Το νέο σύστημα πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ αλλάζει τα δεδομένα για τις αγροτικές ενισχύσεις. Οι συνολικές πληρωμές προς τους αγρότες για το 2025 αναμένεται να φτάσουν τα 3,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 3,3 δισ. ευρώ θα περάσουν μέσα από τον Οργανισμό, έναντι 2,7 δισ. ευρώ την προηγούμενη χρονιά.
Η μεγάλη διαφορά προέρχεται από τον δεύτερο πυλώνα της ΚΑΠ, δηλαδή τα προγράμματα εκσυγχρονισμού και επενδύσεων στις εκμεταλλεύσεις, τα οποία κινούνται σε επίπεδα ρεκόρ. Το μήνυμα της κυβέρνησης είναι σαφές: η Ελλάδα δεν χάνει ούτε 1 ευρώ από τις αγροτικές επιδοτήσεις. Αντιθέτως, επιδιώκει να αξιοποιήσει στο έπακρο όλα τα διαθέσιμα κονδύλια της ΚΑΠ, σε μια περίοδο που η κλιματική κρίση, το ενεργειακό κόστος και η πίεση στο αγροτικό εισόδημα κάνουν τα ευρωπαϊκά χρήματα πιο κρίσιμα από ποτέ.
Προκαταβολή ενιαίας ενίσχυσης με “ψαλίδι” και σκληρούς ελέγχους
Στο νέο τοπίο, οι πληρωμές 1,2 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους για την ενιαία ενίσχυση και τις συνδεδεμένες πληρωμές είναι το πρώτο χειροπιαστό βήμα. Η προκαταβολή της ενιαίας ενίσχυσης φτάνει τα 363 εκατ. ευρώ, μειωμένη σε σχέση με τα περίπου 490 εκατ. ευρώ της προηγούμενης χρονιάς. Η μείωση αυτή δεν είναι τυχαία.
Οφείλεται:
• στον μικρότερο αριθμό αιτήσεων,
• στον μειωμένο αριθμό καλλιεργειών,
• και κυρίως στο ότι περίπου 45.000 παραγωγοί μπαίνουν σε διαδικασία επανελέγχου.
Παράλληλα, ένας σημαντικός αριθμός αγροτών δεν λαμβάνει καθόλου προκαταβολή, επειδή βρίσκεται ήδη στο μικροσκόπιο της Δικαιοσύνης. Συνολικά 44.000 παραγωγοί θεωρούνται δυνητικοί δικαιούχοι, αλλά θα πληρωθούν μόνο αν οι έλεγχοι αποδείξουν ότι δεν υπάρχει θέμα. Από αυτούς, 2.000 αγρότες, ανάμεσά τους και περιπτώσεις που έχει εντοπίσει η οικονομική αστυνομία, εξαιρούνται πλήρως από την καταβολή της προκαταβολής. Η λογική είναι απολύτως ξεκάθαρη: «Δεν μπορεί από τη μία η οικονομική αστυνομία να έχει παγώσει περιουσιακά στοιχεία και από την άλλη να συνεχίζουμε να πληρώνουμε». Όπως σημειώνει το κυβερνητικό επιτελείο, αν ήταν να καταλήξουμε στα ίδια αποτελέσματα, «δεν υπήρχε λόγος να κάνουμε τη μεταρρύθμιση».
Τεκμήρια, ΑΤΑΚ, ΚΑΕΚ και τιμολόγια: τέλος στις “μαϊμού” δηλώσεις
Η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης εμφανίζεται μειωμένη κατά 113 εκατ. ευρώ, όχι επειδή μειώνονται τα δικαιώματα, αλλά επειδή για πρώτη φορά εφαρμόζονται σε τέτοια έκταση τεκμήρια διαφάνειας:
• ΑΤΑΚ και ΚΑΕΚ για την αγροτική γη,
• τιμολόγια αγοράς ζωοτροφών και
• παραστατικά πώλησης γάλακτος και κρέατος για την κτηνοτροφία.
