Σε 12 σχολεία υπάρχουν μόλις 133 πρωτάκια, δηλαδή 11 παιδιά
στην πρώτη τάξη, κατά μέσο όρο, σε κάθε σχολική μονάδα.
Ο ήχος του κουδουνιού, παραδοσιακό σήμα για την έναρξη κατ’ έτος της σχολικής χρονιάς, δεν ακούστηκε την περασμένη Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου σε πάνω από 714 σχολεία της επικράτειας (Δημοτικά και Νηπιαγωγεία). Οι πόρτες στις σχολικές αυτές μονάδες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης έμειναν ερμητικά κλειστές και τα προαύλια δεν πλημμύρισαν από τις φωνές των μαθητών.
‘Oπως γράφει η εφημερίδα «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ» από τις 13.478 σχολικές μονάδες και στις δύο εκπαιδευτικές βαθμίδες, οι 714 δεν θα λειτουργήσουν κατά το επόμενο σχολικό έτος, που μόλις προχθές ξεκίνησε. Μπήκε λουκέτο (επισήμως είναι σε αναστολή) «γιατί δεν υπάρχουν παιδιά»! Χαρακτηριστικό είναι πως στα δημοτικά σχολεία της χώρας πήγαν την περασμένη Πέμπτη
71.181 «πρωτάκια», δηλαδή περίπου 45.000 λιγότεροι μαθητές και μαθήτριες Α’ Δημοτικού απ’ όσους είχαν ξεκινήσει τη δική τους σχολική περιπέτεια πριν από 15 χρόνια, το 2010. Και αξιοσημείωτο είναι
πως την περασμένη σχολική χρονιά (2024- 2025) είχε ανασταλεί η λειτουργία ακόμη 118 σχολικών μονάδων (Νηπιαγωγεία και Δημοτικά) σε όλη την Ελλάδα, εξαιτίας της έλλειψης μαθητών. Η χώρα φαίνεται ότι
μπαίνει σε μία επικίνδυνη τροχιά, αφού σταδιακά ολόκληρες γενιές μαθητών «εξαφανίζονται».
Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί, με το Δημογραφικό στη χώρα μας να δέχεται, χρόνο με τον χρόνο, ακόμα μεγαλύτερο πλήγμα. Σύμφωνα με στοιχεία από το υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, ο αριθμός των μαθητών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση έχει μειωθεί περισσότερο από 111.000 τα τελευταία
επτά χρόνια. Σε σχέση με το 2018, προκύπτει μια μείωση της τάξεως του 19%. Ένα ζήτημα το οποίο το υπουργείο το χαρακτηρίζει «βόμβα» και το παρακολουθεί με ιδιαίτερο προβληματισμό.
Όπως δείχνουν οι αριθμοί, μέσα σε μία δεκαπενταετία «χάθηκαν» πάνω από 1.750 τάξεις (σ.σ. υπολογίζοντας ότι μία τάξη Α’ Δημοτικού αποτελείται από 25 μαθητές). Η αναλογία ανέρχεται σε «εξαφάνιση» 4 παιδιών στα 10. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, αν σε βάθος 15 ετών η μείωση των γεννήσεων συνεχιστεί στον ίδιο βαθμό, τότε οι σχολικές αίθουσες της Α’ Δημοτικού θα φιλοξενούν λιγότερους από 60.000 μαθητές.
Δραματικά είναι τα στοιχεία σύμφωνα και με έρευνα του υπουργείου Παιδείας:
• Από τα 247 δημοτικά σχολεία που δεν λειτούργησαν το σχολικό έτος 2018-2019, φτάσαμε στα 319 που δεν θα λειτουργήσουν το επόμενο σχολικό έτος.
• Και από τα 312 νηπιαγωγεία που δεν λειτούργησαν το 2018-2019, το 2025- 2026 δεν χτύπησε το κουδούνι σε 355 νηπιαγωγεία.
Ο αριθμός των 714 υπό αναστολή σχολείων συμπληρώνεται από σχολικές μονάδες της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, με τα περισσότερα να είναι Γυμνάσια, συνολικά 140. Άλλωστε, τα Λύκεια είναι δύσκολο να κλείσουν λόγω έλλειψης μαθητών, καθώς λειτουργούν σε μεγάλα αστικά κέντρα, συγκεντρώνοντας τους μαθητές
τόσο της πόλης όσο και των γύρω χωριών.
Το εντυπωσιακό είναι πως «λουκέτο» δεν μπήκε μόνο σε σχολεία σε ορεινά χωριά και μικρά νησιά. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες «βγήκαν» σε αναστολή και σχολεία στην Αττική, όπου για το 2025-2026 μπαίνει λουκέτο (βρίσκονται σε αναστολή) σε 77 σχολικές μονάδες, αλλά και στη Θεσσαλονίκη, «λόγω έλλειψης μαθητών».
