Ένα κύμα καταγγελιών, που ξεκίνησε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πλέον καταγράφεται συστηματικά και στα Μέσα Ενημέρωσης, φέρνει στο προσκήνιο σοβαρά ερωτήματα για τον τρόπο με τον οποίο ο ΔΕΔΔΗΕ και τα συνεργεία εργολάβων του χειρίζονται τις υποθέσεις ρευματοκλοπών.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Ιωάννας Ντάνη στην εφημερίδα «Political», πολίτες σε ολόκληρη τη χώρα καταγγέλλουν ότι βρέθηκαν ξαφνικά αντιμέτωποι με βαριές κατηγορίες, πρόστιμα χιλιάδων ευρώ και απειλές διακοπής ρεύματος χωρίς να έχει προηγηθεί σαφής, αδιάσειστη και νόμιμη διαπίστωση παράνομης παρέμβασης στον μετρητή τους.
Στο επίκεντρο των καταγγελιών βρίσκονται τα λεγόμενα «δελτία τεχνικού ελέγχου» ή «δελτία επίσκεψης», τα οποία -όπως υποστηρίζουν καταναλωτές και τεχνικοί- αφήνουν υπόνοιες ρευματοκλοπής βασισμένες όχι σε πραγματικά ευρήματα, αλλά σε ενδείξεις αμφισβητήσιμης αξιοπιστίας: σπασμένες μολυβδοσφραγίδες, ραγισμένα τζαμάκια, χαμηλότερη κατανάλωση σε ορισμένα χρονικά διαστήματα.
«Δεν μπορεί ξαφνικά όλος ο κόσμος να έχει γίνει κλέφτης», λέει στην «Political» ο ενεργειακός επιθεωρητής Μιχάλης Χριστοδουλίδης, ο οποίος, όπως υποστηρίζει, δέχεται καθημερινά δεκάδες τηλεφωνήματα από πολίτες. «Μιλάμε για εκατοντάδες περιπτώσεις. Έχουν φτάσει στο σημείο να κατηγορούν για ρευματοκλοπή 90χρονη γιαγιά που ζει σε μια γκαρσονιέρα με ένα ψυγείο και μία λάμπα».
Τι λέει ο νόμος και δεν τηρείται
Το ισχύον πλαίσιο για τους ελέγχους ρευματοκλοπών ορίζεται από το ΦΕΚ 1871/Β/2017, το οποίο περιγράφει αναλυτικά τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται, ώστε ένας έλεγχος να θεωρείται νόμιμος και τεκμηριωμένος. Σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλίδη, ωστόσο, σ την πράξη παρατηρούνται συστηματικές αποκλίσεις.
Ο ίδιος διαχωρίζει τις ρευματοκλοπές σε δύο βασικές κατηγορίες: τις άμεσα διαπιστώσιμες και τις πιθανολογούμενες. Στην πρώτη περίπτωση, τα ευρήματα είναι εμφανή και αδιαμφισβήτητα, όπως η πλήρης παράκαμψη του μετρητή ή εμφανείς επεμβάσεις στα καλώδια. «Αυτά φαίνονται με γυμνό μάτι και δεν χωράει αμφισβήτηση», σημειώνει. Το πρόβλημα, όμως, εντοπίζεται -όπως λέει- σ τη δεύτερη κατηγορία. «Εκεί γίνεται το μεγάλο πάρτι. Η υπόνοια καταλήγει να βαφτίζεται ρευματοκλοπή».
Σύμφωνα με τις καταγγελίες, εργολάβοι που πραγματοποιούν απλές καταμετρήσεις καταγράφουν ως «ευρήματα» στοιχεία που μπορεί να οφείλονται σε φυσική φθορά μετρητών ηλικίας ακόμη και 50 ή
70 ετών. «Η μολυβδοσφραγίδα μπορεί να σπάσει από μόνη της λόγω πολυκαιρίας. Κρύο, ζέστη, υγρασία.
Είναι λόγος αυτός για να τρέχει ο άλλος να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας;» αναρωτιέται.
Δελτία χωρίς υπογραφές και έλεγχοι χωρίς παρουσία
Ιδιαίτερα σοβαρό ερώτημα εγείρεται για τα δελτία αυτοψίας, τα οποία -σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλίδη- συχνά δεν φέρουν υπογραφή, ονοματεπώνυμο ή αριθμό άδειας του ελεγκτή. «Δεν υπογράφει κανείς.
Όταν ρώτησα γιατί, η απάντηση ήταν ότι δήθεν απειλείται η ζωή των εργολάβων. Είναι δυνατόν αυτό να
στέκει ως επιχείρημα;».
Το ίδιο το θεσμικό πλαίσιο προβλέπει ότι σε περίπτωση σοβαρών ευρημάτων απαιτούνται παρουσία δύο υπαλλήλων και εκπροσώπου του ΔΕΔΔΗΕ, καθώς και φωτογράφιση παρουσία αστυνομικού οργάνου. «Δεν ξέρω ούτε μία περίπτωση που να κλήθηκε αστυνομικός», υποστηρίζει. Αντί αυτού, όπως περιγράφεται, ακολουθεί η αποστολή επιστολής από τον τοπικό ΔΕΔΔΗΕ προς τον καταναλωτή, στην οποία γίνεται λόγος για «δυσεξήγητη μεταβολή κατανάλωσης». Μια μεταβολή που μπορεί να οφείλεται σε απουσία, σε ξενοίκιαστο ακίνητο ή σε αλλαγή συνηθειών.
