Νέα στοιχεία για «τα έργα και τις ημέρες» του Δικτύου Ελληνικών Πόλεων για την Ανάπτυξη (ΔΕΠΑΝ) φέρνει στο φως της δημοσιότητας σήμερα η εφημερίδα «Political», στο πλαίσιο της μεγάλης έρευνας που διενεργεί για τις -νόμιμες- μελέτες ύψους πολλών εκατομμυρίων ευρώ που λαμβάνουν χώρα εδώ και αρκετά χρόνια.
Σήμερα η υπόθεση που αποκαλύπτει αφορά την υπογραφή των σχετικών Προγραμματικών Συμβάσεων από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Δίκτυο Ελληνικών Πόλεων για την Ανάπτυξη (ΔΕΠΑΝ), την Περιφέρεια Θεσσαλίας, τον Δήμο Λαρισαίων και τον Δήμο Κιλελέρ, μέσω των οποίων ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2022 μελέτες κόστους 2,3 εκατ. ευρώ για τεχνητό εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα σε Κιλελέρ, Χάλκη, Πλατύκαμπο και Νίκαια, νέες λιμνοδεξαμενές σε Νέα Λεύκη, Αγ. Αναργύρους, Κοιλάδα και φράγμα στο Καλό Νερό.
Πότε παραδόθηκαν οι συμβάσεις
Εκείνη την περίοδο ήταν περιφερειάρχης Θεσσαλίας ο Κώστας Αγοραστός και οι μελέτες τελικά παραδόθηκαν πριν από τρεις μήνες, ενώ ο γενικός διευθυντής του ΔΕΠΑΝ παρέμεινε στη θέση του. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Political», κάποιες μελέτες παραλήφθηκαν τότε και κάποιες τώρα, δηλαδή 3,5 χρόνια μετά.
Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά τότε, η μια σύμβαση αφορούσε τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, αρχής γενομένης από το Σωτήριο, και καταλήγοντας ξανά στον Πηνειό με 14 γεωτρήσεις, οι οποίες θα ρίχνουν νερό από το άνω μέρος του Κιλελέρ και θα καταλήγουν μετά τη Χάλκη. Παράλληλα, μία λιμνοδεξαμενή που θα κατασκευαστεί στη Νέα Λεύκη και θα γεμίζει από το Πλατανόρεμα και ένα φράγμα ενός υποποταμού του Πλαταναρέματος στο Καλό Νερό.
Αντίστοιχα, το δεύτερο έργο αφορούσε μια μεγάλη λιμνοδεξαμενή στους Αγίους Αναργύρους και μια λιμνοδεξαμενή στην Κοιλάδα. Για τον λόγο αυτό συμμετείχε και ο Δήμος Λαρισαίων, καθώς η περιοχή της Κοιλάδας ανήκει διοικητικά στον Δήμο Λαρισαίων. Ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας άλλαξε και στη θέση του
οι πολίτες επέλεξαν τον Δημήτριο Κουρέτα, ο οποίος υποσχέθηκε «εξυγίανση» και καλύτερες μέρες για την περιφέρεια.
Οι αναθέσεις στο ΔΕΠΑΝ
Πάμε στο σήμερα. Σύμφωνα με έγγραφα που είναι στη διάθεση της εφημερίδας «Political» και αναρτήθηκαν στη Διαύγεια, χθες ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας αποφάσισε την ένταξη της Πράξης «Αποπεράτωση Συγκροτήματος Διοικητηρίου ΠΕ Καρδίτσας» με Κωδικό ΟΠΣ 5227081 στο «ΠΠΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 2021-2025» και στον Άξονα Προτεραιότητας «Πράσινες πόλεις (αστικές αναπλάσεις, εκσυγχρονισμός στόλου αστικών μεταφορών κ.λπ.)». Το ποσό ανέρχεται στα 14.924.729 ευρώ (!) και δικαιούχος της πράξης ορίστηκε το ΔΕΠΑΝ.
Αντίστοιχα, ο περιφερειάρχης στις 23 Σεπτεμβρίου αποφάσισε, πάντοτε βάσει των εγγράφων που είναι στη διάθεσή μας, την Ένταξη της Πράξης «Κατασκευή κολυµβητικών δεξαµενών στους Δήµους Ελασσόνας, Τυρνάβου και Φαρσάλων της Περιφέρειας Θεσσαλίας» µε Κωδικό ΟΠΣ 5226820 στο «ΠΠΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ
ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 2021-2025» και στον Άξονα Προτεραιότητας «Υποδοµές στον τοµέα του αθλητισµού». Το ποσό ανέρχεται σε 4.575.000 ευρώ. Δικαιούχος της πράξης ορίστηκε και πάλι το ΔΕΠΑΝ.
