Το χρονοδιάγραμμα, τα οφέλη και η σημασία τους
Πέντε ελληνικά επιχειρηματικά σχέδια με διασυνοριακό χαρακτήρα αλλάζουν τον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου και της ΝΑ Ευρώπης. Τα σχέδια για την ανάδειξη της χώρας σε πύλη ενεργειακού εφοδιασμού της περιοχής απέκτησαν νέα δυναμική μετά τις συμφωνίες που υπεγράφησαν με συμμετοχή και παρουσία εκπροσώπων της κυβέρνησης και του ενεργειακού τομέα των ΗΠΑ στις 6 και 7 Νοεμβρίου στο πλαίσιο της Υπουργικής Συνάντησης της Συνεργασίας για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία (P-TEC), στην Αθήνα.
Πρόκειται για :
- Τον “κάθετο” διάδρομο εφοδιασμού των χωρών της περιοχής με φυσικό αέριο με αφετηρία την Ελλάδα.
- Τη μακροχρόνια συμφωνία εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ και τις αντίστοιχες συμφωνίες επανεξαγωγής του στην περιοχή.
- Την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου.
- Την πρόταση για εφοδιασμό της Κύπρου με φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα του Ισραήλ.
- Τη γεώτρηση στο Ιόνιο για τη διερεύνηση “στόχου” φυσικού αερίου.
Σε δηλώσεις προς το ΑΠΕ για τις επιχειρηματικές συμφωνίες που επιτεύχθηκαν στην P-TEC ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ.Σταύρος Παπασταύρου επισημαίνει: «Η 6η Σύνοδος της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Συνεργασία στην Ενέργεια (P-TEC), που ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα, άφησε ένα ισχυρό γεωπολιτικό αποτύπωμα για τη χώρα μας και για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο. Ήταν μια συνάντηση, όχι λόγων και διακηρύξεων, αλλά συγκεκριμένων συμφωνιών και αποφάσεων στον τομέα της ενέργειας, με αποτελέσματα που έχουν άμεση και μελλοντική αξία. Αξιοποιήσαμε τη μοναδική γεωγραφική θέση της Πατρίδας μας, τις υποδομές μας, την ξεκάθαρη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, καθώς και την πολιτική και οικονομική σταθερότητα της χώρας μας. Έτσι, καταστήσαμε τη χώρα μας πύλη εισόδου αμερικανικού LNG για την Ευρώπη και ασφαλή αφετηρία του νέου αναπτυξιακού διαδρόμου προς τη βορειοανατολική και κεντρική Ευρώπη, περιορίζοντας ταυτόχρονα τον ρόλο της Τουρκίας στον νέο ενεργειακό χάρτη. Σε αυτή τη διαδρομή, οι ελληνικές ενεργειακές εταιρείες στάθηκαν ισότιμα και με απόλυτη επάρκεια δίπλα στους μεγαλύτερους διεθνείς ενεργειακούς κολοσσούς, επιβεβαιώνοντας την αξιοπιστία και την τεχνογνωσία τους. Κατά τη διάρκεια του P-TEC, υπέγραψαν συμβάσεις μεγάλης και πολυεπίπεδης αξίας, για τον σημερινό ενεργειακό χάρτη αλλά και για τον ενεργειακό προσανατολισμό της επόμενης δεκαετίας. Από εδώ και πέρα, έχουμε ακόμη περισσότερη δουλειά. Οφείλουμε να υλοποιήσουμε, με συνέπεια και ταχύτητα, όλες τις συμφωνίες που επιτύχαμε, ενισχύοντας περαιτέρω την Κεντρική Αρτηρία Ανάπτυξης και Σταθερότητας για την περιοχή μας και για ολόκληρη την Ευρώπη».
Κάθετος διάδρομος
Στο πλαίσιο της P-TEC οι Διαχειριστές των Συστημάτων Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Μολδαβίας και Ουκρανίας υπέγραψαν από κοινού αίτημα προς τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές ενέργειας, ζητώντας έγκριση για την έναρξη δύο νέων διασυνοριακών προϊόντων, το Route 2 και το Route 3. Πρόκειται αντίστοιχα για το διάδρομο εφοδιασμού με αφετηρία τον πλωτό σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου Αλεξανδρούπολης και τον διαδριατικό αγωγό (ΤΑΡ) ενώ το Route 1 που έχει ήδη λάβει την έγκριση των ρυθμιστών εκκινεί από τον σταθμό ΥΦΑ της Ρεβυθούσας. Η έγκριση των νέων οδεύσεων σε συνδυασμό με τις αποφάσεις των Διαχειριστών να μειώσουν τα “διόδια” (ταρίφες) για τη διέλευση του φυσικού αερίου και τις αναγκαίες ενισχύσεις στο δυναμικό μεταφοράς του δικτύου θα δώσουν τη δυνατότητα διέλευσης μεγαλύτερων ποσοτήτων φυσικού αερίου μέσω Ελλάδας, υποκαθιστώντας το ρωσικό φυσικό αέριο που σύμφωνα με τις αποφάσεις της ΕΕ θα σταματήσει να ρέει στις χώρες – μέλη έως το τέλος του 2027. Επίσης θα επιτρέψουν τον εφοδιασμό της Ουκρανίας με φυσικό αέριο.
