Στην 26η Prodexpo 2025, στο Ωδείο Αθηνών, παρουσιάστηκαν τα σχέδια για την αναμόρφωση των Κεντρικών Σιδηροδρομικών Σταθμών, όπως Αθήνας και Θεσσαλονίκης, με στόχο την αξιοποίηση των σιδηροδρομικών ακινήτων ώστε να μετατραπούν σε κόμβους αστικής ανάπτυξης,
Στον πυρήνα της στρατηγικής και των παρεμβάσεων εντοπίζεται η επανατοποθέτηση των σιδηροδρομικών σταθμών στον αστικό ιστό, όχι απλώς ως υποδομών μετακίνησης, αλλά ως ζωντανών κυττάρων πόλης που θα συγκεντρώνουν μικτές χρήσεις συμπεριλαμβανομένων ξενοδοχείων, εστιατορίων, εμπορικών καταστημάτων, γραφείων, χώρους αναψυχής.
Ο Κωνσταντίνος Κυρανάκης, αναπληρωτής Υπουργός Μεταφορών, χαιρετίζοντας τις εργασίες επανέλαβε πως είναι επείγουσα η ανάγκη αναζωογόνησης του σιδηρόδρομου και αναφέρθηκε στα έργα που γίνονται.
«Η πρόταση που λάβαμε, αν και χρειάζεται ωρίμανση, εκπέμπει μια εικόνα από το μέλλον, ότι κάτι επιτέλους αλλάζει. Να ξανακάνουμε τον σιδηρόδρομο όπως του αξίζει. Θέλουμε να δημιουργήσουμε δύο τοπόσημα σε δυο περιοχές που ήταν και σε μεγάλο βαθμό είναι ακόμα υποβαθμισμένες. Όχι μόνο με μια αρχιτεκτονική προσέγγιση, η οποία να αναβαθμίζει αισθητικά την περιοχή, αλλά και να δραστηριοποιηθεί όλο το οικοσύστημα γύρω από τους δύο σταθμούς… Είναι πολλά τα οφέλη. Αν θέλουμε να γίνουμε Ευρώπη στον σιδηρόδρομο, δεν αρκεί να βάλουμε συστήματα και ράγες, πρέπει να δημιουργήσουμε νέους σύγχρονους σταθμούς»
Σταμπουλίδης: Η ΓΑΙΑΟΣΕ Εξελίσσεται σε μια real estate εταιρεία
Η ΓΑΙΑΟΣΕ, όπως είπε και ο αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος του Υπερταμείου Παναγιώτης Σταμπουλίδης , αποτελεί μία από τις εταιρείες με τις μεγαλύτερες προοπτικές στο χαρτοφυλάκιο του Υπερταμείου. Εξελίσσεται σε μια real estate εταιρεία, με βασική αποστολή την αξιοποίηση της εθνικής σιδηροδρομικής περιουσίας. Διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα χαρτοφυλάκια ακινήτων στη χώρα καθώς διαχειρίζεται συνολικά πάνω από 5.000 κτίρια και εκτάσεις που ξεπερνούν τα 100.000 στρέμματα.
