Η μεγάλη και δύσκολη πορεία του έργου από το 2007 έως το 2025
Σε λίγες ημέρες, στις 31 Ιουλίου, είναι προγραμματισμένο να δοθούν στην κυκλοφορία τα 65, από τα συνολικά 75 χιλιόμετρα, του νέου, σύγχρονου και ασφαλούς αυτοκινητόδρομου, Πατρών – Πύργου, δηλαδή από τον Πύργο μέχρι τον Αλισσό της Αχαΐας, ενώ στα τέλη Νοεμβρίου αναμένεται να δοθούν στην κυκλοφορία και τα τελευταία 10 χιλιόμετρα, από τον Αλισσό μέχρι τη μεγάλη περιμετρική της Πάτρας.
Μέχρι όμως να ξεκινήσουν τα έργα κατασκευής του νέου αυτοκινητοδρόμου, αρχές του 2022, το έργο πέρασε μέσα από μεγάλες δυσκολίες και καθυστερήσεις. Παράλληλα, είχαν περάσει 43 χρόνια από το 1979, όταν δηλαδή ξεκίνησαν οι εργασίες κατασκευής της υπάρχουσας εθνικής οδού Πατρών – Πύργου – Αρχαίας Ολυμπίας. Αυτές οι δυσκολίες και οι καθυστερήσεις είχαν περιγραφεί αναλυτικά σε συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου Δυτικής Ελλάδας, στα τέλη του 2019. Ουσιαστικά, όπως είχε περιγραφεί κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Σώματος, οι προσπάθειες για την κατασκευή του νέου αυτοκινητόδρομου είχαν ξεκινήσει από το 2007.
Συγκεκριμένα, στις 9 Δεκεμβρίου 2019, λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της νέας περιφερειακής αρχής της Δυτικής Ελλάδας, συνεδρίασε στον Πύργο της Ηλείας το νέο περιφερειακό συμβούλιο, όπου πρώτο θέμα στην ημερήσια διάταξη ήταν η «Συζήτηση για την πορεία του οδικού άξονα Πατρών – Πύργου, Πύργου – Καλό Νερό, Καλό Νερό – Τσακώνα και σύσταση Γνωμοδοτικής Επιτροπής, ως συμβουλευτικού οργάνου του Περιφερειακού Συμβουλίου, για την παρακολούθηση του συγκεκριμένου έργου».
Εισηγητής ήταν ο τότε πρόεδρος του σώματος και σημερινός αντιπεριφερειάρχης Επιχειρηματικότητας Έρευνας και Καινοτομίας, Τάκης Παπαδόπουλος, ο οποίος είχε κάνει μία αναλυτική περιγραφή για την πορεία του έργου, από τον Οκτώβριο του 2007 έως και τα τέλη του 2019.
Όπως είπε, μιλώντας στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Τάκης Παπαδόπουλος, «στόχος της συνεδρίασης που έγινε τότε, ήταν να συμβάλλουμε με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο και ταυτόχρονα να ασκήσουμε πιέσεις, ώστε να βρεθεί λύση και να υλοποιηθεί το έργο, αφού ήδη είχαν καταγραφεί προβλήματα όσον αφορά στις συμβάσεις και τον σχεδιασμό». «Μάλιστα, τότε», όπως προσθέτει, «υπήρχαν τρεις λύσεις ‘πάνω στο τραπέζι’ και τα χρονικά περιθώρια εξαντλούνταν».
Το χρονικό του έργου
Ειδικότερα, ο Τάκης Παπαδόπουλος, είχε αναφέρει, μεταξύ άλλων, στην εισήγησή του:
«Στις 2 Οκτωβρίου 2007 κυρώνεται από την Ελληνική Βουλή και αποκτά ισχύ νόμου, η από 24 Ιουλίου 2007 Σύμβαση Παραχώρησης του έργου της μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του αυτοκινητόδρομου Ελευσίνα – Κόρινθος – Πάτρα – Πύργος – Τσακώνα. Ο αυτοκινητόδρομος Πατρών – Πύργου από το 2005 μέχρι το 2013 αποτέλεσε αναπόσπαστο τμήμα της ‘Ολυμπίας Οδού’. Όμως, στα τέλη Νοεμβρίου 2013 το τμήμα Πάτρα – Πύργος αποκόπτεται από την παραχώρηση και αποφασίζεται η υλοποίησή του με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014 – 2020. Ταυτόχρονα, προαναγγέλλεται η δημοπράτηση του πρώτου τμήματος από την Πάτρα μέχρι τον Πύργο. Σημειώνεται πως είχαν ήδη κατασκευαστεί έργα αξίας 100 εκατομμυρίων ευρώ, μεταξύ αυτών και το σημαντικότερο οδικό έργο του τμήματος, δηλαδή η γέφυρα του Πηνειού, στην Ηλεία.
