Η ευρωπαϊκή αμυντική αγορά αλλάζει με ρυθμούς που μέχρι πριν από λίγα χρόνια έμοιαζαν αδιανόητοι. Ο επανεξοπλισμός της ηπείρου, τα νέα εργαλεία της ΕΕ και η «έκρηξη» της ζήτησης για αισθητήρες, drones, αυτόνομα συστήματα και λύσεις Τεχνητής Νοημοσύνης δημιουργούν ένα οικοσύστημα δισεκατομμυρίων.
Σε αυτό το περιβάλλον, όπως γράφει ο Βασίλης Σκουλαράκος στην εφημερίδα «Παρασκήνιο», η Ελλάδα δεν είναι πλέον ο «συνεπής χρήστης» ξένης τεχνολογίας, αλλά μια χώρα που αρχίζει να παράγει, να καινοτομεί και να εξάγει ιδέες και συστήματα. Και κυρίως, μια χώρα που βλέπει τις νεοφυείς αμυντικές επιχειρήσεις της να διεκδικούν ρεαλιστικά ρόλο στην ευρωπαϊκή αμυντική αρχιτεκτονική. Η άσκηση «Αίσιος Οιωνός – 25» πριν από μερικές ημέρες αποκάλυψε ακριβώς αυτήν τη μεταμόρφωση. Τριάντα επτά ελληνικές εταιρείες, πολλές από αυτές μικρές ομάδες μηχανικών και επιστημόνων, κλήθηκαν να δοκιμάσουν τις λύσεις τους σε πραγματικές επιχειρησιακές συνθήκες, ξεπερνώντας την εικόνα «startup με καλές ιδέες» και περνώντας στο επίπεδο εταιρειών με προϊόντα έτοιμα να ενταχθούν σε συστήματα των Ενόπλων Δυνάμεων.
Η εικόνα ήταν ξεκάθαρη: Η Ελλάδα διαθέτει πλέον ένα μικρό αλλά δυναμικό οικοσύστημα defence-tech startups, αρκετές από τις οποίες δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από αντίστοιχες ευρωπαϊκές ή αμερικανικές. Κι αυτό συμβαίνει σε μια περίοδο όπου το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «ReArm» απελευθερώνει έως και 800 δισ. ευρώ για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης, ενώ τα ελληνικά εξοπλιστικά των επόμενων ετών αγγίζουν τα 25 δισ.
ευρώ. Με άλλα λόγια, η αγορά άμυνας και ασφάλειας βιώνει το δικό της «big bang» και οι ελληνικές εταιρείες διεκδικούν πλέον θέση στο τραπέζι.
Το ταλέντο στο προσκήνιο
Ένα από τα σημαντικότερα ατού της χώρας βρίσκεται στο ανθρώπινο δυναμικό. Η Ελλάδα διαθέτει 28 πανεπιστημιακά προγράμματα κυβερνοασφάλειας, αριθμός που την φέρνει στην ευρωπαϊκή πρωτοπορία, ενώ Έλληνες μηχανικοί και επιστήμονες έχουν «χτίσει» τεχνογνωσία που πλέον μεταφράζεται σε προϊόν.
Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας και ο Νίκος Δένδιας, και φυσικά το ΓΕΕΘΑ υπό τον στρατηγό Δημήτριο Χούπη, βλέπουν τις startups όχι «ως πειραματικούς παίκτες», αλλά ως υποψήφιους συνεργάτες. Αυτό φάνηκε και από την παρουσίαση των συστημάτων στην άσκηση, όπου λύσεις AI, αυτόνομα UAV, σταθμοί επιτήρησης
και προηγμένα συστήματα ανίχνευσης δοκιμάστηκαν σε ρεαλιστικά σενάρια.
Με την ευρωπαϊκή άμυνα να στρέφεται σε πολυεπίπεδα συστήματα επιτήρησης και αναχαίτισης, όπως αισθητήρες, προηγμένα ραντάρ, AI-based αναγνώριση, αντι-drone λύσεις και ηλεκτρονικό πόλεμο, νεοφυείς επιχειρήσεις και ανερχόμενοι βιομηχανικοί παίκτες επιβεβαιώνουν ότι η Ελλάδα διαθέτει μια «κοφτερή» μάζα
εταιρειών που μπορούν να καλύψουν πραγματικές ανάγκες.
Οι ελληνικές startups που πρωτοπορούν
● Delian Alliance Industries- Ιδρυτής & CEO: Δημήτριος Κώττας
Η Delian Alliance Industries, με παρουσία σε Ελλάδα και Λονδίνο, έχει ήδη τραβήξει την προσοχή διεθνών επενδυτών. Ειδικεύεται σε συστήματα αυτόνομης επιτήρησης, AI-based αναγνώριση απειλών, αυτόνομους πύργους επιτήρησης και λύσεις αντιμετώπισης drones. Ανάπτυξε επίσης τα UAV/USV καμικάζι Interceptigon-A και Interceptigon-N, καθώς και το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου M4K15. Η εταιρεία χαρακτηρίζεται από ευρωπαϊκές πηγές ως «νέος παίκτης με προοπτική ένταξης σε μεγάλα αμυντικά προγράμματα του ΝΑΤΟ».
