Ρωσικό προσωπικό με διασυνδέσεις με τον στρατό και τις υπηρεσίες ασφαλείας της χώρας έχει εμπλακεί σε κατασκοπεία σε ευρωπαϊκά ύδατα, ενώ εργάζεται κρυφά σε πλοία που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο, δήλωσαν αποκλειστικά στο CNN δυτικές και ουκρανικές πηγές πληροφοριών.
Από την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η Μόσχα έχει δημιουργήσει έναν λεγόμενο σκιώδη στόλο εκατοντάδων δεξαμενόπλοιων. Αυτά τα πλοία μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο από τα λιμάνια της Βαλτικής και της Μαύρης Θάλασσας παρά τις δυτικές κυρώσεις, αποφέροντας στο Κρεμλίνο εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο.
Τους τελευταίους μήνες, ορισμένα από αυτά τα πλοία – συχνά νηολογημένα σε μη σχετιζόμενες χώρες – έχουν αποκτήσει επιπλέον μέλη πληρώματος λίγο πριν από τον απόπλου από το λιμάνι, σύμφωνα με τις ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες.
Το CNN έχει στη διάθεσή του δει δύο λίστες πληρώματος για αυτά τα πλοία, στις οποίες το προσωπικό αποτελείται κυρίως από μη Ρώσους – αλλά τα έγγραφα περιλαμβάνουν επίσης δύο ρωσικά ονόματα και τα στοιχεία του ρωσικού διαβατηρίου τους στο κάτω μέρος του καταλόγου.
Μιλώντας σε πολλαπλές πηγές πληροφοριών, το CNN διαπίστωσε ότι αρκετοί από αυτούς τους άνδρες απασχολούνται από μια μυστική ρωσική εταιρεία που ονομάζεται Moran Security. Μερικοί από αυτούς είναι μισθοφόροι, όπως είπαν, οι οποίοι έχουν εργαστεί στο παρελθόν για ιδιωτικούς στρατιωτικούς εργολάβους της Ρωσίας, όπως η διαβόητη ομάδα Wagner.
Η Moran είναι μια ιδιωτική εταιρεία ασφαλείας με δεσμούς με τον ρωσικό στρατό και τις μυστικές υπηρεσίες, ανέφεραν δυτικές πηγές πληροφοριών. Η εταιρεία τιμωρήθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ το 2024 για την παροχή «ένοπλων υπηρεσιών ασφαλείας» σε ρωσικές κρατικές επιχειρήσεις με σκοπό την «εντατικοποίηση της πίεσης στη Ρωσία για τον συνεχιζόμενο σκληρό και απρόκλητο πόλεμό της κατά της Ουκρανίας».
Οι ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες ανέφεραν ότι παρατήρησαν την ένταξη αυτών των φρουρών στον σκιώδη στόλο πριν από περίπου έξι μήνες.
Μια δυτική πηγή πληροφοριών πρόσθεσε ότι, σε μια περίπτωση, το προσωπικό της Moran τράβηξε φωτογραφίες ευρωπαϊκών στρατιωτικών εγκαταστάσεων από ένα από τα σκάφη του σκιώδους στόλου. Η πηγή δεν παρείχε περισσότερες λεπτομέρειες.
Οι Ρώσοι που επιβαίνουν στο πλοίο έχουν επίσης την εντολή να παρακολουθούν τους καπετάνιους των πλοίων, επειδή οι περισσότεροι από αυτούς δεν είναι Ρώσοι πολίτες, σύμφωνα με τον Oleksandr Stakhnevych της Υπηρεσίας Εξωτερικών Πληροφοριών της Ουκρανίας.
Η παρουσία και οι δραστηριότητες των Ρώσων σε αυτά τα πλοία προκαλούν αυξανόμενη ανησυχία στις υπηρεσίες ασφαλείας της Ευρώπης, δεδομένου του αριθμού των σκαφών του σκιώδους στόλου που πλέουν κοντά στις ακτές της ηπείρου και της πιθανότητας κατασκοπείας.
Αξιωματούχοι ασφαλείας λένε ότι η τοποθέτηση ένοπλων ανδρών με στρατιωτικό υπόβαθρο σε αυτά τα σκάφη είναι ένα ακόμη εργαλείο στο οπλοστάσιο τεχνικών υβριδικού πολέμου του Κρεμλίνου, που έχουν σχεδιαστεί για να προκαλέσουν αναστάτωση στην Ευρώπη. Πηγές των μυστικών υπηρεσιών δήλωσαν επίσης στο CNN ότι αυτοί οι άνδρες έχουν εμπλακεί σε δολιοφθορά, αλλά δεν παρείχαν περισσότερες λεπτομέρειες.