Τον Μάιο του 2014, εξαγγέλλεται επίσημα η δημοπράτηση του αυτοκινητόδρομου Πάτρα – Πύργος, μήκους 75 χιλιομέτρων και κόστους 443 εκατομμυρίων ευρώ, με στόχο να λειτουργήσει το 2016, ταυτόχρονα με το τμήμα του αυτοκινητόδρομου Κόρινθος – Πάτρα. Παράλληλα, συμπληρώνεται, πως θα δημοπρατηθεί εντός του 2014 και το τμήμα του αυτοκινητόδρομου Καλό Νερό – Τσακώνα.
Έπειτα από περίπου δύο χρόνια ορίζεται η δημοπράτηση του έργου στο τέλος Ιανουαρίου του 2015, η οποία τελικά αναβλήθηκε για τον Μάρτιο του ίδιου έτους, λόγω των εθνικών εκλογών. Τελικά, η δημοπράτηση του αυτοκινητόδρομου Πατρών – Πύργου ματαιώνεται με απόφαση του υπουργού Υποδομών, ο οποίος ανακοινώνει ότι θα τμηματοποιήσει την δημοπράτησή του σε οκτώ εργολαβίες, με την αιτιολογία της ενίσχυσης του ανταγωνισμού και δεδομένης της προσφυγής που είχε καταθέσει εταιρεία κατά του κύρους της ενιαίας δημοπράτησης.
Παρότι λέγεται ότι η διαδικασία θα ξεκινήσει άμεσα, η πρώτη δημοπράτηση, που αφορά το δεύτερο τμήμα του έργου, από τα Δουνέϊκα της Ηλείας μέχρι την Αμαλιάδα, έγινε στις 17 Μαΐου 2016. Το πρώτο τμήμα, από τον Πύργο έως τα Δουνέϊκα, δημοπρατήθηκε στις 12 Ιουνίου 2016 και η επόμενη δημοπράτηση, στο τμήμα Αμαλιάδα – Κυλλήνη, έγινε στις 14 Ιουλίου 2016. Στις 7 Φεβρουαρίου του 2017 δημοπρατήθηκε το τέταρτο τμήμα, από την Κυλλήνη έως την Βάρδα.
Κοινό χαρακτηριστικό και των τεσσάρων δημοπρατήσεων ήταν η επικράτηση μίας κοινοπραξίας εταιρειών που μέχρι τότε δεν είχαν αναλάβει κάποιο μεγάλο έργο για κλειστό αυτοκινητόδρομο. Ο 5ος διαγωνισμός για το τμήμα από την Βάρδα έως τα Σαγέϊκα της Αχαΐας έγινε στις 4 Απριλίου 2017, όπου μειοδότησε άλλη κοινοπραξία. Η 6η εργολαβία, από τα Σαγέϊκα έως την Κάτω Αχαΐα, δημοπρατήθηκε στις 30 Μαΐου 2017, όπου μειοδότησε διαφορετική κοινοπραξία. Η 7η εργολαβία, στο τμήμα από την Κάτω Αχαΐα έως τον κόμβο της ΒΙΠΕ Πάτρας, δημοπρτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2017, με μειοδότρια και πάλι την εταιρεία που είχε αναλάβει το τμήμα του αυτοκινητόδρομου από την Βάρδα έως τα Σαγέϊκα. Σχεδόν ένα χρόνο μετά, στις 14 Μαρτίου του 2018, ολοκληρώθηκαν οι δημοπρατήσεις με την δημοπράτηση του 8ου τμήματος, από τον κόμβο της ΒΙΠΕ Πάτρας έως το Μιντιλόγλι, με μειοδότρια την εταιρεία που είχε αναλάβει την εργολαβία, από τα Σαγέϊκα έως την Κάτω Αχαΐα.
Δηλαδή, από τον Μάιο του 2014, όπου εξαγγέλθηκε επίσημα η δημοπράτηση του αυτοκινητόδρομου, μέχρι και τον Μάιο του 2016, οπότε έγινε η πρώτη δημοπράτηση του έργου, χάθηκαν δύο ολόκληρα χρόνια. Και από την πρώτη δημοπράτηση του 2015 που πρώτα αναβλήθηκε και έπειτα ματαιώθηκε, μέχρι και την τελευταία, το 2018, σπαταλήθηκαν άλλα τρία χρόνια. Επιπλέον, το υπουργείο Υποδομών βρήκε απέναντί του την Ευρωπαϊκή Ένωση και τελικώς, ο φάκελος μεγάλου έργου υποβλήθηκε 2,5 χρόνια μετά την προκήρυξη του πρώτου διαγωνισμού, δηλαδή τον Δεκέμβριο του 2017 και εγκρίθηκε το 2018.
