Η Κίνα την τελευταία δεκαπενταετία έχει χτίσει ένα ισχυρό σύστημα διαδικτυακών πωλήσεων για να στηρίξει την εξαγωγική της μηχανή και μάλιστα με περισσότερο προσβάσιμες και λειτουργικές πλατφόρμες. Από την επιβολή έστω και μειωμένων δασμών από τις ΗΠΑ, το ηλεκτρονικό εμπόριο της Κίνας θα δοκιμαστεί και ήδη έχουν σχεδιάσει να ξεπεράσουν το κρίσιμο σημείο με αύξηση των εξαγωγών σε άλλες και περισσότερες χώρες. Το μικρό τέλος του 0,5 ευρώ και των 2 ευρώ για τα μικροδέματα που εισέρχονται στην ευρωπαϊκή αγορά από κινεζικά e-shops έστρεψε την προσοχή των κινεζικών συμφερόντων, όπου τον τελευταίο χρόνο με πολύ χαμηλές τιμές έχουν κάνει επέλαση στις 27 χώρες της ΕΕ.
Κάτω λοιπόν από αυτές τις συνθήκες, η αντίδραση της Ευρώπης μάς εξέπληξε ευχάριστα, αφού μετά την απόφαση του Ecofin φαίνεται αποφασισμένη να αντιμετωπίσει τη γνωστή κατάσταση των «φθηνών δεμάτων» που εισέρχονται στην Ευρώπη ατελώς και πλημμυρίζουν τις τοπικές αγορές, αφαιρώντας τζίρο 140 δισ. ευρώ από τις ευρωπαϊκές φυσικές και διαδικτυακές επιχειρήσεις λιανικής. Ορθώς λοιπόν ο Έλληνας υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κυρ. Πιερρακάκης στις εργασίες του Ecofin υποστήριξε πλήρως την πρόταση της EΕ για κατάργηση του ορίου απαλλαγής από δασμούς για δέματα χαμηλής αξίας έως 150 ευρώ που εισάγονται από τρίτες χώρες και πρότεινε την επιτάχυνση της εφαρμογής του μέτρου από το 2026 αντί το 2028. Ως εκ τούτου, μέσω ενός μεταβατικού συστήματος αναμένεται να εγκριθεί στην προσεχή Σύνοδο Υπουργών της ΕΕ στις 12 Δεκεμβρίου 2025.
Η κατάργηση του ορίου των 150 ευρώ σημαίνει ότι όλες οι εισαγωγές B2C από τρίτες χώρες στην ΕΕ θα μπορούν να υπόκεινται σε τελωνειακά δικαιώματα και διαδικασίες ΦΠΑ από το πρώτο ευρώ. Θα αφορά όλες τις εξαγωγές προς την ΕΕ, όλες τις επιχειρήσεις που εισάγουν και όλα τα φυσικά πρόσωπα που αγοράζουν. Οι πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου, οι ταχυμεταφορές και οι εταιρείες που διακινoύν τα μικροδέματα πρέπει λοιπόν να προετοιμαστούν για αυξημένα τελωνειακά τέλη και ΦΠΑ, καθώς και για μεγαλύτερες απαιτήσεις συμμόρφωσης.
Άλλωστε, η ΕΕ επιβάλλει δασμούς στις εισαγωγές από τρίτες χώρες, με κάποιες εξαιρέσεις για θεραπευτικές ουσίες και προϊόντα που προορίζονται για ιατρικούς σκοπούς. Επιπλέον επιβάλλει δασμούς «Anti-Dumping» σε προϊόντα από τρίτες χώρες που θεωρούνται ότι πωλούνται σε χαμηλότερες τιμές από αυτές της αγοράς τους, προκειμένου να προστατεύσει τις εγχώριες βιομηχανίες. Οι δασμοί διαφέρουν ανάλογα με το είδος του προϊόντος, εφαρμόζοντας τη δασμολογική κλάση «TARIC» για κάθε προϊόν. Ο δασμός μπορεί να είναι από 0% έως και πάνω από 50%, ανάλογα με το είδος του προϊόντος, την καταγωγή του και τις εμπορικές συμφωνίες, ενώ για τα αγροτικά προϊόντα οι δασμοί είναι υψηλότεροι. Ωστόσο, ο μέσος όρος της δασμολογικής επιβάρυνσης στα βιομηχανικά προϊόντα από τρίτες χώρες είναι 2,5%.
