Ο δασικός χώρος δεν είναι απλώς ένα κομμάτι φυσικού τοπίου. Είναι ένας παραγωγικός οργανισμός που ρυθμίζει τη ζωή του ανθρώπου και των κοινωνιών. Κάθε δενδρώδης ή ετήσια καλλιέργεια λειτουργεί ως η μεγαλύτερη καταβόθρα του CO₂ – όμως αυτό αγνοείται επιδεικτικά από την Πολιτεία.
Κανείς δεν σκέφτηκε ποτέ να εντάξει αυτό τον πολύτιμο χώρο στο υπουργείο Περιβάλλοντος
με τον ρόλο που του αξίζει, ούτε να αναγνωρίσει πως η δασική καλλιέργεια είναι το υπόβαθρο κάθε γεωργικής δραστηριότητας.
Η εγκατάλειψη των βοσκοτόπων, συνδεδεμένη με σκάνδαλα όπως εκείνο του ΟΠΕΚΕΠΕ, αποτελεί μια μόνο όψη ενός βαθύτερου προβλήματος: της απαξίωσης του δασικού χώρου και των ανθρώπων που τον υπηρετούν. Από το δάσος ξεκινούν το καθαρό νερό, η αντιδιάβρωση, η προστασία από πλημμύρες – κι όμως, αντιμετωπίζεται σαν «πλεόνασμα» της φύσης.
Η άμεση επαναφορά των Δασικών Υπηρεσιών στο υπουργείο Γεωργίας δεν είναι ζήτημα γραφειοκρατίας· είναι ζήτημα επιβίωσης.
Τα δασικά οικοσυστήματα που παραδόθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ήταν αποτέλεσμα τιτάνιας προσπάθειας. Η Δασολογική Σχολή του ΑΠΘ και οι Δασικές Υπηρεσίες της εποχής εφάρμοσαν στην πράξη την έννοια της αειφορίας, οικοδομώντας ένα δασογενές περιβάλλον μοναδικό στην Ευρώπη.
Όμως, τα επόμενα σαράντα χρόνια η αδιαφορία και η υποστελέχωση οδήγησαν σε πλήρη εκφυλισμό. Οι Δασικές Υπηρεσίες από θεματοφύλακες του φυσικού πλούτου μετατράπηκαν σε αναποτελεσματικό γραφειοκρατικό μηχανισμό.
Η ανάγκη για εκσυγχρονισμό και αναγέννηση είναι πλέον εθνική, κοινωνική και οικονομική.
Το ξεχασμένο πόρισμα της Διακομματικής Επιτροπής του 1993, που προέβλεπε τη δημιουργία Διυπουργικού Οργανισμού Δασοπροστασίας με συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης και επιχειρησιακό ρόλο της Πυροσβεστικής, παραμένει στασυρτάρια.
Τα ποτάμια στερεύουν γιατί οι πηγές τους χάνονται – και αυτές οι πηγές γεννιούνται μέσα στο δάσος. Η απουσία φραγμάτων και έργων υδρονομίας, η έλλειψη δασικής διαχείρισης και η εγκατάλειψη των ορεινών όγκων οδηγούν στο παράδοξο: να πλημμυρίζουμε τον χειμώνα και να διψάμε το καλοκαίρι. Η φύση δεν εκδικείται.
Απλώς αντιδρά στην ανθρώπινη αδράνεια.
Η διαχείριση των υδάτων, η προστασία από πλημμύρες και η βιώσιμη αξιοποίηση των φυσικών πόρων δεν μπορούν να υπάρξουν χωρίς νέα δασική πολιτική και αναγεννημένες υπηρεσίες που θα συντονίζουν, θα προλαμβάνουν και θα επεμβαίνουν.
Η κλιματική αλλαγή δεν είναι το μοναδικό μας πρόβλημα – είναι το αποτέλεσμα της αμέλειας και της στρεβλής «πράσινης» πολιτικής μας.
Εγκαθιστούμε ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά σε δασικές εκτάσεις, καταπατούμε γη υψηλής παραγωγικότητας, ενώ αγνοούμε το υπέδαφος και τις ενεργειακές δυνατότητες που περιμένουν ορθολογική αξιοποίηση.
Χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό, χωρίς προνομία, χωρίς όραμα, η χώρα διαπράττει διαρκές έγκλημα κατά της φύσης. Ίσως ήρθε η ώρα να ανατάξουμε τον Λόγο, το Νόημα και την Πολιτική, όπως μας τα παρέδωσαν οι πρόγονοί μας: με σεβασμό στη γη, στο νερό και στο δάσος που κρατά τη ζωή.
Το δάσος δεν είναι πολυτέλεια. Είναι προϋπόθεση ύπαρξης. Και όσο η Πολιτεία συνεχίζει να το αγνοεί, τόσο βαθύτερα θα πληρώνουμε το τίμημα – σε νερό, σε έδαφος, σε μέλλον.
του Κωνσταντίνου Κιλτίδη