Συνολικά, σε Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και στις επαγγελματικές δομές,
χρόνια πριν, το 2018-2019, φοίτησαν το 2025-2026 θα φοιτήσουν περίπου 1.210.000 μαθητές, ενώ επτά
1.363.912 μαθητές. Επιπλέον, τα τελευταία επτά χρόνια ο μαθητικός πληθυσμός στα δημοτικά σχολεία έχει μειωθεί κατά 111.388 παιδιά.
Πληθυσμιακή συρρίκνωση στην ύπαιθρο
Η ερήμωση της υπαίθρου στην Ελλάδα είναι ένα φαινόμενο που αποκτά ανησυχητικές διαστάσεις, ιδιαίτερα στις ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές, όπου η πληθυσμιακή συρρίκνωση γίνεται όλο και πιο εμφανής.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα: Η Δυτική Μακεδονία και η Ήπειρος είναι οι περιοχές με το μεγαλύτερο δημογραφικό πρόβλημα και με τη μεγαλύτερη ερήμωση που παρουσιάζουν τα χωριά. Ιδιαίτερα η Ήπειρος,
σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, παρουσιάζει υψηλά ποσοστά πληθυσμιακής μείωσης, κυρίως στα μικρά και απομακρυσμένα χωριά, όπου σχολεία λειτουργούν με ελάχιστους μαθητές, αντανακλώντας τη γενικότερη τάση μείωσης του πληθυσμού στις αγροτικές κοινότητες.
Στον Νομό Ιωαννίνων, στο Πάπιγκο, ένα από τα πιο γνωστά χωριά του Ζαγορίου, το Νηπιαγωγείο λειτουργεί με μόλις δύο παιδιά. Παρόμοια εικόνα συναντάται και στο Δίστρατο και το Δελβινάκι, περιοχές που αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα απομόνωσης και μείωσης του πληθυσμού.
Στα Γρεβενά, τα σχολεία στα περισσότερα χωριά έκλεισαν, με κορυφαία περίπτωση το Μεγάλο Σειρήνι, στο Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό του οποίου πριν από χρόνια φοιτούσαν μέχρι και 80 μαθητές. O Νομός Γρεβενών αντιμετωπίζει σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα, «κατακτώντας» την πρωτιά στη σχετική λίστα σε όλη την
Ελλάδα. Σε δώδεκα σχολεία υπάρχουν μόλις 133 πρωτάκια, δηλαδή 11 παιδιά στην πρώτη τάξη, κατά μέσο όρο, σε κάθε σχολείο. Την τελευταία δεκαετία, στα Γρεβενά καταγράφηκαν 5.256 θάνατοι και μόλις 437 γεννήσεις, δηλαδή κάθε χρόνο ένα χωριό 400 κατοίκων εξαφανίζεται, ενώ το 2024 γεννήθηκαν μόνο 58 παιδιά.
Στη Φθιώτιδα, το 2010 υπήρχαν 10 τμήματα με 170 μαθητές, το 2023 7 τμήματα με 120 μαθητές και φέτος το σχολείο θαέχει 6 τμήματα με 100 μαθητές.
Για το νησάκι Ψέριμο, το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε την επαναλειτουργία (μετά από 16 χρόνια) μονοθέσιου δημοτικού σχολείου, το οποίο υποδέχθηκε φέτος δύο μαθητές. Ο ένας είναι ο Ταξιάρχης,
ενώ η άλλη μαθήτρια είναι η πρώτη του ξαδέρφη, η Ελευθερία.
Λόγω έλλειψης μαθητών, σχολεία θα μείνουν κλειστά επίσης και σε Κιλκίς, Πέλλα, Πιερία, Σέρρες, Ημαθία, Χαλκιδική κ.α. Ειδικότερα και ενδεικτικά: Στην Ήπειρο έκλεισαν συνολικά 38 σχολικές μονάδες,
25 Νηπιαγωγεία και 13 Δημοτικά στους τέσσερις νομούς της περιφέρειας, ενώ στην Κεντρική Μακεδονία 41 Δημοτικά και 92 Νηπιαγωγεία. Ειδικά στη Θεσσαλονίκη, 51 σχολικές μονάδες (19 Δημοτικά και 32
Νηπιαγωγεία) δεν θα λειτουργήσουν.
Στη Δυτική Μακεδονία αναστέλλεται η λειτουργία 9 Δημοτικών και 20 Νηπιαγωγείων, στην Πελοπόννησο έκλεισαν 15 Δημοτικά και 22 Νηπιαγωγεία, στα Δωδεκάνησα σε 4 Νηπιαγωγεία και 5 δημοτικά σχολεία δεν θα χτυπήσει το σχολικό κουδούνι, ενώ στις Κυκλάδες 4 σχολεία βάζουν «λουκέτο» για το σχολικό
έτος 2025 -2026.