Ακόμη μια απόφαση με υπογραφή Κουρέτα είναι αυτή που εντόπισε η εφημερίδα επίσης στις 23 Σεπτεμβρίου. Ο περιφερειάρχης αποφάσισε ακόμη την Ένταξη της Πράξης «Κατασκευή κολυμβητικών δεξαμενών στους Δήμους Αλμυρού, Παλαμά και Φαρκαδόνας της Περιφέρειας Θεσσαλίας» με Κωδικό ΟΠΣ 5226819 στο «ΠΠΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 2021-2025» και στον Άξονα Προτεραιότητας «Υποδομές στον τομέα του αθλητισμού». Το ποσό, επίσης στα 4.575.000 ευρώ. Δικαιούχος της πράξης ορίστηκε και πάλι το ΔΕΠΑΝ.
Kρίσιμα ερωτήματα
Η εφημερίδα «Political» σε καμία περίπτωση δεν αμφισβητεί τη νομιμότητα των αποφάσεων του περιφερειάρχη. Είναι όμως προς όφελος το δημοσίου συμφέροντος; Ο κ. Κουρέτας δεν είχε τις υπηρεσίες για
να κάνουν τις σχετικές μελέτες; Γιατί δόθηκαν πάλι (και αυτά τα έργα) στο ΔΕΠΑΝ; Γιατί ο κ. Κουρέτας ανέθεσε σε εξωτερική εταιρεία τα προαναφερθέντα, ενώ διαθέτει τέσσερις περιφερειακές ενότητες με τέσσερις περιφερειακές υπηρεσίες; Γιατί, κύριε Κουρέτα, τα δημοπρατεί το ΔΕΠΑΝ και όχι οι υπηρεσίες σας; Γιατί στην Καρδίτσα δεν μπήκε η περιφερειακή ενότητα; Δεν έχετε εμπιστοσύνη στις υπηρεσίες σας; Όπως είναι γνωστό, έχει συστηθεί εδώ και μήνες η Αναπτυξιακή Εταιρεία της περιφέρειας. Γιατί σύστησε ο κ. Κουρέτας εταιρεία και δημοπράτησε τα έργα σε οργανισμό εκτός περιφέρειας;
Tι απαντά ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας στην «Ρ»
Η εφημερίδα «Political», στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, απηύθυνε πέντε σημαντικά ερωτήματα στον περιφερειάρχη Θεσσαλίας Δημήτρη Κουρέτα και έλαβε τις παρακάτω απαντήσεις:
- Υπάρχουν τεχνικές υπηρεσίες – γιατί δεν έκαναν αυτές τις μελέτες;
Οι τεχνικές μας υπηρεσίες υπάρχουν, λειτουργούν και έχουν αποδείξει την αξία τους. Όμως σήμερα βιώνουν μια πρωτοφανή υποστελέχωση: έμπειρα στελέχη αποχωρούν, νέοι μηχανικοί δεν έχουν ακόμη προσληφθεί και εκπαιδευτεί, ενώ το αντικείμενο έχει πολλαπλασιαστεί λόγω των καταστροφών που έπληξαν την Περιφέρεια. Παράλληλα, οι μηχανικοί έχουν και πολλές παράπλευρες αρμοδιότητες (επιτροπές υγείας, έλεγχοι επιχειρήσεων κ.ά.), που αφαιρούν κρίσιμο χρόνο από τον πυρήνα του τεχνικού τους έργου.
Από τον Σεπτέμβριο του 2023 μέχρι σήμερα, οι υπηρεσίες μας έχουν ξεπεράσει τις ανθρώπινες αντοχές τους. Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς απέναντι στους πολίτες, πρέπει να πούμε ότι με το υπάρχον προσωπικό δεν είναι εφικτό να υλοποιούνται ταυτόχρονα:
* οι αποκαταστάσεις των ζημιών,
* οι νέες αναπτυξιακές παρεμβάσεις,
* η αστυνόμευση του οδικού δικτύου
* και όλες οι παράλληλες υποχρεώσεις που τους έχουν ανατεθεί.
Σε αυτό το πλαίσιο, η επιλογή στήριξης από αναπτυξιακούς φορείς δεν είναι «τιμωρία» για τις υπηρεσίες, αλλά προσπάθεια να μην καταρρεύσουν από τον όγκο ευθυνών.
- Γιατί το ΔΕΠΑΝ;
Το ΔΕΠΑΝ είναι αναπτυξιακός οργανισμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με τον οποίο η Περιφέρεια -όπως και πολλοί άλλοι φορείς- συνεργάζεται στο πλαίσιο της κείμενης νομοθεσίας. Οι αναθέσεις γίνονται:
* με αποφάσεις απολύτως νόμιμες,
* με διαφάνεια,
* και με σαφώς προσδιορισμένο αντικείμενο.
