Από τα fake news και τα ξυλόλια, στην αμφισβήτηση των πορισμάτων
«Ο σχηματισμός πύρινης σφαίρας υπό συνθήκες ηλεκτρικού τόξου υψηλής έντασης ρεύματος είναι εφικτός». Πρόκειται ίσως για το πιο κομβικό συμπέρασμα από το 132 σελίδων πόρισμα του καθηγητή Δημήτρη Καρώνη, που αποτελεί και την επίσημη θέση του ΕΜΠ για το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών και θα ενταχθεί στον φάκελο της ποινικής δικογραφίας.
Κάπως έτσι, μετά από σχεδόν δύο χρόνια αντεγκλήσεων και απόπειρας εκμετάλλευσης της ανείπωτης εθνικής τραγωδίας από το σύνολο σχεδόν των κομμάτων της αντιπολίτευσης, πλησιάζουμε στο τέλος της κύριας ανάκρισης. Την ίδια ώρα, με την έκθεση πραγματογνωμοσύνης του ΕΜΠ μπαίνει -ελπίζουμε τουλάχιστον- οριστικό τέλος στις θεωρίες συνωμοσίας, αλλά και στα ψέματα που ορισμένοι πολιτικοί αρχηγοί «υιοθέτησαν» αβίαστα για να αυξήσουν το έρεισμα τους στην κοινωνία και να βελτιώσουν τα δημοσκοπικά ποσοστά των κομμάτων τους. Δύο είναι οι πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις: η επικεφαλής της Πλεύσης Ελευθερίας Ζώη Κωνσταντοπούλου και ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος, που το προηγούμενο χρονικό διάστημα «δηλητηρίασαν» την πολιτική ζωή του -και όχι μόνο- βασιζόμενοι σε ανυπόστατες φήμες, ακραίες θεωρίες συνωμοσίας, απίθανους… επιστήμονες και σενάρια που θα ταίριαζαν σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας του Χόλιγουντ.
Από κοντά και ο Νίκος Ανδρουλάκης, ο οποίος -στην απέλπιδα προσπάθεια να σταματήσει την κατάρρευση του ΠΑΣΟΚασπάστηκε θέσεις κι απόψεις που δεν ταιριάζουν σε κόμμα που θέλει να λέει ότι έχει πρόταση διακυβέρνησης, ενώ κατέφυγε και σε ακραία δημαγωγία και φωνασκίες διαμαρτυρίας. Γιατί μπορεί τώρα η Μιλένα Αποστολάκη να λέει ότι «από το ΠΑΣΟΚ δεν ακούσατε ποτέ θεωρίες συνωμοσίας», όμως είναι νωπές ακόμη οι μνήμες από δηλώσεις όπως αυτές του βουλευτή Μανώλη Χριστοδουλάκη για τα «χαμένα ως διά μαγείας τρία βαγόνια». Κάτι περισσότερο από δύο μήνες έχουν περάσει, άλλωστε, από την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε το Κίνημα εναντίον της κυβέρνησης. Προφανώς κι έχει κάθε δημοκρατικό δικαίωμα να το κάνει, δεν μπορεί όμως να μείνει ασχολίαστο το γεγονός ότι ήταν μία ενέργεια που προσπαθούσε να εργαλειοποιήσει τις κοινωνικές αντιδράσεις και να «κλέψει» ποσοστά από τη δημοσκοπική άνοδο της Πλεύσης Ελευθερίας.
Έλαια σιλικόνης – πυρόσφαιρα
Πρόκειται ίσως για το ζήτημα για το οποίο κυκλοφόρησαν τα περισσότερα και πλέον ακραία σενάρια. Στο πόρισμά του ο καθηγητής του ΕΜΠ αναφέρει ότι «υπό φυσιολογικές συνθήκες, από τα έλαια σιλικόνης δεν μπορεί να σχηματίσει πύρινη σφαίρα». Όμως, τα έλαια του μετασχηματιστή αναφλέγονται υπό την παρουσία ρεύματος υψηλής τάσης (σ.σ. ακόμα και σε τρένο σε στάση), με το βιντεοληπτικό υλικό από το δυστύχημα να δείχνει «αναλαμπές που αποδίδονται σε ηλεκτρικό τόξο. (…) Ο σχηματισμός πύρινης σφαίρας υπό συνθήκες ηλεκτρικού τόξου υψηλής έντασης ρεύματος είναι εφικτός. (…) Είναι λογικό, επομένως, να υποτεθεί ότι τα έλαια σιλικόνης συμμετείχαν στην πυρκαγιά μετά την ανάπτυξη της πύρινης σφαίρας». Συμπερασματικά, ο κ. Καρώνης καταλήγει στην έρευνά του πως «σχηματισμός της πύρινης σφαίρας έγινε υπό συνθήκες ηλεκτρικού τόξου και σε αυτή -την πυρόσφαιρα- είναι πιθανό να συμμετείχαν και τα έλαια σιλικόνης των μετασχηματιστών, αφού αναπτύχθηκαν πολύ υψηλές θερμοκρασίες».
