Τον «οδικό χάρτη» των νέων προσλήψεων που έρχονται στο δημόσιο, αλλά και των αυξήσεων μισθών και συντάξεων μέχρι και το 2029, προδιαγράφει το Πολυετές Δημοσιονομικό Πρόγραμμα 2026-2029, το οποίο παρουσίασαν στο Υπουργικό Συμβούλιο την περασμένη Πέμπτη ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης και ο αρμόδιος υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς.
Παρότι χρονικά υπερβαίνει τα στενά όρια μία κυβερνητικής θητείας, ο Πολυετής Δημοσιονομικός Προγραμματισμός αποτελεί πλέον θεσμό και υποχρέωση της χώρας. Είναι ο πρώτος που καταρτίζεται κατ’ εφαρμογήν των νέων δημοσιονομικών κανόνων που τέθηκαν σε ισχύ πανευρωπαϊκά και, στο εξής, θα συνοδεύει την κατάθεση του κρατικού προϋπολογισμού, τον Νοέμβριο κάθε έτους. Ουσιαστικά αποτελεί την αφετηρία της οικονομικής πολιτικής, καθώς τα κράτη χαράζουν πλέον προϋπολογισμούς τετραετίας, διασφαλίζοντας έτσι και το «πράσινο φως» από τις Βρυξέλλες ότι δεν αποκλίνουν από το πλαίσιο που ορίζουν οι δημοσιονομικοί κανόνες και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα που έχει εγκρίνει για κάθε χώρα η Κομισιόν.
Ξεκινώντας από τα νέα μέτρα που θα εφαρμοστούν για πρώτη φορά το 2026, με «σταθμό» την αύξηση του μέσου μισθού στη χώρα μας στα 1.500 ευρώ και του κατώτατου στα 950 ευρώ το 2027, στις 80 σελίδες του το Πολυετές Πρόγραμμα προδιαγράφει συνεχείς αυξήσεις μισθών και συντάξεων κάθε χρόνο, περαιτέρω πτώση της ανεργίας και περισσότερες από 148.500 νέες προσλήψεις στο δημόσιο ως το 2029.
Ενίσχυση εισοδημάτων 10 δισ. σε μια πενταετία
Σύμφωνα με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πρόγραμμα (ΠΔΠ 2026-2029), με το σύνολο των δημοσιονομικών παρεμβάσεων που έχουν νομοθετηθεί και δρομολογηθεί από εφέτος για την τετραετία 2026-2029, ο Κρατικός Προϋπολογισμός θα εισφέρει πάνω από 10 δισ. στα εισοδήματα των πολιτών. Σε σχέση με το 2024, το όφελος αυτό αναλύεται σταδιακά ανά έτος ως εξής: 3,04 δισ. ευρώ για το 2025, αυξανόμενο σε 5,94 δισ. το 2026 (επιπλέον όφελος 2,9 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2025), σε 7,94 δισ. ευρώ το 2027 (επιπλέον 2 δισ. σε σχέση με το 2026), σε 9,01 δισ. ευρώ το 2028 (επιπλέον 1,07 δισ. σε σχέση με το 2027) και συνολικά σε 10,1 δισ. το 2029 (επιπλέον 1,09 δισ. σε σχέση με το 2028), με βάση τα μέχρι τώρα δημοσιονομικά περιθώρια.
Το μεγαλύτερο κύμα προσλήψεων
Στην πενταετία 2025-2029 προβλέπεται ότι θα προκύψουν 148.533 προσλήψεις σε φορείς γενικής κυβέρνησης, έναντι 109.540 αποχωρήσεων από το δημόσιο. Μόνο το 2026 προβλέπονται 35.840 προσλήψεις, πέραν των 31.434 που προβλέπεται πως θα έχουν προσληφθεί μέχρι τέλος του 2025, σύμφωνα με το ΠΔΠ 2026-2029.
Οι νέες θέσεις θα υπερβαίνουν έτσι κατά πολύ τον κανόνα 1:1 (μία πρόσληψη για κάθε αποχώρηση) και θα γίνονται κατά κύματα: 26.875 προσλήψεις το 2027, άλλες 26.875 το 2028 και επιπλέον 27.277 το 2029, έναντι ετήσιου ρυθμού 21.644 αποχωρήσεων την ίδια περίοδο.
Ωστόσο οι προβλέψεις αυτές αφορούν μόνον τις ήδη δρομολογημένες προσλήψεις που έχουν σχεδιαστεί και προϋπολογιστεί ως τώρα, χωρίς να περιλαμβάνονται άλλες που τυχόν θα καθοριστούν σε επόμενο χρόνο, με βάση τις ανάγκες του Κράτους, αλλά και τις δυνατότητες του Προϋπολογισμού.
