Η Μονή Μεταμορφώσεως στην προσφυγική Πρασινάδα Δράμας
Ανάμεσα σε καταπράσινες βουνοκορφές και βαθιά φαράγγια, στο προσφυγικό χωριό Πρασινάδα του δήμου Παρανεστίου, στην ορεινή Δράμα, στέκεται αγέρωχη η ιερά μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Χτισμένη κυριολεκτικά πάνω σε έναν βράχο, μοιάζει να αιωρείται ανάμεσα σε γη και ουρανό. Ένα τοπίο που κόβει την ανάσα και ταυτόχρονα ηρεμεί την ψυχή.
Παραμονή της μεγάλης δεσποτικής γιορτής της Μεταμορφώσεως του Κυρίου και η μονή γεμίζει από προσκυνητές για να παρακολουθήσουν τις ιερές ακολουθίες. Αναμφισβήτητα, η μονή αυτή δεν είναι απλώς ένας προορισμός, είναι εμπειρία. Για τους πιστούς, είναι τόπος ευλογίας. Για τους φυσιολάτρες, ένας παράδεισος γαλήνης. Και για όλους, ένα κρυμμένο στολίδι της ελληνικής γης που αξίζει να ανακαλυφθεί.
Η διαδρομή προς τη μονή είναι ένα ξεχωριστό ταξίδι στην καρδιά της φύσης. Ανηφορικά μονοπάτια, δασωμένες πλαγιές, η απόλυτη σιωπή του βουνού που διακόπτεται από το θρόισμα των φύλλων, το αδιάκοπο κελάηδισμα των πουλιών, ο ήχος των χιλιάδων τζιτζικιών.
Λιτή και απέριττη, η μονή ενσωματώνεται στο τοπίο σαν να ήταν εκεί από πάντα. Τα κελιά των μοναχών, η μικρή αυλή και το καθολικό αποπνέουν μια αίσθηση γαλήνης, σχεδόν υπερβατικής. Από το ύψωμα, η θέα κόβει την ανάσα: ένα πανόραμα από δάση, χαράδρες και ουρανό, που κάνει τον επισκέπτη να σταθεί σιωπηλός για λίγο για να δοξάσει το μεγαλείο του Δημιουργού.
Από τους Σταυροφόρους στους πρόσφυγες του Πόντου
Τα τελευταία χρόνια, αυτή η ξεχασμένη αλλά γεμάτη ιστορία, θρύλους παραδόσεις μονή άρχισε να αναγεννάται. Η αρχή έγινε από τον μακαριστό μητροπολίτη Δράμας κυρό Παύλο και συνεχίστηκε με τον προκάτοχό του μητροπολίτη Δράμας κ. Δωρόθεο, ο οποίος στηρίζει έμπρακτα την επαναλειτουργία της της. Μάλιστα, πριν από έναν χρόνο περίπου, δυο νέοι και δραστήριοι μοναχοί αποφάσισαν να εγκατασταθούν στη μονή, να την επαναλειτουργήσουν, δημιουργώντας ένα πνευματικό καταφύγιο για κάθε επισκέπτη.
Ο οικισμός της Πρασινάδας -χτισμένη μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών στους πρόποδες του βουνού Παγκάλου σε υψόμετρο 713 μέτρων- είναι ένα όμορφο, μικρό χωριό. «Σφηνωμένο» στην κατάφυτη πλαγιά του λόφου καλύπτεται από απαράμιλλη φυσική ομορφιά με πολλά νερά, αφού από εκεί περνούν παραπόταμοι του Νέστου. Οι κάτοικοι του χωριού είναι Πόντιοι πρόσφυγες που ήρθαν από την Τραπεζούντα μετά το 1920 σε αυτόν τον απομακρυσμένο οικισμό της Δράμας και πάλεψαν πολύ σκληρά κάτω από ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες για να επιβιώσουν στη νέα τους πατρίδα.
Στην απογραφή του 1928, ο οικισμός αριθμούσε κοντά στους 350 κατοίκους. Σήμερα, μετά βίας φτάνει τους 45 μόνιμους κατοίκους. Η Πρασινάδα βρίσκεται βορειοανατολικά της Περιφερειακής Ενότητας Δράμας, σε απόσταση 61 χιλιομέτρων από την πόλη της Δράμας, και διοικητικά υπάγεται στον δήμο Παρανεστίου. Η διαδρομή μέχρι το χωριό είναι άσφαλτος, έχει όμως πολλές στροφές, ωστόσο θα αποζημιώνει τον ταξιδιώτη η απαράμιλλη ομορφιά της φύσης.
