Αναλυτικά όλα όσα θα εξαγγείλει ο πρωθυπουργός στις 6 Σεπτεμβρίου
Διπλός ο στόχος του πρωθυπουργού με τα όσα σε λιγότερο από 25 ημέρες θα εξαγγείλει από το βήμα της 89ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Πρώτον, να επιστρέψει σε μισθωτούς, συνταξιούχους, επαγγελματίες, αγρότες και εισοδηματίες μέρος των χρημάτων που έχουν καταβάλει τα τελευταία χρόνια σε φόρους και εισφορές, με το πακέτο φορολογικών μέτρων (και όχι μόνο) που θα ανακοινώσει…
Δεύτερον, να αλλάξει την πολιτική ατζέντα, που εδώ και αρκετό διάστημα έχει προκαλέσει αρκετές «πληγές» στην κυβέρνηση, καλλιεργώντας κλίμα αυτοδυναμίας για τις προσεχείς εκλογές. Η ομιλία του πρωθυπουργού προς τις παραγωγικές τάξεις της χώρας στα εγκαίνια της ΔΕΘ κατά τα φαινόμενα θα ορίζεται από τις πολιτικές προτεραιότητες του αμιγώς προεκλογικού 2026.
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, υπό τον αρμόδιο υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκο Πιερρακάκη και τους υφυπουργούς Γιώργο Κώτσηρα και Θάνο Πετραλιά εργάζεται ακόμη και τώρα στην κορύφωση των θερινών αδειών, προκειμένου να καταλήξει στο πακέτο μέτρων που θα παραδοθεί στα τέλη Αυγούστου στον πρωθυπουργό ώστε ο κ. Μητσοτάκης στη συνέχεια και έως τις 6 Σεπτεμβρίου, που θα ανέβει στο βήμα της ΔΕΘ, να αποφασίσει ποια θα ανακοινώσει.
Όπως αναφέρει αρμόδιος παράγων του υπουργείου Οικονομικών, τα περισσότερα μέτρα έχουν «κλειδώσει» και το τελικό πακέτο που θα ανακοινωθεί και οι οριστικές αποφάσεις εν πολλοίς θα καθοριστούν από το τελικό κόστος των παροχών, που προς το παρόν έχει ανακοινωθεί επισήμως ότι ανέρχεται σε 1,5 δισ. ευρώ αλλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα φθάσει ή και θα ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ λόγω της καλής πορείας των εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού αλλά και της ευελιξίας που προσφέρει η Κομισιόν με την έγκριση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες.
Όπως μάλιστα υπογράμμισε προ ημερών ο γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού της ΝΔ Βασίλης Φεύγας σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ, οι παρεμβάσεις θα παραμείνουν εντός των ορίων αντοχής της ελληνικής οικονομίας. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε, «δεν θα διαταραχθεί ο δημοσιονομικός χώρος», ούτε θα γίνουν επιλογές που θα επαναφέρουν τη χώρα σε λογικές μνημονιακής επιτήρησης.
Το μόνο σίγουρο είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι ο πρωθυπουργός θα ανακοινώσει συγκεκριμένες φορολογικές ελαφρύνσεις, επιδόματα και ενισχύσεις για μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες, ελεύθερους επαγγελματίες και εισοδηματίες. Κάποια από τα μέτρα θα ισχύσουν από εφέτος, ενώ τα περισσότερα θα εφαρμοστούν από την 1η Ιανουαρίου 2026 (κυρίως τα φορολογικά).
Φορολογική κλίμακα
Το πρώτο και πιο σημαντικό μέτρο που αφορά το σύνολο των φορολογουμένων έχει να κάνει με τις αλλαγές στη φορολογική κλίμακα μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών, επαγγελματιών. Η εν λόγω κλίμακα παραμένει αμετάβλητη από τα εισοδήματα του 2020 έως σήμερα και δεν έχει τιμαριθμοποιηθεί ούτε μία φορά, παρά το γεγονός ότι η ακρίβεια καλπάζει όπως και τα έσοδα του κράτους από την περιστολή της φοροδιαφυγής.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το δεύτερο κλιμάκιο της φορολογικής κλίμακας, που σήμερα είναι 22% και αφορά ετήσιο εισόδημα από 10.000 έως 20.000 ευρώ, αναμένεται να «σπάσει» στα δύο με νέους συντελεστές αρκετά χαμηλότερους από τον υφιστάμενο 22%. Περισσότεροι συντελεστές εξετάζεται να εφαρμοστούν και για εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ προκειμένου να υπάρξει καλύτερη και πιο δίκαιη κατανομή των φορολογικών βαρών.