Το 2026,σύμφωνα με τον κ. Σταμπουλίδη αναμένεται να είναι η χρονιά ωρίμανσης των σταθμών Θεσσαλονίκης, Πειραιά, Αθηνών (Λαρίσης) και Πελοποννήσου. Ήδη η ΓΑΙΑΟΣΕ έχει δημοσιεύσει δύο προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την ανάπτυξη των Σταθμών Θεσσαλονίκης και Πειραιά ενώ προετοιμάζεται η πρόσκληση για τη Λάρισα που αφορά την ανάπτυξη ενός εμπορευματικού κέντρου υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Ο σιδηροδρομικός σταθμός του μέλλοντος ζωντανός κόμβος πόλης
Από την πλευρά του, ο Παναγιώτης Μπαλωμένος, διευθύνων σύμβουλος της ΓΑΙΑΟΣΕ σημείωσε ότι αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη από το Υπουργείο ο εκσυγχρονισμός του σιδηροδρόμου, με στόχο να επανατοποθετήσει τον σιδηρόδρομο εκεί που του αξίζει. Στο πλαίσιο αυτό η ΓΑΙΑΟΣΕ μετασχηματίζεται σε μία εταιρεία real estate. «Στόχος μας να μετατρέψουμε τη σιδηροδρομική περιουσία σε μοχλό ανάπτυξης και ενίσχυσης της ελληνικής οικονομίας» επισήμανε ο κ. Μπαλωμένος, σημειώνοντας ότι η ο σιδηροδρομικός σταθμός του μέλλοντος δεν είναι απλώς ένα σημείο αναχώρησης και άφιξης , είναι ένας ζωντανός κόμβος πόλης με συνδυασμένες χρήσεις, με εμπορικές δραστηριότητες, χώρους αναψυχής, γραφεία, ξενοδοχεία, πολιτισμό.
«Η επιτυχία απαιτεί διάλογο, συμμετοχή και συνεργασία» ανέφερε ο κ. Μπαλωμένος, αναλύοντας το σκεπτικό των προκλήσεων μη δεσμευτικού ενδιαφέροντος για τους σταθμούς του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης και του ακινήτου στην Λάρισα. Όπως είπε, η φιλοδοξία είναι η συνδιαμόρφωση των έργων με την αγορά, την κοινωνία, την τοπική αυτοδιοίκηση, τους επενδυτές. Προσέθεσε πως η αναβάθμιση μικρών σταθμών μπορούν να αποτελέσουν μικρές ατμομηχανές για την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, Κατάκολο, Λάρισα και Πλαταμώνα. Αναφέρθηκε επίσης στη δημιουργία διαμετακομιστικών και επιχειρηματικών κέντρων σε Θριάσιο, πρώην στρατόπεδου Γκόνου και Λάρισα, συμπληρώνοντας πως ο σιδηρόδρομος επιστρέφει δυναμικά όχι μόνο ως μέσο μεταφοράς αλλά και ως κόμβος ανάπτυξης.
«Αυτές οι υποδομές θα συμβάλουν στη μείωση του κόστους μεταφοράς, στην ενίσχυση των εξαγωγών, και τελικά στην ανάπτυξη μιας πιο πράσινης και ανθεκτικής εφοδιαστικής αλυσίδας.»
Τα σχέδια για Αθήνα και Θεσσαλονίκη
Παρουσιάζοντας αναλυτικά τις προτάσεις ο Παναγιώτης Γραμματόπουλος, Architect Engineer της G-P Architects τόνισε ότι στόχος είναι η αύξηση της χωρητικότητας, η σύγχρονη λειτουργικότητα και η ανάδειξη της αρχιτεκτονικής ποιότητας των δύο σταθμών, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των δύο περιοχών.
Ο κ. Γραμματόπουλους ανέφερε πως:
«Ο σύγχρονος σταθμός έχει ξεπεράσει τον ρόλο ως απλός συγκοινωνιακός κόμβος, μεταμορφωμένος σε έναν πολυδιάστατο μητροπολιτικό πόλο. Σε αυτόν συγχωνεύεται η συγκοινωνία, το εμπόριο, η οικονομία, η διοίκηση και η κοινωνική αλληλεπίδραση δημιουργώντας ένα νέο δυναμικό οικοσύστημα. Δεν βρίσκεται απλά στην πόλη, διαμορφώνει την πόλη, γίνεται καταλύτης, καθίσταται ένας νέος αστικός λιμένας, όπου γύρω του αναβιώνουν περιοχές, γεννιούνται δραστηριότητες και επιχειρήσεις. Γίνεται καταλύτης σηματοδοτώντας μια δυναμική, διασυνδεδεμένη και ανθρώπινη αστική αναγέννηση »
Αθήνα
Στην πρωτεύουσα, προτείνεται η αποκατάσταση των κτιρίων των δύο υφιστάμενων σταθμών Λαρίσης και Πελοποννήσου, που μαζί συνιστούν το «Σιδηροδρομικό Συγκρότημα Αθηνών». Στις νέες χρήσεις των κτιρίων προτείνονται εμπορικές δραστηριότητες, επιχειρήσεις εστίασης, γραφειακοί χώροι, ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, δράσεις αναψυχής και πολιτιστικές δραστηριότητες.