Και τι δεν ακούστηκε το προηγούμενο χρονικό διάστημα σε επίπεδο θεωριών συνωμοσίας, με «πρωταγωνιστή» τον τεχνικό σύμβουλο Κώστα Λακαφώση όπου, κάθε εκτίμηση-άποψη που διατύπωνε, αμέσως την ασπάζονταν τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τα όσα επί μήνες ακούγονταν για δήθεν φορτία με ξυλόλιο ή άλλα εύφλεκτα υγρά που μεταφέρονταν παράνομα; Το πόρισμα του ΕΜΠ είναι ξεκάθαρο και αναφέρει: «Τα έλαια των μηχανών (σ.σ. έλαια σιλικόνης) υπό τις συνθήκες του δυστυχήματος μπορεί να δημιουργήσουν πυρόσφαιρα, καθώς κρίνεται από τον πραγματογνώμονα ότι το έλαιο αυτό μπορεί υπό θερμοκρασίες 330 βαθμών και άνω να αναφλέγεται». Και για να τελειώνει η όποια συζήτηση, η έκθεση πραγματογνωμοσύνης του Δημήτρη Καρώνη είναι βασισμένη σε αναλύσεις και δεδομένα του Γενικού Χημείου του Κράτους, αυτοψίες και λήψη υλικών από τον χώρο του δυστυχήματος, διεθνή επιστημονικά δεδομένα, συγκρίσεις και αξιολογήσεις. Όχι σε διαδικτυακά πειράματα με… καμινέτα!
Τα βίντεο της αμαξοστοιχίας
Στη σελίδα 121 του πορίσματος του καθηγητή Καρώνη, γίνεται αναφορά στα τρία βίντεο που απεικονίζουν τη διέλευση της εμπορικής αμαξοστοιχίας. Επικαλούμενος το σχετικό έγγραφο της ΕΛ.ΑΣ., που τα χαρακτηρίζει ακριβή αντίγραφα (γνήσια) αρχείων βίντεο από τις αντίστοιχες κάμερες ασφαλείας, επισημαίνει: «Από τα στοιχεία του φορτίου της εμπορικής αμαξοστοιχίας και την Έκθεση Αυτοψίας της Ελληνικής Αστυνομίας, δεν αναφέρεται πουθενά καταγραφή υλικού που θα έχει χαρακτηριστικά αυτών που απαιτούνται για τον σχηματισμό εύφλεκτου νέφους ατμών, που θα μπορούσε να οδηγήσει στον σχηματισμό πύρινης σφαίρας. (…) Κατόπιν παρακολούθησης των σχετικών βίντεο, παρατηρείται ότι οι τρεις ανοιχτές φορτάμαξες δεν έφεραν πάνω τους κάτι άλλο πέραν των μεταλλικών ελασμάτων (λαμαρίνες) που αναφέρονται στις αντίστοιχες φορτωτικές (δεν εντοπίζεται πάνω στα μεταλλικά ελάσματα κάποιο αντικείμενο που θα μπορούσε να παραπέμπει σε δεξαμενή ή δοχεία αποθήκευσης κάποιου υγρού).
Ο… κατάλογος των ψεμάτων
Ψέμα Νο 1: Επί μήνες, τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγορούν την κυβέρνηση ότι κωλυσιεργεί και επιχειρεί να χειραγωγήσει τη Δικαιοσύνη και να συγκαλύψει τα πραγματικά αίτια της τραγωδίας των Τεμπών. Κι όμως το κυβερνών κόμμα, η Νέα Δημοκρατία, υπέστη τεράστια πολιτική φθορά, ακριβώς επειδή το ζήτημα «σερνόταν» για μήνες, την ίδια ώρα που κόμματα – όπως η Πλεύση Ελευθερίας- εισέπρατταν τεράστια δημοσκοπικά κέρδη.
Ψέμα Νο 2: Μία από τις… αγαπημένες θεωρίες συνωμοσίας είναι αυτή του μπαζώματος του τόπου του δυστυχήματος για την απόκρυψη στοιχείων. Επί μήνες αγνοούνταν συστηματικά οι αναφορές ότι ακολουθήθηκε το πρωτόκολλο που υπέδειξαν ΕΛ.ΑΣ. και Πυροσβεστική για μαζικά ατυχήματα, το οποίο προβλέπει «ειδικές κατασκευές και αντιστηρίγματα, προκειμένου να μπορεί να γίνει ανάσυρση νεκρών και τραυματιών». Μάλιστα, εκεί διαπιστώθηκε λάθος και υπήρξε και προφυλάκιση χωρίς δεύτερη συζήτηση.
