Το εξαιρετικό παράδειγμα φρουριακής αρχιτεκτονικής στη Μεθώνη
Στο νοτιοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου, στη χερσόνησο του Αγίου Νικολάου στη Μεσσηνία, στέκεται αγέρωχο το κάστρο της Μεθώνης, ένα από τα πιο επιβλητικά και ταυτόχρονα εμβληματικά φρούρια της Ελλάδας. Το κάστρο έχει ελλειψοειδές σχήμα, με μήκος 700 μέτρα και καλύπτει μια έκταση περίπου 93 στρεμμάτων. Η στρατηγική του θέση, με ένα εξαιρετικό φυσικό λιμάνι, το οποίο κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους αποτελούσε σταθμό στο δρόμο των προσκυνητών για τους Αγίους Τόπους και των εμπορικών πλοίων από τη Δύση στην Ανατολή, το καθιστούσε ανέκαθεν κέντρο ιστορικών εξελίξεων και εμπορικής δραστηριότητας.
Η ιστορία του κάστρου μακραίωνη, ξεκινά από την αρχαιότητα, καθώς η περιοχή κατοικήθηκε από τη μυκηναϊκή εποχή. Η σημερινή του μορφή ωστόσο οφείλεται κυρίως στους Ενετούς, οι οποίοι το κατέλαβαν το 1209 μΧ και μετέτρεψαν το λιμάνι της Μεθώνης σε ένα από τα πιο σημαντικά εμπορικά κέντρα και σταθμούς ανεφοδιασμού των καραβιών τους, δίνοντάς του το προσωνύμιο «το μάτι της Βενετίας». Η περίοδος ακμής του κάστρου τοποθετείται στην περίοδο της Α΄Ενετοκρατίας (13ος-15ος αιώνας μχ) και διήρκησε μέχρι το 1500, όταν οι Οθωμανοί το κατέλαβαν μετα απο πολύμηνη πολιορκία. Η στρατηγική του σημασία όμως, παρέμεινε αναλλοίωτη στο πέρασμα των αιώνων. Το κάστρο πέρασε διαδοχικά από τα χέρια των Οθωμανών, των Ενετών, των Γάλλων και τελικά των Ελλήνων, με την απελευθέρωση το 1828, με κάθε περίοδο να αφήνει το δικό της αρχιτεκτονικό αποτύπωμα. Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, οι Έλληνες παρότι το πολιορκούσαν σθεναρά δεν κατάφεραν ποτέ να καταλάβουν το κάστρο της Μεθώνης, το οποίο και παρέμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία μέχρι τις 7 Οκτωβρίου 1828, όταν και παραδόθηκε στις γαλλικές δυνάμεις του στρατηγού Μαιζών, οι οποίες έδρασαν στο πλαίσιο της Συνθήκης του Λονδίνου για την ίδρυση του ελληνικού κράτους.
Το κάστρο της Μεθώνης είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα φρουριακής αρχιτεκτονικής και περιβάλλεται από ισχυρές οχυρώσεις κατασκευασμένες ώστε να δέχονται επιθέσεις από πυροβολικό, οι οποίες περιλαμβάνουν ενισχυμένα τείχη με πύργους και προμαχώνες. Η είσοδος στο κάστρο γίνεται από την εντυπωσιακή κεντρική πύλη που αποτελεί μια μνημειώδη αναγεννησιακή κατασκευή. Μέχρι και το 1828 η γέφυρα που οδηγεί στην είσοδο ήταν ξύλινη και στηριζόταν σε κτιστούς πεσσούς. Η σημερινή κατασκευή με τα 14 λίθινα τόξα αποδίδεται στο γαλλικό εκστρατευτικό σώμα υπό τον στρατηγό Μαιζών και χρονολογείται στο 1828. Μέσα στο κάστρο μπορεί κανείς να διακρίνει τα ερείπια παλαιών κτισμάτων, όπως την οθωμανική κρύπτη, λουτρά και τμήματα των οικιών των Ενετών αξιωματούχων. Σε κεντρικό του τμήμα γνωστό ως «πλατεία των όπλων», υπάρχει ο ιερός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, μονόχωρος ξυλόστεγος ναός που πιθανόν κατασκευάστηκε κατά την διάρκεια της Β΄Ενετοκρατίας. Πλησίον αυτού και σε επαφή με το δυτικό τείχος, βρίσκεται τετράγωνο οικοδόμημα μικρών διαστάσεων με πυραμιδοειδή κάλυψη, το οποίο χρησίμευε ως πυριτιδαποθήκη και χρονολογείται κατά την πρώτη Ενετική περίοδο. Στο κέντρο του κάστρου υπήρχε και η μητρόπολη, η οποία μετατράπηκε σε τζαμί από τους Οθωμανούς. Το πιο αναγνωρίσιμο όμως, σημείο του κάστρου είναι ο πυργίσκος στη θάλασσα γνωστός και ως μπούρτζι. Πρόκειται για έναν οκταγωνικό πύργο που βρίσκεται μέσα στη θάλασσα και συνδέεται με το κυρίως κάστρο με μια πέτρινη γέφυρα. Κατασκευάστηκε από τους Οθωμανούς στα τέλη του 15ου αιώνα και χρησιμοποιήθηκε ως παρατηρητήριο και άλλοτε ως φυλακή.
Το κάστρο στέκει εκεί περήφανο και μεγαλοπρεπές εδώ και αιώνες ενάντια στα στοιχεία της φύσης που το πληγώνουν, με τα μανιασμένα κύματα του Ιονίου πελάγους να κατατρώγουν τα τείχη της ανατολικής του πλευράς, ένας λαβωμένος πέτρινος γίγαντας στο αγιάζι των αιώνων. Μια επίσκεψη στο Κάστρο της Μεθώνης αποτελεί μια ξεχωριστή περιπέτεια και συνάμα ένα ταξίδι στο χρόνο και την ένδοξη ιστορία του. Ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στα τείχη και τις επάλξεις, να θαυμάσει τη θέα στο Ιόνιο και το Αιγαίο Πέλαγος και να φτάσει ως το Μπούρτζι, όπου η αίσθηση του ιστορικού μεγαλείου είναι έντονη. Η ατμόσφαιρα είναι μοναδική, γεμάτη μνήμες από μάχες, θαλασσινά ταξίδια, και διαφορετικούς πολιτισμούς που άφησαν το στίγμα τους στην περιοχή. Το κάστρο αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς αρχαιολογικούς χώρους της Πελοποννήσου και μια επίσκεψη σε αυτό ποτέ δεν είναι αρκετή. Αν βρεθείτε στη Μεθώνη μην χάσετε την ευκαιρία να εξερευνήσετε το μοναδικό αυτό μνημείο και να ανακαλύψετε τα μυστικά του.