Στα προτεινόμενα έργα περιλαμβάνονται:
- Αποκατάσταση του ιστορικού κτιρίου του Σταθμού Λαρίσης εμβαδού 1.000 τ.μ. και του διατηρητέου κτιρίου του Σταθμού Πελοποννήσου αντίστοιχου εμβαδού με χρήσεις πολιτισμού ή εστίασης υψηλών προδιαγραφών.
- Κατασκευή νέου πολυώροφου κτιρίου φιλοξενίας (6.000 τ.μ.) μεταξύ των δύο σταθμών με χρήση ξενοδοχείου 4 αστέρων ή βραχυχρόνιας μίσθωσης ή συνδυασμού και των δύο.
- Κατασκευή νέου κτιρίου 10.000 τ.μ. δυτικά του σταθμού Αθηνών, υπεράνω των γραμμών, με κεντρικές λειτουργίες σταθμού (χώρους αναμονής, εκδοτήρια εισιτηρίων, πρόσβαση στις αποβάθρες, κλπ), καταστήματα, εστιατόρια και γραφειακούς χώρους και διοικητικές υπηρεσίες στο πάνω επίπεδο.
- Δημιουργία χώρων πρασίνου και αναψυχής, με στόχο την επανένταξη του συγκροτήματος στον κοινωνικό και πολεοδομικό ιστό.
- Η συνολική προτεινόμενη δόμηση ανέρχεται σε 18.000 τ.μ., χωρίς να εξαντλείται το όριο των 28.000 τ.μ., καθώς λαμβάνονται υπόψη οι πολεοδομικοί και αισθητικοί περιορισμοί της περιοχής.
Θεσσαλονίκη
Ο Κεντρικός Σταθμός Θεσσαλονίκης, ο οποίος ξεκίνησε να κατασκευάζεται στα τέλη του μεσοπολέμου, αλλά ολοκληρώθηκε στη μορφή που έχει σήμερα το 1961, αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους σιδηροδρομικούς σταθμούς των Βαλκανίων. Ωστόσο, επί δεκαετίες υπήρξε παραμελημένος. Η πρόσφατη σύνδεσή του με τη λειτουργία του μετρό σηματοδοτεί την είσοδό του σε μια νέα εποχή, ενώ η αξιοποίηση της έκτασης των 80.000 τ.μ. στην οποία βρίσκεται, θεωρείται κομβικής σημασίας για την ευρύτερη αστική αναβάθμιση. ‘Αλλωστε σύμφωνα με τον κ. Γραμματόπουλο, με την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων, εκτιμάται ότι θα χαρακτηριστεί ως διατηρητέο κτίριο.
Η πρόταση περιλαμβάνει τον εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου κτιρίου των 11.000 τ.μ., το οποίο θα διατηρήσει τις βασικές του λειτουργίες (εκδοτήρια, χώροι αναμονής, καταστήματα), ενώ θα αναδειχθούν τα δύο εσωτερικά αίθρια που υπάρχουν με νέες ελαφρές καλύψεις.
Στον σταθμό προβλέπεται σημαντική αύξηση των δομημένων επιφανειών καθώς θα κατασκευαστούν:
- Νέο κτίριο 32.000 τ.μ. βόρεια του υπάρχοντος, υπεράνω των γραμμών, με χρήσεις εμπορίου, αναψυχής και εστίασης, στο οποίο θα αξιοποιηθεί η ηλιακή ακτινοβολία μέσω φωτοβολταϊκών συστημάτων.
- Πολυώροφο κτίριο φιλοξενίας 12.000 τ.μ. ανατολικά του σταθμού, πιθανώς 4 αστέρων ή/και για βραχυχρόνια μίσθωση ή πανεπιστημιακή φιλοξενία.