Οι χώρες της ΕΕ δέχτηκαν πέρυσι 4,6 δισ. δέματα αξίας κάτω των 150 ευρώ από τρίτες χώρες και κυρίως από την Κίνα. Ο όγκος τους μάλιστα τα τελευταία χρόνια τριπλασιάστηκε σε 12 εκατ. ημερησίως, δημιουργώντας αθέμιτο ανταγωνισμό για τους παραγωγούς και εμπόρους της ΕΕ, όπως επίσης και άλλα σύνθετα προβλήματα, καθώς τα φθηνά προϊόντα είναι συχνά χαμηλής ποιότητας. Η κατάργηση λοιπόν της απαλλαγής, εκτός από τα επιπλέον έσοδα των 10 δισ. ευρώ από δασμούς και ΦΠΑ, έχει ως στόχο να αναγκάσει τις πλατφόρμες να στέλνουν τις αποστολές τους μέσω των τελωνείων της ΕΕ προτού φτάσουν στον τελικό παραλήπτη.
Το θέμα όμως είναι πως οι Κινέζοι βρίσκονται και πάλι ένα βήμα μπροστά μας, αφού έχουν δημιουργήσει μεγάλες αποθήκες και καταστήματα που χρειάζονται για τη διακίνηση στην ευρωπαϊκή αγορά. Αξιοποιώντας μάλιστα τις επενδύσεις τους σε 15 ευρωπαϊκά λιμάνια και 90 χερσαία logistic centers, θα μπορούν και πάλι να ελέγχουν τις ροές των δεμάτων, παρακάμπτοντας τους πολλούς ελέγχους για την εισαγωγή και διακίνηση αυτών των προϊόντων. Η ECDB εκτιμά την αξία των εμπορευμάτων μέσω μιας μόνο κινεζικής πλατφόρμας να ξεπερνά ετησίως τα 82 δισ. δολ. με ρυθμό ανάπτυξης 530% την περίοδο 2022-2025, όταν ο συνολικός τζίρος του λιανεμπορίου στην Ελλάδα είναι 75 δισ. ευρώ.
Η Ευρώπη έστω και αργά αφυπνίζεται συνειδητοποιώντας πως τα μικροδέματα από τρίτες χώρες δεν είναι ούτε φθηνά για την ευρωπαϊκή κοινωνία και απασχόληση, ούτε μικρά, αφού έχουν μεγάλο οικονομικό κόστος. Η στρατηγική της Κίνας θέλει να ελέγχει κάθε στάδιο της εφοδιαστικής αλυσίδας, «χωρίς μεσάζοντες», ώστε να επωφελείται με περισσότερα έσοδα και κέρδη. Η Κίνα ως «παγκόσμιο εργοστάσιο» με μια παραλλαγή του εμπορικού μοντέλου b2c, απευθύνεται απευθείας σε 8 δισ. καταναλωτές, πουλώντας τα προϊόντα στη λιανική σε πολύ χαμηλό κόστος από ό,τι τιμολογεί στη χονδρική, ακυρώνοντας κάθε κανόνα του ΠΟΕ με τη συγκέντρωση της κατανάλωσης. Είναι θετικό πως η ΕΕ αποφάσισε να υποστηρίξει την έναρξη της τελωνειακής μεταρρύθμισης από το 2026 και να εκδοθεί το αναθεωρημένο εγχειρίδιο τελωνειακών κανόνων που θα καταργεί την απαλλαγή από τον φόρο για δέματα κάτω των 150 ευρώ και ενδεχομένως πολλά άλλα «τελωνειακά παράθυρα» αθέμιτου ανταγωνισμού μέσω των κινεζικών αποθηκευτικών χώρων σε ευρωπαϊκές χώρες.
του Βασίλη Κορκίδη Πρόεδρος ΕΒΕΠ