Καύχημα και προστασία των κατοίκων της Πρασινάδας είναι ο ιερός βράχος του χωριού, εκεί όπου δεσπόζει ιερά μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος χτισμένη στα χαλάσματα παλαιότερου Βυζαντινού μοναστηριού (485 μ.Χ. – 1204 μ.Χ.), που βρισκόταν θαμμένο εκεί επί οχτώ αιώνες χωρίς να γνωρίζει κάποιος την ύπαρξή του. Στην τοποθεσία αυτή, όπου υπάρχει πλέον το σημερινό μοναστήρι, βρέθηκαν λείψανα αγίων, οι οποίοι μαρτύρησαν από τους σταυροφόρους το 1204 μ.Χ. κατά την 4η Σταυροφορία.
Η αναστήλωση της μονής, τάμα και έργο ζωής
Η αναστήλωση της ιεράς μονής αποτέλεσε έργο ζωής για τον αείμνηστο νομάρχη Δράμας Κωνσταντίνο Ευμοιρίδη. Η ανέγερση της μονής έγινε στο πλαίσιο της εκπλήρωσης τάματος της μητέρας του. Την περίοδο της βουλευτικής του θητείας, συγγενικά του πρόσωπα από την Πρασινάδα, του ζήτησαν να επιδιορθώσει ένα εκκλησάκι με λαμαρίνες, που είχαν στο χωριό, πάνω σε έναν βράχο.
Ο Κωνσταντίνος Ευμοιρίδης, όταν πήγε στην περιοχή και άρχισε να σκάβει πάνω στο βράχο, βρήκε τα θεμέλια της παλιάς μονής που υπήρχε εκεί, η οποία -σύμφωνα με την παράδοση- κάηκε από τους Σταυροφόρους. Σκάβοντας, βρέθηκε επίσης η κάρα του τελευταίου ηγούμενου της μονής, η οποία ευωδίαζε. Επίσης, κατά την ανασκαφή βρέθηκαν εκκλησιαστικά σκεύη και νομίσματα, τα οποία παραδόθηκαν στον ιερά μητρόπολη Δράμας.
Κάτοικοι της Πρασινάδας, πολύ πριν αποκαλυφθούν τα ερείπια και ξεκινήσει το χτίσιμο της νέας μονής έλεγαν πως έβλεπαν συχνά στον ύπνο τους ένα γέροντα να τους λέει: «Ακόμη να χτίσετε το μοναστήρι μου!». Ένας από τους ανθρώπους που έχτιζαν το μοναστήρι ανέφερε, δε, πως μια μέρα είδε να περπατά πάνω στα κεραμίδια της μονής, ένας γέροντας.
Ο Κώστας Ευμοιρίδης είχε μια παρόμοια εμπειρία. Μια μέρα, καθήμενος πάνω στον βράχο και χαζεύοντας το μαγευτικό τοπίο είδε από τη ρεματιά να ανηφορίζει ένας μεγαλόσωμος γέροντας. Σηκώθηκε όρθιος και κίνησε προς το μέρος του. Όμως, σαν έφτασε σε απόσταση τριών μέτρων από το γέροντα, αυτός εξαφανίστηκε! Στην Πρασινάδα, ο Κώστας Ευμοιρίδης ξόδεψε σχεδόν όλη του την περιουσία για την ανέγερση της νέας μονής και την ανάδειξη του ιερού βράχου.
Το 1993, ανήμερα της εορτής της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, τελέστηκε η πρώτη Θεία Λειτουργία στο νέο μοναστήρι, μετά από 800 χρόνια που ήταν ερειπωμένο και εγκαταλελειμμένο. Όσοι ανέβηκαν εκείνη την ημέρα στον βράχο της Πρασινάδας και είχαν ταξιδέψει στον Πόντο, σημείωναν με έκπληξη πως το περιβάλλον και η τοποθεσία στην Πρασινάδα έχει πάρα πολλά κοινά μορφολογικά στοιχεία με αυτά του Πόντου.