Δεν «εκχωρούμε» την Περιφέρεια σε κανέναν οργανισμό. Χρησιμοποιούμε ένα θεσμικό εργαλείο για να τρέξουν συγκεκριμένες μελέτες και διαδικασίες, εκεί όπου οι υπηρεσίες μας αντικειμενικά αδυνατούν να ανταπεξέλθουν σε εύλογο χρόνο.
- Γιατί το έργο να δημοπρατείται από το ΔΕΠΑΝ και όχι από τις υπηρεσίες της Περιφέρειας;
Όταν συνάπτεται προγραμματική σύμβαση με αναπτυξιακό οργανισμό, αυτός -βάσει νόμου- μπορεί να αναλάβει ρόλο αναθέτουσας αρχής για συγκεκριμένες πράξεις. Αυτό εξυπηρετεί:
* την επιτάχυνση των διαδικασιών,
* την αποφόρτιση των υπερεπιβαρυμένων υπηρεσιών μας,
* την καλύτερη διαχείριση πολύπλοκων έργων, όπου απαιτούνται συνδυασμένες ειδικότητες και συνεχή τεχνική υποστήριξη.
Η Περιφέρεια δεν αποσύρεται· διατηρεί τον στρατηγικό ρόλο, την παρακολούθηση και την ευθύνη για το τελικό αποτέλεσμα.
- Γιατί δεν μπήκε η Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας; Δεν εμπιστεύεστε τις υπηρεσίες σας;
Η μη ανάθεση στην Π.Ε. Καρδίτσας δεν έχει καμία σχέση με έλλειψη εμπιστοσύνης. Έχει σχέση με τον πραγματικό φόρτο εργασίας των εκεί υπηρεσιών. Οι ίδιες υπηρεσίες σηκώνουν ήδη:
* έργα αποκατάστασης από τις θεομηνίες,
* έργα οδικής ασφάλειας,
* συνεχιζόμενα παλαιότερα έργα,
* και λοιπές υποχρεώσεις που δεν μπορούν να «παγώσουν».
Το ηθικό ερώτημα εδώ είναι: Θα ήταν πιο «ηθικό» να αφήσουμε κρίσιμα έργα – όπως το νέο Διοικητήριο- να καθυστερούν για χρόνια, ενώ υπάρχει νόμιμο εργαλείο για να προχωρήσουν;Η απάντηση, για εμάς, είναι όχι.
- Γιατί συστήθηκε Αναπτυξιακή Εταιρεία της Περιφέρειας, αν τα έργα δίνονται στο ΔΕΠΑΝ;
Η Αναπτυξιακή Εταιρεία της Περιφέρειας (Αναπτυξιακός Οργανισμός) συστάθηκε ακριβώς για να αποκτήσει η Θεσσαλία ένα δικό της ισχυρό εργαλείο τεχνικής υποστήριξης, σχεδιασμού και ωρίμανσης έργων.
Όμως:
* Μια νέα εταιρεία δεν γίνεται λειτουργική από τη μια μέρα στην άλλη.
* Απαιτείται στελέχωση, κανονισμός προμηθειών, εσωτερικές διαδικασίες, πληροφοριακά συστήματα, εγγραφές σε μητρώα κ.λπ.
* Μέχρι να ωριμάσει θεσμικά και επιχειρησιακά, είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να σηκώσει μόνη της το σύνολο των νέων έργων.
* Εντός του έτους θα ολοκληρωθούν οι παραπάνω διαδικασίες.
Γι’ αυτό, στη μεταβατική αυτή περίοδο, η Περιφέρεια αναγκαστικά αξιοποιεί ενδιάμεσα εργαλεία -όπως το ΔΕΠΑΝ- ώστε κανένα κρίσιμο έργο να μη σταματήσει. Παράλληλα, όμως, επενδύουμε στη στελέχωση και λειτουργία της δικής μας Αναπτυξιακής, ώστε στο άμεσο μέλλον ο κύριος όγκος των αναγκών να καλύπτεται «εντός Θεσσαλίας».
Η δική μας θέση είναι ότι η ηθική στη δημόσια διοίκηση κρίνεται:
* από τη διαφάνεια των αποφάσεων,
* από την απουσία ιδιοτελούς οφέλους,
* από το αν υπηρετείται το δημόσιο συμφέρον,
* από το γεγονός ότι βοηθούμε τις υπηρεσίες να ανταπεξέλθουν στο δύσκολο έργο τους
* και από το αν οι πολίτες βλέπουν έργο στο πεδίο.
Κλείνοντας, θέλουμε να είμαστε ξεκάθαροι ότι:
1) Εμπιστευόμαστε τις υπηρεσίες μας και αγωνιζόμαστε για την ενίσχυσή τους.
2) Χρησιμοποιούμε αναπτυξιακούς φορείς επικουρικά, όχι ανταγωνιστικά.