LNG από τις ΗΠΑ
Στο πλαίσιο της ίδιας συνεδρίασης η ATLANTIC – SEE LNG TRADE (κοινή εταιρεία του ομίλου AKTOR και της ΔΕΠΑ Εμπορίας) υπέγραψε συμφωνία με την αμερικανική Venture Global, για την προμήθεια 0,5 έως 1,5 εκατ. τόνων υγροποιημένου φυσικού αερίου ετησίως από τις ΗΠΑ, για 20 χρόνια αρχής γενομένης από το 2030. Πρόκειται για την πρώτη μακροχρόνια συμφωνία προμήθειας LNG με προμηθευτή από τις Ηνωμένες Πολιτείες και συγκεκριμένα έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς LNG στις ΗΠΑ. Παράλληλα, η ATLANTIC – SEE LNG TRADE υπέγραψε Μνημόνια Κατανόησης για περίοδο είκοσι ετών, επίσης από το 2030. για την πώληση LNG με την ουκρανική Naftogaz (έως 0,7 εκατ. τόνους ετησίως), καθώς και με τις ρουμανικές NOVA POWER & GAS S και Transgaz για ποσότητα έως 1,4 εκατομμυρίων τόνους ετησίως.
Ηλεκτρική διασύνδεση με την Αίγυπτο
Πρόκειται για διασύνδεση ισχύος 3000 μεγαβάτ ενώ το έργο περιλαμβάνει μονάδες ΑΠΕ (αιολικά και φωτοβολταϊκά) ισχύος 9,5 γιγαβάτ στην Αίγυπτο. Αναπτύσσεται από την Elica Interconnector του ομίλου Κοπελούζου και βρίσκεται στο στάδιο της εκπόνησης των μελετών για την ακριβή χαρτογράφηση του βυθού. Πηγές του ομίλου ανέφεραν ότι 60 ελληνικές βιομηχανίες έχουν υπογράψει συμφωνίες για αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από τη διασύνδεση. Σημειώνεται ότι το ένα τρίτο της ενέργειας θα προορίζεται για επανεξαγωγή.
Προμήθεια φυσικού αερίου στην Κύπρο
Εκτός Ελλάδας αλλά ελληνικού ενδιαφέροντος είναι η πρόταση της, ελληνικών συμφερόντων, Energean για εφοδιασμό της Κύπρου με φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα του Ισραήλ που διαχειρίζεται η ίδια. Σύμφωνα με την πρόταση που απευθύνεται στις Κυβερνήσεις της Κύπρου και του Ισραήλ η Energean θα κατασκευάσει έναν νέο υποθαλάσσιο αγωγό που θα συνδέει την πλωτή μονάδα παραγωγής και αποθήκευσης (FPSO) “Energean Power”, η οποία δραστηριοποιείται στην θάλασσα του Ισραήλ, απευθείας με την Κύπρο. Υπέρ του σχεδίου τάχθηκε ο Υπουργός Ενέργειας και Υποδομών του Ισραήλ Eli Cohen ο οποίος δήλωσε ότι “Η πώληση φυσικού αερίου στην Κύπρο θα ενισχύσει τη διεθνή θέση του Ισραήλ στην περιοχή και στην Ευρώπη, θα συμβάλει στη σταθερότητα και την ευημερία, και θα αποφέρει σημαντικά έσοδα για το κράτος”. To αέριο θα προέρχεται από το Ισραηλινό κοίτασμα Katlan.
Γεώτρηση στο Ιόνιο
Η υλοποίηση της γεώτρηση, τάξης μεγέθους 100 εκατ. Δολαρίων στο “μπλοκ 2” δυτικά της Κέρκυρας, αποτελεί ρεαλιστική προοπτική μετά τη συμφωνία για είσοδο της ExxonMobil στην κοινοπραξία που έχει τα δικαιώματα έρευνας στην περιοχή, εξαγοράζοντας μερίδια από την Energean και την Helleniq. Η υλοποίηση της γεώτρησης θα εξαρτηθεί από τα αποτελέσματα της επανεκτίμησης των σεισμικών δεδομένων της περιοχής και, εφόσον τα αποτελέσματα είναι θετικά, θα ακολουθήσει η λήψη απόφασης για παραγωγικές γεωτρήσεις και εγκατάσταση του απαιτούμενου εξοπλισμού άντλησης, επεξεργασίας και μεταφοράς του φυσικού αερίου, επενδυτικού κόστους της τάξης των 5 δισ. Δολαρίων. Η ανακάλυψη υδρογονανθράκων σε εμπορικά εκμεταλλεύσιμες ποσότητες στην Ελλάδα θα αποτελέσει σημείο καμπής για τη χώρα αλλά και για την ΕΕ στο βαθμό που οι ποσότητες στο συγκεκριμένο μπλοκ και στις λοιπές παραχωρήσεις μπορούν να καλύψουν σημαντικό τμήμα των ενεργειακών αναγκών.
Στο τραπέζι βρίσκεται εξάλλου η διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (Great Sea Interconnector) για την οποία συμφωνήθηκε επικαιροποίηση των μελετών και προσπάθεια εξεύρεσης νέων μετόχων που θα συμπράξουν στην επένδυση.