Από την υπόνοια στις… λυπητερές χωρίς ακρόαση
Σε πολλές περιπτώσεις, καταναλωτές καταγγέλλουν ότι ενώ ενημερώνονται για επικείμενο εργαστηριακό έλεγχο του μετρητή, πριν καν φτάσει η ημερομηνία αυτή, λαμβάνουν πόρισμα και πρόστιμο. «Χάνεις το δικαίωμα ένστασης πριν καν προλάβεις να μιλήσεις», λέει ο ενεργειακός επιθεωρητής.
Το ποσό υπολογίζεται με εκτίμηση της «κλαπείσας ενέργειας» και τιμή κιλοβατώρας που οδηγεί σε χρεώσεις χιλιάδων ευρώ, με την απειλή διακοπής ρεύματος να λειτουργεί -σύμφωνα με τις καταγγελίες- ως μοχλός πίεσης. «Ο κόσμος πληρώνει για να μην του κόψουν το ρεύμα. Και μετά τρέχει να αποδείξει ότι δεν φταίει».
Ο κ. Χριστοδουλίδης αφήνει σαφείς αιχμές για τη φιλοσοφία πίσω από την πρακτική. «Δεν τους ενδιαφέρει το ποινικό κομμάτι. Τα λεφτά τούς ενδιαφέρουν», λέει χαρακτηριστικά, εκτιμώντας ότι ελάχιστοι πολίτες θα μπουν στη διαδικασία δικαστικής διεκδίκησης για ποσά 2.000 ή 3.000 ευρώ, λόγω του κόστους και της πολυετούς ταλαιπωρίας, οπότε υποκύπτουν στον άτυπο εκβιασμό. Μάλιστα πολλοί από αυτούς έχουν στα σπίτια τους άτομα που χρήζουν βοήθειας από μηχανήματα υγείας που κάνουν χρήση ρεύματος, με αποτέλεσμα να είναι εγκλωβισμένοι κυριολεκτικά ανάμεσα στη ζωή του δικού τους ανθρώπου και στην αδικία.
Χωρίς να καταγγέλλει ευθέως την ύπαρξη οργανωμένου κυκλώματος, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο: τα δεδομένα, όπως λέει, αρκούν για να γεννήσουν δεύτερες σκέψεις.
Η παρέμβαση της ΡΑΑΕΥ
Τις καταγγελίες έρχεται να ενισχύσει η πρόσφατη απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), η οποία επέβαλε πρόστιμο 120.000 ευρώ στον ΔΕΔΔΗΕ έπειτα από καταγγελία καταναλωτή. Όπως διαπίστωσε, ο Διαχειριστής δεν τήρησε «την προβλεπόμενη διαδικασία διαπίστωσης ρευματοκλοπών», ενώ η Ρυθμιστική Αρχή έθεσε και θέμα απόκρυψης στοιχείων από την Αρχή που εγείρει «ζήτημα παρακώλυσης της άσκησης αρμοδιότητάς της».
Η ΡΑΑΕΥ διαπίστωσε επίσης σφάλματα στους ελέγχους, παραλείψεις και πλημμελή άσκηση των αρμοδιοτήτων του ΔΕΔΔΗΕ, ως προς τη λειτουργία του σχετικά με τους ελέγχους για ρευματοκλοπές. Η απόφαση με αφορμή τις καταγγελίες αναδεικνύει ευρύτερα ζητήματα γύρω από την εταιρεία που άπτονται σειράς άλλων καταγγελιών, όπως οι λάθος καταμετρήσεις, κάνοντας λόγο για «συστηματικότητα στην παραβίαση του πλαισίου, δεδομένου ότι έχει εκδώσει (σ.σ.: η Ρυθμιστική Αρχή) αποφάσεις με τις οποίες διαπιστώνεται ασυνεπής τήρηση των υποχρεώσεων της ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ ως Διαχειριστή Δικτύου». Και σημειώνει ότι η Αρχή βρίσκεται σε «διαδικασία συλλογικής εξέτασης της συμπεριφοράς του Διαχειριστή». Την ίδια στιγμή, ο ίδιος ο ΔΕΔΔΗΕ φέρεται να προσανατολίζεται στην έκδοση νέων οδηγιών προς τα συνεργεία του.
Το ζητούμενο: Διαφάνεια και τεχνολογία
Για τον κ. Χριστοδουλίδη, η λύση είναι σαφής: άμεση αντικατάσταση όλων των αναλογικών μετρητών με
έξυπνους ψηφιακούς και υπογειοποίηση των δικτύων. «Οι έξυπνοι μετρητές καταγράφουν τα πάντα σε πραγ-
ματικό χρόνο. Εκεί δεν χωράει αμφισβήτηση, ούτε για πραγματικές ούτε για εικονικές ρευματοκλοπές».
Μέχρι τότε, όμως, το ερώτημα παραμένει: πρόκειται για κακοδιαχείριση, για υπερβάλλοντα ζήλο ή για μια πρακτική που μεταφέρει το βάρος της απόδειξης στον πολίτη; Και τελικά, ποιος ελέγχει αυτούς που ελέγχουν;