Αυξήσεις πάνω από τον πληθωρισμό
Παράλληλα, συνολικά σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, προβλέπεται αύξηση της απασχόλησης, μείωση της ανεργίας και άνοδος των εισοδημάτων, που προβλέπεται να υπερκαλύπτουν τον πληθωρισμό.
Ο μέσος ονομαστικός μισθός των εργαζομένων, όπως δηλώνονται από τους εργοδότες στην ΕΡΓΑΝΗ, θα ανέλθει στα 1.500 ευρώ το 2027, από 1.342 ευρώ το 2024, με ενδιάμεση «στάση» στα περίπου 1.440 ευρώ το 2026. Ο κατώτατος μισθός, αντίστοιχα, που βρίσκεται στα 880 ευρώ σήμερα, προβλέπεται να αυξηθεί σταδιακά στα 915-920 ευρώ (το οριστικό ύψος θα ανακοινωθεί τον Απρίλιο του 2026) και στα 950 ευρώ την άνοιξη του 2027.
Αντίστοιχα και οι δημόσιοι υπάλληλοι το 2026 θα λάβουν νέα οριζόντια αύξηση, ίση με αυτήν που θα ανακοινωθεί στον κατώτατο μισθό, δηλαδή επιπλέον 360 εκατ. ευρώ. Την ίδια στιγμή η ανεργία προβλέπεται να υποχωρήσει στο χαμηλότερο ποσοστό από το 2008 (στο 8,6% το 2026) καταγράφοντας πτώση 50% μέσα σε λίγα χρόνια (από 17,3% το 2019). Οι αυξήσεις αυτές υπολογίζονται στον ονομαστικό μισθό. Ωστόσο από το 2026 κάτι αλλάζει: λόγω και της μείωσης φόρων και εισφορών που ξεκινά να εφαρμόζεται από 1ης Ιανουαρίου, αυξάνονται οι καθαρές απολαβές που θα λαμβάνουν εκατομμύρια εργαζόμενοι «στο χέρι».
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΔΠ, σε σχέση με φέτος, το 2026 αναμένεται αύξηση 5% στις «καθαρές» από φόρους και εισφορές μέσες αμοιβές εξαρτημένης εργασίας, σε σχέση με το 2025, άνοδος υπερδιπλάσια από την αύξηση του πληθωρισμού που αναμένεται να μην ξεπεράσει το 2,2%
Εξέλιξη Βασικών Μεγεθών Εργασίας και Εισοδημάτων 2019-2026
Τι έρχεται στη συνέχεια
Ο σχεδιασμός για την ενίσχυση των πραγματικών εισοδημάτων πάντως, δεν απορρέει απλώς από την κοινωνική ανάγκη ή πίεση, αλλά αποτελεί μέρος της στρατηγικής της κυβέρνησης για την επίτευξη των αναπτυξιακών και δημοσιονομικών στόχων που έχει θέσει στο πεδίο της Οικονομίας.
Όπως τονίζεται στο Πολυετές Πρόγραμμα «η υλοποίηση μόνιμων πολιτικών ενίσχυσης των εισοδημάτων, η οποία συντελείται εντός των δημοσιονομικών στόχων, αφορά στη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών και οδηγεί σε βελτίωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών και στη στήριξη της εγχώριας ζήτησης με μόνιμο αποτύπωμα στο διαθέσιμο εισόδημα. Το 2026 η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,7%, με εφαλτήριο τις παρεμβάσεις εισοδηματικής πολιτικής για τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, τις θετικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας, την αποκλιμάκωση του ρυθμού πληθωρισμού καθώς και την ενίσχυση του καταναλωτικού κλίματος».
Πώς αποτυπώνεται πρακτικά αυτό στο μέλλον των μισθών και της εργασίας;
Σύμφωνα και με όσα αναφέρονται στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πρόγραμμα 2026-2029:
- για τις «μικτές» αποδοχές των εργαζομένων, με βάση τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ, ο μέσος μισθός στη χώρα κινείται ήδη σχεδόν 30% υψηλότερα από τον αντίστοιχο του 2019, ενώ για όσους αμείβονται με τον κατώτατο, το 2025 κινείται 35,4% υψηλότερα και το 2026 η αύξηση θα υπερβεί το 40%, ενώ το 2027 θα αγγίζει το 50% φτάνοντας στα 950 ευρώ μικτά.
- για τα λεφτά που μπαίνουν «στην τσέπη» από την άλλη, ενώ οι καθαρές μέσες αποδοχές των εργαζομένων στη χώρα αυξήθηκαν από το 2019 ως το 2025 κατά 26%, το 2026 η αύξηση θα φτάνει σε 32,3%. Από το 2024 και μετά οι αυξήσεις δείχνουν να «τρέχουν» σταθερά με ρυθμούς περίπου 5%-6% .
