Τεράστιο χάσμα μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ όσον αφορά τις αξίες και τα πρότυπα
Στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επαναλαμβάνεται η άποψη της Επιτροπής «ότι το μνημόνιο συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης για την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη».
Η Επιτροπή εκφράζει τη λύπη της για το ότι το Κυπριακό παραμένει άλυτο. Επιβεβαιώνεται, δε, «σθεναρά» η άποψη ότι «μόνη λύση στο Κυπριακό είναι μια δίκαιη, συνολική, βιώσιμη και δημοκρατική διευθέτηση, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών του, εντός του συμφωνημένου πλαισίου του ΟΗΕ, στη βάση μιας δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία, ενιαία ιθαγένεια και πολιτική ισότητα», που όπως επισημαίνεται ορίζεται στο σχετικό ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το πλαίσιο του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις αρχές και αξίες στις οποίες βασίζεται η Ένωση.
«Απαράδεκτη πρόταση για λύση δύο κρατών»
Η Τουρκία καλείται «να εγκαταλείψει την απαράδεκτη πρόταση για λύση δύο κρατών στην Κύπρο και να επιστρέψει στη συμφωνημένη βάση λύσης και στο πλαίσιο του ΟΗΕ», αλλά και «να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο και να απόσχει από οποιαδήποτε μονομερή ενέργεια που θα εδραιώσει τη μόνιμη διαίρεση του νησιού και από ενέργειες που αλλοιώνουν τη δημογραφική ισορροπία».
Προτρέπονται δε οι Τούρκοι «να ανακαλέσουν όλες τις μονομερείς ενέργειες και παραβιάσεις εντός και γύρω από τη νεκρή ζώνη και να απόσχουν από οποιεσδήποτε περαιτέρω τέτοιες ενέργειες και προκλήσεις» και καταδικάζεται «το συνεχιζόμενο “άνοιγμα” των Βαρώσιων από την Τουρκία, καθώς αυτό αλλάζει αρνητικά την κατάσταση επί τόπου, υπονομεύει την αμοιβαία εμπιστοσύνη και επηρεάζει αρνητικά τις προοπτικές επανέναρξης των άμεσων συνομιλιών για τη συνολική λύση του Κυπριακού».
Η Άγκυρα καλείται «να ανακαλέσει τις παράνομες ενέργειές της κατά παράβαση των ψηφισμάτων 550 (1984) και 789 (1992) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Βαρώσια, τα οποία καλούν την Τουρκία να μεταβιβάσει την περιοχή των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους της υπό την προσωρινή διοίκηση του ΟΗΕ και να αποσυρθεί από τα Στροβίλια».
Θρησκευτικοί περιορισμοί
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «εξακολουθεί να ανησυχεί βαθιά για τους εκπαιδευτικούς και θρησκευτικούς περιορισμούς και εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι εγκλωβισμένοι Ελληνοκύπριοι». Και εκφράζεται η λύπη της Επιτροπής για «τη συνεχιζόμενη άρνηση της Τουρκίας να συμμορφωθεί με την
αεροπορική νομοθεσία και να δημιουργήσει ένα κανάλι επικοινωνίας μεταξύ των κέντρων ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας στην Τουρκία και στην Κυπριακή Δημοκρατία», η απουσία του οποίου συνεπάγεται κινδύνους για την ασφάλεια, αλλά και για την άρνηση πρόσβασης σε πλοία υπό κυπριακή σημαία στα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων.
Επίσης, στηλιτεύεται το γεγονός ότι η Τουρκία παρεμποδίζει την υλοποίηση του Great Sea Interconnector, ενός έργου της ΕΕ που είναι κοινού ενδιαφέροντος, και «επιμένει στα σχέδιά της για παράνομη ηλεκτρική διασύνδεση με την κατεχόμενη περιοχή της Κύπρου».
Η Επιτροπή εκφράζει τη λύπη της για το ότι για 20 χρόνια η Τουρκία αρνείται να εφαρμόσει τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει έναντι της ΕΕ σε σχέση με την Κύπρο και της υπενθυμίζει ότι η αναγνώριση όλων των κρατών-μελών είναι απαραίτητη για την προσχώρηση και για το ότι η Τουρκία συνεχίζει να παραβιάζει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου μέσω της προώθησης του δόγματος της Γαλάζιας Πατρίδας.
Η έκθεση της Επιτροπής, αφού καταδικάζει τις αντισημιτικές δηλώσεις που έγιναν στα ΜΜΕ από υψηλόβαθμους Τούρκους αξιωματούχους μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, επισημαίνει ότι υπάρχει «τεράστιο χάσμα μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ, όσον αφορά τις αξίες και τα πρότυπα, ιδίως όσον αφορά τα θεμελιώδη στοιχεία της ενταξιακής διαδικασίας».
Στη συνέχεια αναφέρεται ότι «η τουρκική κυβέρνηση εξακολουθεί να επιδεικνύει «σαφή έλλειψη πολιτικής βούλησης να πραγματοποιήσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για την επανενεργοποίηση της ενταξιακής διαδικασίας».
«Αδυσώπητη καταστολή»
Τονίζεται δε η ανησυχία των Βρυξελλών για «τη συνεχιζόμενη επιδείνωση των δημοκρατικών προτύπων και την αδυσώπητη καταστολή από τις τουρκικές αρχές σε οποιεσδήποτε επικριτικές φωνές μέσω μιας αυξανόμενης σειράς κατασταλτικών νόμων και της τακτικής κατάχρησης αντιτρομοκρατικών νόμων», ενώ αποδοκιμάζονται οι διώξεις, η λογοκρισία και η παρενόχληση των δημοσιογράφων και των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης.
Η Τουρκία καλείται επίσης «να συμμορφωθεί πλήρως με τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ σχετικά με αγνοούμενους και περιουσίες (μεταξύ άλλων στην υπόθεση Φωκά) στην Κύπρο».
Τέλος, πολύ σημαντικό είναι το ότι ο ρόλος του «επιτήδειου ουδέτερου» που εκ νέου παίζει η Τουρκία έχει επισημανθεί από τις Βρυξέλλες, που διά της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής λένε ότι «η στάση της Τουρκίας σε σχέση με τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας συνεχίζει να επηρεάζει τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, καθώς η Τουρκία προσπαθεί να διατηρήσει δεσμούς τόσο με τη Δύση όσο και με τη Ρωσία ταυτόχρονα».