Οι αλλαγές αναμένεται να εφαρμοστούν στα εισοδήματα που θα αποκτηθούν το 2026, και αυτό σημαίνει ότι άμεσα ωφελημένοι θα είναι οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι λόγω μειωμένης παρακράτησης φόρου από τον Ιανουάριο του 2026. Ουσιαστικά δηλαδή με το νέο έτος και λόγω της αλλαγής της φορολογικής κλίμακας θα δουν μία αύξηση στα χρήματα που βάζουν στην τσέπη τους. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πρέπει να περιμένουν την υποβολή της φορολογικής δήλωσης του 2027 που αφορά τα εισοδήματα του 2026.
Επίσης, αυτό που εξετάζεται είναι, σε συνδυασμό με τις αλλαγές στη φορολογική κλίμακα, να καθοριστούν ορισμένες δαπάνες που θα εκπίπτουν από το εισόδημα ώστε οι πολίτες να έχουν ουσιαστικό κίνητρο να ζητάνε αποδείξεις, καθώς και να επεκταθεί το μέτρο της έκπτωσης του 30% όχι μόνο για υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης κατοικίας αλλά και για άλλες δραστηριότητες.
Για τα φορολογικά έτη 2022 έως και 2025, από το εισόδημα φυσικού προσώπου από μισθωτή εργασία και συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία, αποκλειστικά και μόνο για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος, αφαιρείται αναλογικά ποσό ίσο με το 30% για δαπάνες που αφορούν οικιακές υπηρεσίες, καθαρισμού, μεταφορά επιβατών με ταξί, κτηνιατρικές υπηρεσίες, φωτογραφικές υπηρεσίες, κομμωτήρια, υπηρεσίες φροντίδας παιδιών κ.λπ. Το μέτρο αυτό αναμένεται να διευρυνθεί και επεκταθεί για τουλάχιστον μία τριετία.
Τα ενοίκια που «καίνε»
Σημαντικό μέτρο που αναμένεται να ανακοινωθεί επίσης είναι η μείωση της φορολογίας των ενοικίων σε μία προσπάθεια να πέσουν τόσο τα μισθώματα όσο και να αποκαλυφθεί το πραγματικό ύψος τους. Σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να μειωθεί σημαντικά έως και 50% ο φορολογικές συντελεστής που επιβάλλεται σε εισοδήματα από ενοίκια έως 12.000 ευρώ ετησίως. Σήμερα ο συντελεστής είναι 15% και μπορεί να μειωθεί στο 7,5% ή και παρακάτω (το αισιόδοξο σενάριο κάνει λόγο για φόρο 5%). Για έσοδα από ενοίκια από 12.000 έως 35.000 ευρώ, που ο συντελεστής φορολογίας είναι σήμερα 35%, εκεί αναμένεται να δημιουργηθεί ένα ενδιάμεσο κλιμάκιο ώστε να υπάρχει σημαντική ελάφρυνση για όσους εισπράττουν ενοίκια έως 20.000 ή 25.000 ευρώ ετησίως.
Άλλο μέτρο που βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων είναι φορολογικές ελαφρύνσεις για τη στήριξη οικογενειών με παιδιά. Εδώ υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, εφόσον φυσικά υπάρχουν τα ανάλογα δημοσιονομικά περιθώρια, να υπάρξει στοχευμένη αύξηση του αφορολόγητου, ενώ μπορεί να προκύψουν και νέα κίνητρα για απόκτηση σπιτιού ή οχήματος.
Αντικειμενικές αξίες
Για τον ΕΝΦΙΑ στο κυβερνητικό επιτελείο υπάρχουν δυο διαφορετικές γραμμές. Η μία λέει να μη γίνουν αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ, καθώς αποδεικνύεται ότι είναι ο πιο αποδοτικός φόρος από πλευράς εισπράξεων και η άλλη, και πιθανότατα επικρατέστερη, να γίνουν μειώσεις ανάλογα τα δημοσιονομικά περιθώρια.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι έχει αποφασιστεί να μην αυξηθούν οι αντικειμενικές αξίες έως τα τέλη του 2027. Ουσιαστικά δηλαδή να μην υπάρξει καμία «ανακατωσούρα» στα ακίνητα έως τη διεξαγωγή των επόμενων εθνικών εκλογών.
Καθοριστικό μέτρο για τη ζωή περίπου 1.800.000 φορολογουμένων που πιάνονται κάθε χρόνο στη δαγκάνα των τεκμηρίων είναι η οριστική απόφαση που έχει λάβει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης για μείωσή τους κατά 30%. Η μείωση θα αφορά τα τεκμήρια άγαμων και έγγαμων, την κατοχή ακινήτων, αυτοκινήτων κ.λπ. Τα τεκμήρια διαβίωσης αφορούν μισθωτούς, συνταξιούχους, επαγγελματίες, αγρότες και εισοδηματίες.