Το CNN παρουσίασε τα ευρήματα των ουκρανικών και δυτικών μυστικών υπηρεσιών, σύμφωνα με τα οποία η Moran λειτουργεί σε συντονισμό με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες και εμπλέκεται σε κατασκοπεία και δολιοφθορές σε όλη την Ευρώπη, στον Αλεξέι Μπαντίκοφ, τον οποίο το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ είχε κατονομάσει ως Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Μπαντίκοφ, ο Μπαντίκοφ δήλωσε στο CNN ότι είναι αναπληρωτής διευθυντής της Moran Security Group και εδρεύει «κυρίως» στην Αγία Πετρούπολη, αλλά αρνήθηκε να σχολιάσει καμία από τις δύο κατηγορίες.
Το δίκτυο μεταφέρει την εκτίμηση ότι η παρουσία ένοπλων ομάδων με στρατιωτικό υπόβαθρο σε τέτοια πλοία εντάσσεται σε τεχνικές «υβριδικού πολέμου», με στόχο τη δημιουργία αναταράξεων στην Ευρώπη.
Κεντρική αναφορά του ρεπορτάζ είναι το δεξαμενόπλοιο Boracay, το οποίο περιγράφεται ως υπό κυρώσεις και ως πλοίο που έχει αλλάξει κατ’ επανάληψη όνομα και νηολόγιο τα τελευταία τρία χρόνια.
Το CNN αναφέρει ότι στις 20 Σεπτεμβρίου δύο Ρώσοι επιβιβάστηκαν στο Boracay στο λιμάνι Πριμόρσκ, κοντά στην Αγία Πετρούπολη, και ότι δορυφορικές εικόνες και δεδομένα παρακολούθησης πλοίων επιβεβαίωναν την παρουσία του πλοίου στο λιμάνι εκείνη την ημερομηνία. Κατά το ίδιο δημοσίευμα, οι δύο άνδρες καταγράφονταν ως «τεχνικοί» και ήταν οι μόνοι Ρώσοι, με το υπόλοιπο πλήρωμα να αποτελείται από πολίτες Κίνας, Μιανμάρ και Μπανγκλαντές. Το CNN αναφέρει ότι ουκρανικές υπηρεσίες ταυτοποίησαν τους δύο άνδρες και ότι επιβεβαίωσε τα ονόματά τους μέσω δυτικών πηγών.
Ο ένας από τους δύο είναι πρώην αστυνομικός που προηγουμένως εργαζόταν για τη Wagner, σύμφωνα με πηγή των δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών. Κανένας από τους δύο άνδρες δεν έχει μεγάλο διαδικτυακό προφίλ και οι δραστηριότητές τους στο Boracay δεν είναι σαφείς.
Σε άλλο σημείο, το ρεπορτάζ μεταφέρει ότι, κατά τη διέλευση τέτοιων πλοίων από τη Βαλτική, Δανοί πλοηγοί που ανεβαίνουν στα τάνκερ για να τα καθοδηγήσουν στα στενά αναφέρουν συχνά παρουσία Ρώσων που «φαίνεται να έχουν τον έλεγχο» και να είναι εχθρικοί απέναντι σε επιθεωρητές. Γίνεται αναφορά και σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, το οποίο – κατά το CNN – εστάλη από τη δανική υπηρεσία πλοήγησης DanPilot προς τις αρμόδιες αρχές, με περιγραφή ότι υπάρχουν ολοένα και περισσότερες αναφορές για πλοία με «επιπλέον» μέλη πληρώματος, πιθανότατα Ρώσους, που φορούν στρατιωτικές στολές και φωτογραφίζουν μεταξύ άλλων περιοχές γύρω από τη γέφυρα του πλοίου.