Έκτοτε, το σίριαλ των χρονοδιαγραμμάτων το έχουμε όλοι παρακολουθήσει και μέχρι σήμερα τουλάχιστον το έργο δεν έχει ξεκινήσει ουσιαστικά και είναι αμφίβολο πότε θα γίνει αυτό.
Η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών έχει παγώσει από το καλοκαίρι του 2019 την πορεία υλοποίησης του έργου, αναζητώντας εναλλακτική λύση για την κατασκευή του, που θεωρεί ότι με τον παρόντα σχεδιασμό δεν θα μπορέσει να ολοκληρωθεί και θα αναγκαστεί, όπως και σε πλήθος άλλων έργων στο παρελθόν, το δημόσιο να καταβάλλει πολλαπλάσια δαπάνη για να τελειώσει. Το υπουργείο φέρεται να συζητά με τις Βρυξέλλες τρεις λύσεις για την κατασκευή του έργου. Η πρώτη είναι η ακύρωσή του και η ενσωμάτωση της εργολαβίας στην ‘Ολυμπία Οδό’, η δεύτερη είναι η σύμπτυξη του έργου σε δύο εργολαβίες (αντί για οκτώ που έχουμε σήμερα) και η τρίτη είναι η συνέχισή του ως έχει δημοπρατηθεί. Όπως αναφέρει το υπουργείο, η Κομισιόν συζητά και τις τρεις για αυτό και οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν».
Τελικά, τον Δεκέμβριο του 2021 κυρώθηκε από την Βουλή η συμφωνία τροποποίησης της σύμβασης παραχώρησης και περίπου τρεις μήνες αργότερα ξεκίνησαν οι εργασίες για την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Πατρών – Πύργου, τις οποίες ανέλαβε η «Ολυμπία Οδός».
Η κατασκευή της εθνικής οδού πριν 46 χρόνια
Όπως προαναφέρθηκε, τα έργα για την κατασκευή εθνικής οδού από την Πάτρα προς τον Πύργο είχαν απασχολήσει πολιτεία – τοπική κοινωνία και πριν από 46 χρόνια. Συγκεκριμένα, τα έργα για τα κατασκευή της υπάρχουσας εθνικής οδού Πατρών – Πύργου, ξεκίνησαν το 1979.
Όπως αναφέρεται στο φύλλο της εφημερίδας «Πελοπόννησος» στις 21 Αυγούστου 1979, «ο υπουργός Δημοσίων Έργων κ. Νίκος Ζαρντινίδης, θεμελίωσε και επίσημα το βράδυ της Κυριακής 19 Αυγούστου, στην περιοχή του Αλισσού της Αχαΐας, τα έργα κατασκευής της νέας εθνικής οδού Πατρών – Πύργου – Αρχαίας Ολυμπίας». Στη συνέχεια, αναφέρεται στο δημοσίευμα, «μίλησαν για την σημασία του κατασκευαζόμενου έργου και τις ωφέλειες που θα προκύψουν μετά την ολοκλήρωσή του, τόσο στην οικονομική ανάπτυξη της βορειοδυτικής Πελοποννήσου, όσο και στην τουριστική κίνησή της, ο κ. Ζαρντινίδης, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Δημοσίων Έργων, κ. Αρ. Τσιπλάκος και ο επιθεωρητής της 8ης ΠΥΔΕ, κ. Αλ. Συμπέθερος».
Σύμφωνα πάντα με τα όσα αναφέρονται στο ίδιο δημοσίευμα, «η νέα εθνική οδός Πατρών – Πύργου – Αρχαίας Ολυμπίας, που θα έχει συνολικό μήκος περίπου 100 χιλιόμετρα, θα κοστίσει 1,5 δισεκατομμύρια δραχμές, θα έχει τέσσερις λωρίδες κυκλοφορίας και υπολογίζεται να τελειώσει σε δυόμισι με τρία χρόνια».
Ακόμη, στο δημοσίευμα αναφέρονται τα εξής σχετικά με τα χαρακτηριστικά του έργου: «Όπως είπε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Δημοσίων Έργων, κ. Αρ. Τσιπλάκος, η οδός ακολουθεί την παλαιά χάραξη σε τμήματα συνολικού μήκους 47 χιλιομέτρων με διαπλατύνσεις, αλλά και ριζική βελτίωση των γεωμετρικών της στοιχείων. Στα λοιπά τμήματά της, συνολικού μήκους 57 χιλιομέτρων, η οδός ακολουθεί νέα χάραξη, παρακάμπτοντας κυριότερους οικισμούς. Επίσης, στην νέα οδό που περιορίζει την σημερινή διαδρομή, καταργούνται οι ισόπεδες διαβάσεις με την σιδηροδρομική γραμμή και προβλέπονται τέσσερις ανισόπεδες».