Μέτρο που ενώ αρχικά δεν φαινόταν να προκρίνεται αλλά τελικά θα προχωρήσει αφορά τις αλλαγές που δρομολογούνται στα ελάχιστα τεκμαρτά εισοδήματα των ελεύθερων επαγγελματιών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με πληροφορίες αναμένεται να γίνουν διορθώσεις στον υφιστάμενο νόμο προκειμένου να ενταχθούν περισσότεροι οικισμοί στο καθεστώς του μειωμένου ελάχιστου εισοδήματος κατά 50%. Όπως αναφέρει αρμόδιος παράγων του υπουργείου Οικονομικών, ο νόμος δεν πρόκειται να καταργηθεί, όπως ζητούν κατ’ επανάληψη παράγοντες της αγοράς, αλλά θα γίνουν ουσιαστικές διορθώσεις και παρεμβάσεις προς τη «σωστή και δίκαιη κατεύθυνση».
Έκτακτο επίδομα
Πάντως, ο πρωθυπουργός από το βήμα της 89ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης αναμένεται να ανακοινώσει και ένα έκτακτο επίδομα που θα δοθεί στα τέλη του τρέχοντος έτους και θα αφορά τα ευάλωτα νοικοκυριά και τις οικογένειες με παιδιά.
Ένα μεγάλο μέρος του πακέτου της Θεσσαλονίκης θα αφορά τη στήριξη των οικογενειών μέσω φοροαπαλλαγών, χωρίς ωστόσο να παρέχουν περισσότερες διευκρινίσεις για το είδος και την έκταση των παρεμβάσεων. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στα σενάρια που εξετάζονται περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η κλιμακωτή αναπροσαρμογή του αφορολόγητου ορίου ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών. Το μέτρο αυτό αναμένεται να επιφέρει αυτόματη αύξηση της έκπτωσης φόρου στο εκκαθαριστικό σημείωμα της εφορίας για τους γονείς, καθώς και αύξηση του αφορολόγητου ποσού των οικειοθελών παροχών από τους εργοδότες προς τους εργαζόμενους που αποκτούν παιδιά.
Να σημειωθεί πάντως πως το πακέτο θα ήταν μεγαλύτερο, αν δεν υπήρχε η συμφωνία για την αύξηση των ελάχιστων αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, στην οποία συμφώνησαν οι ευρωπαϊκές χώρες που είναι και μέλη της συμμαχίας. Αυτό απαιτεί και από την Ελλάδα οι καθαρές αμυντικές δαπάνες να αυξηθούν στο 3,5% του ΑΕΠ και να γίνουν επιπλέον δαπάνες 1,5% του ΑΕΠ για υποδομές που μπορούν έχουν και στρατιωτική χρήση. Παρότι η Ελλάδα είχε εδώ και πολλά χρόνια υψηλές αμυντικές δαπάνες, τα νέα όρια απαιτούν πρόσθετες δαπάνες (πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι η Ελλάδα θα δανειστεί 1,2 δισ. ευρώ από τα 150 δισ. ευρώ του προγράμματος SAFE), οι οποίες θα επιβαρύνουν μόνο κατά ένα μέρος το έλλειμμα. Τούτο με δεδομένο ότι από την άνοιξη ενεργοποιήσαμε τη ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες. Ωστόσο, οι αυξημένες δαπάνες για άμυνα περιορίζουν σε αυτή τη φάση τα περιθώρια για περισσότερες ελαφρύνσεις, τουλάχιστον για το πακέτο της φετινής ΔΕΘ. Τούτο, με δεδομένο ότι ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί στη λεπτομέρειά του πόση θα είναι η υπέρβαση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,2% του ΑΕΠ για φέτος.
Με το βλέμμα στους οίκους αξιολόγησης
Ο Μητσοτάκης δεν θα πάει στη Θεσσαλονίκη για να μοιράσει λεφτά και να υποσχεθεί στους πάντες τα πάντα. Η προσήλωσή του στη δημοσιονομική σταθερότητα είναι δεδομένη, καθώς από αυτήν θα εξαρτηθεί η διαρκής αναβάθμιση του αξιόχρεου της ελληνικής οικονομίας. Θα δώσει τόσα… όσα πρέπει και από κει και πέρα θα περιμένει τους οίκους αξιολόγησης να μας επιβραβεύσουν. Μία μέρα πριν από την παρουσίαση των μέτρων στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, θα έχει ανακοινωθεί η αξιολόγηση από τον καναδικό οίκο DBRS (στις 5 Σεπτεμβρίου), ενώ θα ακολουθήσουν οι Moody’s (19/9), Standard & Poor’s (17/10), Scope Ratings (7/11) και Fitch Ratings (14/11). Οι αγορές περιμένουν πάντα στη… γωνία, και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά τόσο ο Μητσοτάκης όσο και ο Πιερρακάκης. Δεν είμαστε όμως σίγουροι αν αυτό το λαμβάνουν υπ’ όψιν τους οι περισσότεροι βουλευτές της κυβέρνησης, και φυσικά τα κόμματα της αντιπολίτευσης…