Μυστηριώδη drones στην ΕΕ
Παράλληλα, το CNN συνδέει τη διέλευση του Boracay με χρονική συγκυρία αναφορών για drones στη Δανία. Αναφέρει ότι δύο ημέρες μετά την αναχώρηση από το Πριμόρσκ, το πλοίο βρισκόταν ανοιχτά των δανικών ακτών όταν καταγράφηκαν περιστατικά που επηρέασαν την κίνηση στο αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης, ενώ έγιναν αναφορές για drones κοντά σε στρατιωτικές βάσεις. Το δίκτυο σημειώνει ότι η δανική αστυνομία είχε ερευνήσει τότε αν πλοία στην περιοχή είχαν εκτοξεύσει drones, χωρίς να κατονομάσει συγκεκριμένα σκάφη, και μεταφέρει την εκτίμηση δυτικής πηγής ότι η σύμπτωση μπορεί να θεωρηθεί «ύποπτη».
Ακολούθως, τις ημέρες μετά τα περιστατικά οι γαλλικές ένοπλες δυνάμεις επιβιβάστηκαν στο Boracay ανοιχτά της Βρετάνης, καθώς το πλοίο δεν παρείχε αποδεικτικά της εθνικότητάς του. Κατά το ρεπορτάζ, δεν βρέθηκαν drones στο πλοίο, όμως τότε διαπιστώθηκε η παρουσία των δύο Ρώσων στο πλήρωμα, οι οποίοι – σύμφωνα με δυτικές πηγές ασφαλείας – ανακρίθηκαν. Γίνεται επίσης αναφορά ότι ο Κινέζος πλοίαρχος συνελήφθη και κατηγορήθηκε από τις γαλλικές Aρχές για «ανυπακοή σε εντολές», ενώ οι εισαγγελείς ερευνούσαν την έλλειψη τεκμηρίωσης για την εθνικότητα και τη σημαία του πλοίου, το οποίο δήλωνε ότι πλέει υπό σημαία Μπενίν από τον Σεπτέμβριο.
Το αμερικανικό μέσο, αναφέρει ότι επικοινώνησε με τον Αλεξέι Μπαντίκοφ, ο οποίος είχε καταγραφεί από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών ως διευθύνων σύμβουλος της Moran, και ότι εκείνος δήλωσε πως είναι αναπληρωτής διευθυντής του ομίλου, με έδρα κυρίως την Αγία Πετρούπολη, χωρίς να σχολιάσει κατηγορίες περί συντονισμού με ρωσικές υπηρεσίες.
Στο ερώτημα αν μπορεί να επιβεβαιώσει ότι οι δύο άνδρες στο Boracay εργάζονταν για τη Moran, απάντησε ότι δεν είναι σε θέση να το επιβεβαιώσει και, όταν πιέστηκε, είπε ότι «δεν έχει ιδέα». Για το ενδεχόμενο εκτόξευσης drones από τάνκερ, το CNN μεταφέρει ότι ο ίδιος το χαρακτήρισε «εντελώς τρελό», υποστηρίζοντας ότι αν κάποιος ήθελε να χρησιμοποιήσει drones θα το έκανε από αλιευτικά και όχι από μεγάλο δεξαμενόπλοιο, επειδή είναι τεχνικά επικίνδυνο και κανείς δεν θα το κάνει
Οι στενοί δεσμοί της Moran με την Wagner
Τέλος, το ρεπορτάζ παραθέτει εκτενή αναφορά στη Moran, σημειώνοντας ότι ιδρύθηκε το 2009 και ότι, κατά δυτικές πηγές, είχε ισχυρούς δεσμούς με τη Wagner και με ρωσικές στρατιωτικές και πληροφοριακές δομές.
Γίνεται αναφορά ότι στο διαδικτυακό της υλικό ζητά ενεργούς ή απόστρατους αξιωματικούς με εμπειρία σε ειδικές δυνάμεις, ότι ο πρόεδρός της περιγράφεται ως απόστρατος αντισυνταγματάρχης της FSB, και ότι στους διαφημιζόμενους τομείς της περιλαμβάνονται φυσική ασφάλεια σε θάλασσα και ξηρά, διεθνής εφοδιαστική και επιχειρήσεις πληροφοριών.
Το CNN αναφέρει ακόμη ότι, σύμφωνα με ουκρανικές υπηρεσίες, ομάδες ασφαλείας εντάχθηκαν στη «σκιώδη» αρμάδα περίπου έξι μήνες πριν από τις παρατηρήσεις που περιγράφονται, ενώ καταγράφει το δίλημμα που περιγράφεται από δανική πλευρά για το αν πρέπει να υπάρξει πιο σκληρή κοινή ευρωπαϊκή δράση απέναντι σε πλοία χωρίς ασφάλιση και ορθή καταχώριση, δεδομένης της πιθανής ρωσικής αντίδρασης.
