Ένα αινιγματικό διαστρικό αντικείμενο, ένας μυστηριώδεις κομήτης πλησιάζει τη Γη, προκαλώντας έντονη ανησυχία και κινητοποιώντας διεθνείς διαστημικές υπηρεσίες, σε μια πρωτοφανή άσκηση πλανητικής άμυνας.
Η ESA, η NASA και πάνω από 23 κράτη, χρησιμοποιούν την επικείμενη διέλευση του 3I/ATLAS ως ευκαιρία για να δοκιμάσουν συστήματα άμυνας μελλοντικών απειλών, από το διάστημα.
Παρά την επίσημη διαβεβαίωση ότι η πορεία του αντικειμένου δεν θέτει σε κίνδυνο τη Γη, η πλησιέστερη προσέγγιση – σε απόσταση περίπου 170 εκατομμυρίων μιλίων – ενεργοποιεί τα πιο σύγχρονα όργανα παρακολούθησης για την ανίχνευση ταχύτατων ουράνιων σωμάτων, που θα μπορούσαν στο μέλλον να γίνουν επικίνδυνα.
Στην πρόταση προϋπολογισμού του για το 2025, ο ESA επισημαίνει ότι υπάρχουν αρκετές διαστημικές απειλές τις οποίες η ανθρωπότητα οφείλει να παρακολουθεί, καθώς ενδέχεται να καταστρέψουν πόλεις ή ακόμα και να απειλήσουν την ίδια την ύπαρξη του ανθρώπινου είδους, εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα.
«Οι κίνδυνοι που προέρχονται από το διάστημα ενέχουν τον κίνδυνο αιφνίδιας καταστροφής και μπορούν να αποδιοργανώσουν την καθημερινή ζωή, από φυσικές απειλές όπως οι αστεροειδείς και οι ηλιακές καταιγίδες έως την ανθρωπογενή απειλή των διαστημικών απορριμμάτων», αναφέρει χαρακτηριστικά ο οργανισμός.
Από τα τέλη Νοεμβρίου, η ομάδα πλανητικής άμυνας του ESA έχει ενισχύσει τις προβλέψεις της συνδυάζοντας δεδομένα από τηλεσκόπια στη Χαβάη, τη Χιλή και την Αυστραλία, μαζί με παρατηρήσεις από τα διαστημικά σκάφη Mars Express, ExoMars Trace Gas Orbiter και JUICE. Παράλληλα, στον παγκόσμιο αυτόνσυντονισμό συμμετέχει και το Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της NASA, με την κάμερα υψηλής ανάλυσης HiRISE.
Στο επίκεντρο των σχεδίων των διαστημικών υπηρεσιών βρίσκεται η ανάγκη για ένα σύστημα εκτροπής αστεροειδών, δηλαδή έναν τρόπο μεταβολής της πορείας ή καταστροφής διαστημικών σωμάτων που προβλέπεται να συγκρουστούν με τη Γη.
«Δεν πρόκειται πλέον για επιστημονική φαντασία, αλλά για μια δεξιότητα που πρέπει να καλλιεργήσουμε προτού χρειαστεί», σημειώνει ο ESA.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο οργανισμός αποκάλυψε πρόσφατα ότι νέα δεδομένα από δορυφόρους που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον Άρη βοήθησαν τους επιστήμονες να υπολογίσουν με ακρίβεια την πορεία του 3I/ATLAS, μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται τριγωνισμός.
Με απλά λόγια, ο τριγωνισμός σημαίνει την παρατήρηση ενός αντικειμένου από διαφορετικές γωνίες, ώστε να προσδιοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια η θέση και η κατεύθυνσή του.
Η άσκηση πλανητικής άμυνας εφαρμόζει την ίδια μέθοδο για το 3I/ATLAS, συνδυάζοντας δεδομένα από τηλεσκόπια στη Γη, διαστημικά σκάφη σε τροχιά γύρω από τον Άρη και αποστολές που κατευθύνονται προς τον Δία, σύμφωνα με την Daily Mail.
Ο στόχος είναι η συγκέντρωση επαρκών πληροφοριών, ώστε να διασφαλιστεί ότι το αντικείμενο δεν αποτελεί απειλή για τον πλανήτη.
Ο ESA τονίζει ότι η άσκηση αυτή είναι κρίσιμη ενόψει της προσέγγισης πολλών κοντινών στη Γη αντικειμένων την επόμενη δεκαετία, μεταξύ των οποίων και ο αστεροειδής Απόφις. «Ολόκληρος ο κόσμος θα παρακολουθεί όταν ο αστεροειδής περάσει πάρα πολύ κοντά από τη Γη, το 2029. Ορατός με γυμνό μάτι στην Ευρώπη, το δημόσιο ενδιαφέρον για τις δυνατότητες πλανητικής άμυνας θα είναι τεράστιο», αναφέρει ο οργανισμός.
Το Meerkat λειτουργεί ως ένας διαρκής «φύλακας», σαρώνοντας συνεχώς νέα δεδομένα από τηλεσκόπια για πρόσφατα ανακαλυφθέντα αντικείμενα και εξειδικεύεται στον εντοπισμό άμεσων κινδύνων που θα μπορούσαν να πλήξουν τη Γη μέσα σε ημέρες, εβδομάδες ή έως έναν μήνα. Το σύστημα λειτουργεί αυτόματα όλο το 24ωρο και αποστέλλει άμεσες ειδοποιήσεις στους αστρονόμους, όταν κάτι φαίνεται επικίνδυνο.
Πόσο γρήγορα ταξιδεύει και πού πηγαίνει;
Σύμφωνα με τους αστρονόμους, ο 3I/ATLAS τρέχει στο διάστημα με ταχύτητα μεγαλύτερη από 200.000 km/h (περίπου 61 km ανά δευτερόλεπτο) και η ταχύτητά του αυξάνεται καθώς πλησιάζει τον Ήλιο.
Ακολουθεί μια υπερβολική τροχιά, που σημαίνει ότι κινείται πολύ γρήγορα για να συλληφθεί από τη βαρύτητα του Ήλιου.
«Θα περάσει κατά κάποιο τρόπο μέσα από το εσωτερικό του ηλιακού συστήματος – μεταξύ της τροχιάς του Άρη και της Γης – και στη συνέχεια θα πετάξει δίπλα από τον Ήλιο» δήλωσε στον Guardian ο Con Stoitsis, διευθυντής κομητών και μετεωριτών στην Αστρονομική Εταιρεία της Βικτώριας.
«Ο συγκεκριμένος βρίσκεται σε αυτό που ονομάζουμε υπερβολική τροχιά. Έτσι, δεν είναι βαρυτικά συνδεδεμένος με τον ήλιο. Ταξιδεύει πολύ γρήγορα και έτσι θα πετάξει έξω από την άλλη πλευρά του ηλιακού συστήματος», πρόσθεσε.
Θα μπορέσουμε να δούμε το 3I/ATLAS;
Ο κομήτης θα φτάσει στην πλησιέστερη προσέγγισή του στον Ήλιο γύρω στις 30 Οκτωβρίου, πλησιάζοντας σε απόσταση 1,4 au (περίπου 130 εκατομμύρια μίλια), ακριβώς μέσα στην τροχιά του Άρη.
Το μέγεθός του και οι φυσικές του ιδιότητες μελετώνται ακόμη, αλλά η NASA λέει ότι θα πρέπει να γίνει και πάλι ορατός από επίγεια τηλεσκόπια στις αρχές Δεκεμβρίου, μόλις ξαναβγεί πίσω από τον Ήλιο.