Ψέμα Νο 3: Δεν επαληθεύτηκαν ποτέ οι ανυπόστατες -όπως αποδείχτηκε στην πράξηφήμες ότι ο αριθμός των νεκρών είναι μεγαλύτερος. Ότι κάποιοι δήθεν εξαϋλώθηκαν και δεν μάθαμε ποτέ ποιοι είναι. Μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί ούτε ένας άνθρωπος να αναζητήσει κάποιον δικό του που να μην έχει καταγραφεί ως νεκρός, τραυματίας ή επιζών από το μεγαλύτερο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην ιστορία της χώρας.
Ψέμα Νο 4: Με δύο προφυλακίσεις και άσκηση ποινικών διώξεων σε περισσότερους από 30 εμπλεκόμενους, η κυβέρνηση βρέθηκε να «απολογείται» στην αντιπολίτευση ότι δήθεν επιχειρεί να φορτώσει τα μοιραία λάθη αποκλειστικά και μόνο στον σταθμάρχη. Τι κι αν ο ίδιος ομολόγησε τις πράξεις του… Τι κι αν ο αριθμός των κατηγορουμένων ξεπερνάει κάθε αντίστοιχο προηγούμενο… Πρόκειται για ένα ψέμα που καταρρίφθηκε την επομένη της παραπομπής του Χρήστου Τριαντόπουλου στη Δικαιοσύνη, και μάλιστα με επίσπευση της διαδικασίας.
Ψέμα Νο 5: Πολύς λόγος έχει γίνει για την καθυστέρηση της περιβόητης Σύμβασης 717 για τα ψηφιακά συστήματα τηλεδιοίκησης, σηματοδότησης, πέδησης και επικοινωνιών. Πράγματι υπήρξε μεγάλη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της σύμβασης, όμως αυτή δεν βαραίνει αποκλειστικά τη Νέα Δημοκρατία. Η σύμβαση θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί ήδη από το 2016 -επί ημερών ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ στην εξουσίακαι τελικά αυτό έγινε τον Σεπτέμβριο του 2023, από την κυβέρνηση, που δήθεν ευθύνεται για την καθυστέρηση.
Ψέμα Νο 6: ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ τις πρώτες ημέρες της εθνικής τραγωδίας κατηγόρησαν την κυβέρνηση για «μονταζιέρα», μετά τη δημοσίευση από μερίδα ΜΜΕ ηχητικών ντοκουμέντων που πράγματι είχαν «πειραχτεί», όχι όμως στα… υπόγεια του Μεγάρου Μαξίμου. Προς αποκατάσταση της αλήθειας, από τις 2 Μαρτίου 2023 υπήρχε ενημέρωση σε όλα τα ΜΜΕ ότι οι αρχικές συνομιλίες αναφέρονταν και σε άλλο δρομολόγιο και ότι τα ακριβή ηχητικά αρχεία έχουν ήδη τεθεί στη διάθεση της Δικαιοσύνης.
Ψέμα Νο 7: Είναι κοινώς αποδεκτό ότι ακόμη χρειάζεται να γίνουν πάρα πολλά στον τομέα της ασφάλειας των σιδηροδρόμων. Η ίδια η κυβέρνηση το λέει και, μετά τα πρώτα άμεσα 14 μέτρα για την ενίσχυση των δικλείδων ασφαλείας, προχωρά συνεχώς σε σημαντικές αλλαγές. Γι’ αυτό και είναι απολύτως ψευδές αυτό που ακούγεται ακόμη και σήμερα από την αντιπολίτευση, «ότι δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια, δύο χρόνια μετά την τραγωδία στα Τέμπη». Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες, ο αν. υπουργός Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης έφερε στη Βουλή νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων.
