Μπροστά στην πρόκληση της πλήρους απορρόφησης των δανειακών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) ύψους 32 δισ. ευρώ, η κυβέρνηση προχωρά σε στοχευμένες κινήσεις για να διασφαλίσει ότι ούτε ένα ευρώ δεν θα χαθεί.
Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται η μεταφορά αδιάθετων πόρων στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (HDB), ώστε να αξιοποιηθούν μέσω νέων χρηματοδοτικών εργαλείων — κυρίως από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που έως σήμερα δεν έχουν απορροφήσει επαρκώς τα διαθέσιμα κονδύλια.
Μάχη με τον χρόνο για τη συμβασιοποίηση
Η κίνηση αυτή θεωρείται αναγκαία, καθώς τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι η πορεία των συμβασιοποιημένων δανείων του ΤΑΑ υπολείπεται περίπου κατά 50% των συνολικών αιτήσεων που έχουν υποβληθεί.
Μέχρι σήμερα έχουν κατατεθεί 1.148 αιτήσεις για επενδυτικά σχέδια, όμως έχουν συμβασιοποιηθεί μόνο 550 έργα. Με δεδομένο το στενό χρονοδιάγραμμα έως τα τέλη Αυγούστου του 2026, εκτιμάται ότι αρκετά έργα δεν θα προλάβουν να μετατραπούν σε συμβάσεις.
Από τα 6,8 δισ. ευρώ που έχουν ήδη συμβασιοποιηθεί, η πρόβλεψη είναι ότι το τελικό ποσό δεν θα ξεπεράσει τα 12 δισ. ευρώ. Το υπόλοιπο ποσό κινδυνεύει να μείνει αναξιοποίητο αν δεν υπάρξει εναλλακτική διαδρομή διοχέτευσης.
Εναλλακτικός μηχανισμός αξιοποίησης
Εδώ ακριβώς εντάσσεται η κυβερνητική πρόθεση να μεταφερθούν οι πόροι που περισσεύουν στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, η οποία διαθέτει ευελιξία και εμπειρία στη στήριξη μικρότερων επιχειρήσεων.
Με αυτόν τον τρόπο, η κυβέρνηση διασφαλίζει ότι οι πόροι θα συνεχίσουν να «δουλεύουν» για την πραγματική οικονομία, ακόμη κι αν δεν προλάβουν να περάσουν από την απαιτητική διαδικασία συμβασιοποίησης του ΤΑΑ.
Η στρατηγική αυτή απαιτεί φυσικά τη σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ωστόσο κυβερνητικοί παράγοντες εκφράζουν συγκρατημένη αισιοδοξία ότι οι Βρυξέλλες θα δώσουν το «πράσινο φως», δεδομένης της ανάγκης να μη χαθούν πολύτιμοι πόροι.
Διαρθρωτικές δυσκολίες της αγοράς
Οι καθυστερήσεις στη συμβασιοποίηση δεν σχετίζονται με γραφειοκρατική αδράνεια της Πολιτείας, αλλά με τη ρηχή δεξαμενή ώριμων επενδυτικών σχεδίων, ιδίως από μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις. Αυτή η κατηγορία, που αποτέλεσε τον βασικό αποδέκτη των δανείων του Ταμείου, έχει σε μεγάλο βαθμό κορεστεί, με αποτέλεσμα το υπόλοιπο ενδιαφέρον να προέρχεται κυρίως από μικρές επιχειρήσεις.
Πολλές από αυτές δεν προχωρούν στην οριστικοποίηση των επιχειρηματικών τους σχεδίων, είτε γιατί δεν διαθέτουν τεχνική υποστήριξη, είτε γιατί αποθαρρύνονται από τις αυστηρές προϋποθέσεις του προγράμματος.
Αυστηρά κριτήρια – Πράσινη και ψηφιακή μετάβαση
Τα δάνεια του ΤΑΑ έχουν πολύ συγκεκριμένες απαιτήσεις:
- Το 38,5% κάθε επένδυσης πρέπει να κατευθύνεται στην πράσινη μετάβαση,
- Τουλάχιστον το 20% σε έργα ψηφιακού μετασχηματισμού,
- Επιπλέον, κάθε σχέδιο πρέπει να εμπίπτει σε έναν από τους πέντε στρατηγικούς πυλώνες:
α) πράσινη μετάβαση,
β) ψηφιακός μετασχηματισμός,
γ) καινοτομία – έρευνα & ανάπτυξη,
δ) οικονομίες κλίμακας μέσω συνεργασιών/συγχωνεύσεων,
ε) εξωστρέφεια.
Η διπλή αξιολόγηση (από ανεξάρτητους αξιολογητές και τράπεζες) διασφαλίζει τη σοβαρότητα και την οικονομική βιωσιμότητα των επενδύσεων, αλλά απαιτεί ώριμα σχέδια, με θετική παρούσα αξία και σαφές επιχειρηματικό πλάνο. Πολλές μικρές επιχειρήσεις αδυνατούν να ανταποκριθούν σε αυτό το επίπεδο προετοιμασίας.
Κυβερνητική παρέμβαση με στόχο την απορρόφηση
Απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα, η κυβέρνηση δεν μένει αδρανής. Με την εξεταζόμενη μεταφορά των πόρων στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, δημιουργείται ένας εναλλακτικός, ταχύτερος και προσαρμοσμένος δίαυλος για να φτάσουν τα κεφάλαια σε εκείνους που τα χρειάζονται.
Ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας αλλά εμφανίζουν χαμηλή συμμετοχή στο ΤΑΑ, η μεταφορά αυτή ανοίγει την πόρτα σε νέα χρηματοδοτικά εργαλεία πιο προσιτά και ευέλικτα.
Σαφές μήνυμα στις Βρυξέλλες
Η Αθήνα έχει ήδη λάβει σαφές μήνυμα από την Κομισιόν για την ανάγκη επιτάχυνσης της απορρόφησης και αποφυγής απώλειας πόρων. Με την κίνηση αυτή, η κυβέρνηση παρουσιάζει συγκεκριμένο, εφαρμόσιμο σχέδιο, το οποίο όχι μόνο αντιμετωπίζει τους κινδύνους, αλλά ενισχύει και την αποτελεσματικότητα της διοχέτευσης των κονδυλίων στην πραγματική οικονομία.
Η απόφαση για μεταφορά αδιάθετων πόρων στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα είναι μια ρεαλιστική, προληπτική και αναπτυξιακή κίνηση. Αντί να χαθούν πολύτιμοι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης, η κυβέρνηση τους διοχετεύει εκεί όπου μπορούν να πιάσουν τόπο: στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, στην πραγματική οικονομία.
