο χαμηλό επίπεδο του 0,02%, όπως και το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Η τιμή αυτή αντιστοιχεί σε 1 ευρώ αξίας απάτης ανά 4.637 ευρώ αξίας συναλλαγών, επιβεβαιώνοντας τη σταθερά χαμηλή ένταση του φαινομένου στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Στη μείωση των περιστατικών απάτης έχουν συμβάλει μεταξύ άλλων και οι ανά τακτά χρονικά διαστήματα ενημερωτικές καμπάνιες της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών τα τελευταία χρόνια, οι οποίες στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση του κοινού σχετικά με την ασφαλή χρήση καρτών και ηλεκτρονικών συναλλαγών. Οι συναλλασσόμενοι μπορούν να ενημερώνονται για τις διαχρονικές συστάσεις πρόληψης απάτης μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών: https://www.hba.gr/info/PhishingCamp2023
Από το 1993, που κυκλοφόρησε η πρώτη χρεωστική κάρτα στην Ελλάδα χωρίς όριο συναλλαγών από την Alpha Bank, μέχρι σήμερα, μεσολάβησαν πολλά γεγονότα, όχι μόνον σε εθνικό επίπεδο, αλλά και σε διεθνές, με το πιο σημαντικό την πανδημία. Σε συνδυασμό με την τεχνολογική επανάσταση που μεσολάβησε, οι συνήθειες των καταναλωτών άλλαξαν ριζικά, όχι μόνον διεθνώς και στην Ελλάδα. Οι συναλλαγές έγιναν ταχύτερες, ανέπαφες ασφαλέστερες και πιο εξατομικευμένες, ενώ η κάρτα είτε φυσική είτε ενσωματωμένη στο κινητό τηλέφωνο καθιερώθηκε πλέον ως το κυρίαρχο μέσο πληρωμής στην καθημερινότητα των πολιτών, με ό,τι θετικό συνεπάγεται και για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