Η συνολική δόμηση θα φτάνει τα 55.000 τ.μ. Η αναβάθμιση αναμένεται να προσδώσει πολλαπλή αξία στην περιοχή, ενώ η ΓΑΙΑΟΣΕ έχει ήδη προωθήσει πρόσκληση μη δεσμευτικού ενδιαφέροντος προς την αγορά.
Ο Χρήστος Κοσμάς, Partner Real Estate Sector Leader της Deloitte Business Solutions, ως χρηματοοικονομικός σύμβουλος του έργο, ανέφερε πως η εταιρεία έχει βοηθήσει στο στρατηγικό πλάνο της ΓΑΙΑΟΣΕ για την αξιοποίηση των ακινήτων της, τονίζοντας ότι υπάρχουν επτά εμβληματικά ακίνητα που έχουν μπει ως προτεραιότητα.
Πρόκειται για τους τέσσερις μεγάλους σιδηροδρομικούς σταθμούς, τα δύο μεγάλα εμπορευματικά κέντρα σε Θριάσιο και Θεσσαλονίκη και αρκετούς διατηρητέους σταθμούς. «Από την πρώτη μας μελέτη, έχουμε παρατηρήσει ότι η αξιοποίηση των σιδηροδρομικών σταθμών μπορεί να προσδώσει αξία στην ίδια την εταιρεία και στο εθνικό ΑΕΠ, κατά τρεις φορές πάνω από το κόστος κατασκευής» είπε χαρακτηριστικά.
Σημείωσε πως η συγκυρία είναι σημαντική, γιατί ο ΟΣΕ εκσυγχρονίζεται, οι ξένοι επενδυτές είναι εδώ και υπάρχει μεγάλη ανάγκη για ειδικούς χώρους, ενώ η ΓΑΙΑΟΣΕ διαθέτει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Γνωστοποίησε πως για τους σταθμούς Πειραιά και Θεσσαλονίκης η λήψη μη δεσμευτικού ενδιαφέροντος θα γίνει στις 17 Δεκεμβρίου.
Σταθμός Πειραιά
Ο σταθμός του Πειραιά προορίζεται να μετατραπεί σε σύγχρονο κόμβο πολλαπλών χρήσεων με αναβαθμισμένες υποδομές, συνδυασμένες μεταφορές και σημαντική προστιθέμενη αξία για την πόλη.
Η ΓΑΙΑΟΣΕ έχει ήδη εκπονήσει μελέτες βιωσιμότητας, πολεοδομικού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού, και σχεδιάζει την ολοκληρωμένη αξιοποίηση του σταθμού ως σύγχρονο αστικό κόμβο ενταγμένο πλήρως στη λειτουργία του ενεργού σιδηροδρομικού δικτύου.
Λάρισα
Στη Λάρισα, η ReDePlan Consultants, υπό τον πρόεδρό της Σωκράτη Μπαλτά, σχεδιάζει την αξιοποίηση ενός εμβληματικού ακινήτου 400 στρεμμάτων στον περιαστικό χώρο της πόλης. Το έργο αποσκοπεί στη δημιουργία ενός επιχειρηματικού πάρκου εθνικής εμβέλειας, με χρήσεις μεταποίησης, logistics, τουρισμού ήπιας ανάπτυξης, ενώ εξετάζεται ακόμα και η φιλοξενία data centers. Η τοποθεσία του θεωρείται ιδανική δεδομένου ότι:
- Βρίσκεται μόλις 6 χιλιόμετρα από το κέντρο της Λάρισας και έχει άμεση πρόσβαση στην παλαιά Εθνική Οδό Αθηνών – Θεσσαλονίκης
- Απέχει 3 χλμ. από τον Αυτοκινητόδρομο Α1 (μέσω του κόμβου Συκουρίου), ενώ εφάπτεται με τη σιδηροδρομική γραμμή Πειραιά – Θεσσαλονίκης