Η… αμνησία του Βελόπουλου
Πολιτική… κυβίστηση από τον πρόεδρο της Ελληνικής Λύσης Κυριάκο Βελόπουλο, ο οποίος, αφού πρώτα αποκάλεσε τον καθηγητή Δημήτρη Καρώνη ως «Μαρμαρώνη και Ομέρ Βρυώνη», στη συνέχεια έπαθε… αμνησία. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης ήταν αυτός που φρόντισε να του «φρεσκάρει» τη μνήμη, υπενθυμίζοντάς του από το βήμα της Βουλής δηλώσεις για «τους 53 που είχαν ανέβει στο τρένο χωρίς εισιτήριο», «τα τρία βαγόνια που χάθηκαν», «το ένα βαγόνι που είχε εκατοντάδες τόνους και εξαϋλώθηκε», «τους 25 τόνους ξυλολίου που τους πήρε μια εταιρεία-φάντασμα από το Τελωνείο του Προμαχώνα» κ.ά. Τι κι αν μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο, πάλι από το βήμα της Βουλής, ο κ. Βελόπουλος ασπαζόταν θεωρίες συνωμοσίας και δήλωνε ευθαρσώς αλλά χωρίς αποδείξεις: «Το τρένο εκείνο μετέφερε υλικά. Πλέον, η μεταφορά ξυλολίου είναι βέβαιη. Επίσης, είναι βέβαιο ότι δεν κάηκε σιλικόνη. Η έκρηξη δεν έγινε λόγω ύπαρξης σιλικόνης». Ο ίδιος τον Φεβρουάριο του 2024 είχε «αποκαλύψει» ότι «τρία βαγόνια χαμένα, που ήρθαν ανεξέλεγκτα από τα Σκόπια, δολοφόνησαν τα παιδιά μας στα Τέμπη».
Η αμετανόητη Κωνσταντοπούλου
Σε ρόλο… κατηγορουμένου επιχειρεί να βάλει τον καθηγητή του ΕΜΠ που συνέταξε το πόρισμα των 132 σελίδων η επικεφαλής της Πλεύσης Ελευθερίας Ζωή Κωνσταντοπούλου, λέγοντας ότι «ο κ. Καρώνης θα πρέπει να δώσει αρκετές εξηγήσεις», και επιμένοντας να καταγγέλλει την κυβέρνηση για «μεθοδεύσεις, πιέσεις, εκβιασμούς και μεθόδους εξαγοράς». Μία από τις ουκ ολίγες δηλώσεις της κας Κωνσταντοπούλου που βρίθει θεωριών συνωμοσίας είναι αυτή που αναφέρει ότι «υπήρχε παράνομη ουσία που μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία, της οποίας ο μηχανοδηγός ήταν εθελοντής στο γραφείο Μητσοτάκη». Το πόρισμα του ΕΜΠ -και όχι μόνο- ξεκαθάρισε ότι δεν εντοπίστηκε καμία παράνομη ουσία (σ.σ. ξυλόλιο, βενζόλιο κ.ά. που ακούστηκαν τους προηγούμενους μήνες), ενώ με την αναφορά της στον νεκρό μηχανοδηγό κατάφερε να ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων και από την Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Έλξης, που χαρακτηρίζει τις δηλώσεις της: «Εκτός από πλήρως προσβλητικές προς τη μνήμη του νεκρού συναδέλφου μας -και προκλητικές για τους οικείους του-, είναι και πλήρως άστοχες».
Το δεύτερο πόρισμα
Στον φάκελο της ποινικής δικογραφίας θα ενταχθεί και το δεύτερο πόρισμα που συντάχθηκε από τον καθηγητή του ΕΜΠ Πέτρο Τσακιρίδη, ο οποίος εξέτασε για λογαριασμό της Πυροσβεστικής τα υπολείμματα (κομμάτια του πιλοτηρίου και το πλαίσιο της ηλεκτρομηχανής), προκειμένου να αποφανθεί αν είχαν σημάδια από φωτιά (έκρηξη) ή μόνον από χτυπήματα λόγω της σύγκρουσης. Όπως προέκυψε από την πραγματογνωμοσύνη, μετά και την αυτοψία στο Κουλούρι που έγινε από την αρμόδια υπηρεσία (ΔΑΕ) της Πυροσβεστικής, «τα κομμάτια του πιλοτηρίου και το πλαίσιο της ηλεκτρομηχανής που εξετάστηκαν και τα δείγματα που ελήφθησαν οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν είναι καμένα, δεν δηλώνουν δηλαδή έκρηξη, αλλά φέρουν μόνον παραμορφώσεις από χτυπήματα που προκλήθηκαν από τη σύγκρουση των τρένων».
Δικαιοσύνη και κάθαρση
Το αίτημα της κοινωνίας για απόδοση δικαιοσύνης και κάθαρση είναι πέρα ως πέρα δίκαιο. Αδιαπραγμάτευτο, θα έλεγε κανείς για μία ευνομούμενη δημοκρατία. Θα πρέπει, όμως, κάποια στιγμή να αντιληφθούμε ότι η δικαιοσύνη και η κάθαρση επέρχονται μόνο όταν εξεταστεί ενδελεχώς το σύνολο των πραγματικών γεγονότων και στοιχείων. Δεν έρχονται ποτέ με θεωρίες συνωμοσίας, ανυπόστατες φήμες και μικροπολιτικές πρακτικές…