Με αυτόν τον τρόπο, το νέο σύστημα πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ επιχειρεί να βάλει τέλος στα φαινόμενα “μαϊμού” στρεμμάτων, εικονικών βοσκοτόπων και φουσκωμένων ζωικών κεφαλαίων. Οι αγρότες που δηλώνουν ειλικρινά τα χωράφια και τα ζώα τους βλέπουν το σύστημα να λειτουργεί υπέρ τους: το ποσό που «κόβεται» από την προκαταβολή δεν χάνεται, αλλά ανακατανέμεται στους πραγματικούς παραγωγούς με την εκκαθάριση, έτσι ώστε το τελικό ποσό της βασικής ενίσχυσης να είναι αντίστοιχο με το περσινό. Το μήνυμα είναι πολιτικά ευδιάκριτο: όσοι έπαιζαν με τις γκρίζες ζώνες του συστήματος θα νιώσουν την πίεση, όσοι δουλεύουν πραγματικά τη γη και τα ζώα τους θα δουν μεγαλύτερη στήριξη.
Μεταβατική περίοδος και ένταξη στην ΑΑΔΕ από το 2026
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ βρίσκεται ήδη σε μεταβατική φάση. Μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2026, ο Οργανισμός θα συνεχίσει να λειτουργεί με το υπάρχον σχήμα, αλλά σταδιακά θα ενσωματώνεται σε ένα νέο πλαίσιο διασταυρωτικών ελέγχων, ψηφιακών εργαλείων και πλήρους διαφάνειας. Από το 2026, ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα λειτουργεί μέσα από την ΑΑΔΕ, σε ένα μοντέλο όπου τα φορολογικά δεδομένα, οι δηλώσεις καλλιέργειας, τα κτηματολογικά στοιχεία, οι τραπεζικές κινήσεις και τα τιμολόγια θα συνδέονται πολύ πιο στενά.
Στόχος είναι να ανακτηθεί η αξιοπιστία της χώρας:
• απέναντι στους Έλληνες αγρότες και παραγωγούς, που ζητούν δίκαιη κατανομή των ενισχύσεων,
• και απέναντι στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, που θέλει διαφάνεια και ορθολογική χρήση κάθε ευρώ της ΚΑΠ.
Η κυβέρνηση υπογραμμίζει ότι το νέο πλαίσιο έχει και κοινωνικό πρόσημο: οι ενισχύσεις θα κατευθύνονται σε εκείνους που ζουν από τη γη και το κοπάδι, όχι σε όσους αναζητούν συμπληρωματικά εισοδήματα με αμφίβολες πρακτικές.
Περισσότερα χρήματα για τους ειλικρινείς, αυστηρό μήνυμα στους επιτήδειους
Το ΟΠΕΚΕΠΕ νέο σύστημα πληρωμών είναι σαφές ότι δημιουργεί νικητές και ηττημένους. Οι νικητές είναι οι αγρότες που επί χρόνια ζητούν “να μπει τάξη”: βλέπουν τις ενισχύσεις να προστατεύονται και να αυξάνονται για όσους δηλώνουν ακριβώς αυτό που καλλιεργούν και εκτρέφουν. Οι ηττημένοι είναι όσοι είχαν μάθει να αξιοποιούν κενά, παραθυράκια και αδιαφάνεια. Σε ένα περιβάλλον όπου η νέα ΚΑΠ ζητά προσαρμογή στην κλιματική κρίση, καλύτερη διαχείριση του νερού και ενίσχυση της ανθεκτικότητας της αγροτικής παραγωγής, η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να χάνει πόρους σε εικονικές εκτάσεις και πλασματικά κοπάδια.
Αν το στοίχημα του νέου συστήματος πληρωμών πετύχει, οι επόμενες χρονιές θα βρουν την ελληνική γεωργία με:
• περισσότερα διαθέσιμα κονδύλια στους πραγματικούς παραγωγούς,
• περισσότερη εμπιστοσύνη από τις Βρυξέλλες,
• και ένα πλαίσιο όπου η φράση «οι ειλικρινείς αγρότες θα πάρουν περισσότερα» δεν θα είναι απλώς πολιτική υπόσχεση, αλλά ο κανόνας του παιχνιδιού.