● SOTIRIA Technology – CEO: Άγγελος Τσερέκλας-Ζαφειράκης
Startup με εξειδίκευση στους υποθαλάσσιους αισθητήρες και τη ναυτική επιτήρηση, ήδη επιλεγμένη από το NATO DIANA. Συνεργάζεται με τις Thales και Naval Group, κάτι που δείχνει τον υψηλό βαθμό αξιοπιστίας της. Οι τεχνολογίες της καλύπτουν την ανάγκη για προστασία λιμένων, υποθαλάσσιων υποδομών και κρίσιμων θαλάσσιων περιοχών.
● Prisma Electronics- Ιδρυτές: Γεώργιος Ηλίας και Χρήστος Γιορδαμλής
Μια ελληνική εταιρεία που πλέον βρίσκεται στο επίκεντρο μεγάλων ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών. Με έδρα την Αλεξανδρούπολη, η Prisma συμμετέχει στην ανάπτυξη ηλεκτρονικών για τις φρεγάτες FDI Belh@rra, στον nanosat MICE-1 και στο πρόγραμμα EuroHAPS. Αποτελεί ίσως το πιο ώριμο παράδειγμα ελληνικής τεχνολογικής εταιρείας που έχει ήδη περάσει το κατώφλι της «ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας».
● Hack The Box – Ιδρυτής: Χάρης Πυλαρινός
Ανάμεσα στις ελληνικές εταιρείες που έχουν ξεπεράσει τα σύνορα καινοτομίας είναι και η Hack The Box, η οποία ξεχωρίζει ως μία από τις πιο επιτυχημένες διεθνώς. Ιδρύθηκε το 2017 από τον Χάρη Πυλαρινό και εξελίχθηκε ραγδαία σε ένα από τα μεγαλύτερα οικοσυστήματα κυβερνοασφάλειας παγκοσμίως,
προσελκύοντας ακόμη και το ενδιαφέρον του αμερικανικού στρατού. Έχει δημιουργήσει μια πρωτοποριακή πλατφόρμα εκπαίδευσης «ηθικών χάκερ». Οι χρήστες εκπαιδεύονται μέσα από ρεαλιστικά, προσομοιωμένα περιβάλλοντα κυβερνοεπιθέσεων, μαθαίνοντας πώς να εντοπίζουν ευπάθειες και να προστατεύουν κρίσιμες υποδομές από σύγχρονες απειλές.
● Altus LSA, Velos Rotors, Lambda Automata
Η Altus LSA από τα Χανιά κατασκευάζει UAV που χρησιμοποιούνται από Frontex, EMSA, NATO και πολλές ευρωπαϊκές αστυνομίες. Η Velos Rotors, με βάση το Ξυλόκαστρο, παράγει ηλεκτρικά ελικόπτερα VTOL για στρατιωτική και πολιτική χρήση. Η Lambda Automata ειδικεύεται σε AIbased πύργους επιτήρησης για σύνορα,
δάση και κρίσιμες υποδομές, με ιδιαίτερα ώριμα προϊόντα για άμεση επιχειρησιακή χρήση.
Ο ρόλος του ΕΛΚΑΚ και το νέο ευρωπαϊκό περιβάλλον
Το νεοσύστατο Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) λειτουργεί πλέον ως θεσμική γέφυρα ανάμεσα στις startups, τα πανεπιστήμια και τις Ένοπλες Δυνάμεις. Με συμμετοχή 67% από το ΥΠΕΘΑ και 33% από το
Υπερταμείο, στοχεύει να δημιουργήσει έναν σταθερό μηχανισμό άντλησης λύσεων από την ελληνική αγορά.
Το timing είναι ιδανικό: Τα ευρωπαϊκά προγράμματα δημιουργούν ζήτηση για αισθητήρες, συστήματα αναγνώρισης, αντι-drone τεχνολογίες, ηλεκτρονικό πόλεμο και AI-based εργαλεία. Στο νέο αμυντικό τοπίο, κομβικό ρόλο έχουν και τα Ναυπηγεία Σαλαμίνας, τα οποία δεν είναι startup, ωστόσο υπό τη διοίκηση του
Γιώργου Κόρου καινοτομούν και έχουν εξελιχθεί σε αξιόπιστη λύση, ακόμα και για τα προγράμματα υπερσύγχρονων όπλων. Η νέα τεχνογνωσία που αναπτύσσεται εκεί, κατασκευή απαρτίων και κρίσιμων τμημάτων για τις φρεγάτες FDI Belh@rra, έχει μετατρέψει τη Σαλαμίνα σε έναν από τους σημαντικότερους
κρίκους της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας. Το γεγονός ότι γίνονται εργασίες υψηλής ακρίβειας και ευθύνης, σε συνεργασία με τη Naval Group, ενισχύει ακόμη περισσότερο τη θέση της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό ναυπηγικό χάρτη.
Ένα οικοσύστημα που ωριμάζει και διεκδικεί
Το ελληνικό οικοσύστημα αμυντικής τεχνολογίας δεν είναι πλέον «παρατηρητής». Με ώριμα προϊόντα, διεθνείς συνεργασίες και πρόσβαση σε νέους ευρωπαϊκούς πόρους, οι εταιρείες αυτές διεκδικούν μερίδιο σε μια αγορά που διαμορφώνει το αμυντικό μέλλον της Ευρώπης. Η Ελλάδα διαθέτει πλέον παραγωγικούς παίκτες, εξειδικευμένους επιστήμονες και τεχνογνωσία που μπορεί να στηρίξει όχι μόνο τις δικές της Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά και συμμαχικά προγράμματα.
Το «big bang» που συντελείται σήμερα μπορεί να καθορίσει τη θέση της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες.