Το παράδοξο είναι ότι, συνυπολογίζοντας την ακρίβεια που την ίδια περίοδο (από το 2019 και μετά) έχει αυξηθεί συνολικά 19,5% και το 2026 θα αυξηθεί περαιτέρω σε 22,1%, η σύγκριση με τους μισθούς δείχνει ότι οι αντίστοιχες αυξήσεις στις καθαρές αμοιβές εξαρτημένης εργασίας σωρευτικά είναι σχεδόν 50% μεγαλύτερες από την άνοδο την οποία καταγράφει ο επίσημος πληθωρισμός (κατά 32,3% το κατά κεφαλήν «καθαρό» εισόδημα, ενώ κατά 22,1% ο πληθωρισμός)!
Συνεπώς, αν οι αμοιβές και οι αυξήσεις στα εισοδήματα των εργαζομένων αναπροσαρμόζονταν αυτόματα με βάση την πορεία του επίσημου πληθωρισμού και μόνον, χωρίς σε όλα αυτά τα χρόνια να εφαρμόζονται άλλες παρεμβάσεις ή μέτρα -ή χωρίς η οικονομία και η απασχόληση να έχουν τη δυναμική που έχουν αναπτύξει- τότε ο «καθαρός» μισθός του μέσου εργαζόμενου στη χώρα θα είχε αυξηθεί κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερο από όσο προβλέπεται ότι θα φτάσει το 2026, ενώ ο κατώτατος κατά 18 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερες.
«Πακέτο» 14 δισ. για συντάξεις μέχρι το 2029
Για τους απόμαχους της εργασίας, αντίστοιχα, το κονδύλι των συντάξεων προβλέπεται να ανεβαίνει κάθε χρόνο κατά περίπου 1,4 – 1,6 δισ. ευρώ. Η συνταξιοδοτική δαπάνη αναμένεται να αυξηθεί από 34,3 δισ. ευρώ το 2025, στα 40,1 δισ. ευρώ ως το 2029.
Σε σχέση με όσα λαμβάνουν μέχρι τώρα, οι αυξήσεις που έρχονται για τις συντάξεις στην τετραετία 2026 – 2029 θα υπερβούν σωρευτικά τα 14 δισεκατομμύρια ευρώ. Στη δαπάνη αυτή έχει ενσωματωθεί το κόστος της ετήσιας αναπροσαρμογής των συντάξεων, αλλά και η σταδιακή κατάργηση του συμψηφισμού της αύξησης του ποσού της σύνταξης με την προσωπική διαφορά των συνταξιούχων.
Ειδικά με την αλλαγή αυτή, το 2026 θα είναι η πρώτη φορά μετά από 15 ολόκληρα χρόνια, που 671.000 συνταξιούχοι θα πάρουν το 50% της αύξησης την οποία άλλοι λαμβάνουν τα τελευταία χρόνια. Ενώ από το 2027 και κάθε χρόνο μετά θα την εισπράττουν στο 100%, όπως όλοι οι υπόλοιποι.
Επιπλέον, άλλοι 1,4 εκατομμύρια χαμηλοσυνταξιούχοι άνω των 65 ετών και με εισόδημα έως 14.000 ευρώ (άγαμοι) ή 26.000 ευρώ (έγγαμοι) θα λαμβάνουν κάθε Νοέμβριο επιπλέον 360 εκατ. ευρώ ετησίως, ως κοινωνική ενίσχυση 250 ευρώ την οποία για πρώτη φορά εισέπραξαν την εβδομάδα που πέρασε.
Νέες παρεμβάσεις για το 2027 και μετά
Το Πολυετές Σχέδιο ενσωματώνει συνολικά τις παρεμβάσεις που ξεκινούν από το 2027 και μετέπειτα. Εκτός από την πλήρη κατάργηση του συμψηφισμού της αύξησης των συντάξεων με την προσωπική διαφορά, μεταξύ άλλων ξεχωρίζουν και άλλα νέα μέτρα που για πρώτη φορά θα εφαρμοστούν, όπως:
- πλήρης κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους από το 2027
- μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά μισή μονάδα επιπλέον από το 2027
- σημαντική μείωση του τελικού φόρου που πληρώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες, στα εκκαθαριστικά των δηλώσεων εισοδήματος που θα υποβληθούν για τα κέρδη του 2026.
- σημαντική μείωση φόρου ή και πλήρη απαλλαγή στην εκκαθάριση του 2027, για ιδιοκτήτες που εκμισθώνουν ακίνητα τα οποία κρατούσαν κλειστά.
