Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα φιλόδοξο σχέδιο για την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στοχεύοντας να το καταστήσει πιο ταχύ και διαλειτουργικό μέχρι το 2040.
Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Κομισιόν για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις, Ραφαέλε Φίτο, και ο Επίτροπος Μεταφορών, Απόστολος Τζιτζικώστας, επιβεβαίωσαν ότι το Σχέδιο Δράσης για τους Σιδηροδρόμους Υψηλής Ταχύτητας θα περιλαμβάνει τους απαραίτητους στρατηγικούς άξονες για την επίτευξη αυτού του στόχου.
Με την εφαρμογή του νέου δικτύου, οι χρόνοι ταξιδιού θα μειωθούν δραστικά. Για παράδειγμα, οι επιβάτες θα μπορούν να μετακινούνται από το Βερολίνο στην Κοπεγχάγη σε μόλις τέσσερις ώρες, αντί για επτά που χρειάζονται σήμερα. Αντίστοιχα, το ταξίδι από τη Σόφια στην Αθήνα θα χρειάζεται πλέον μόνο έξι ώρες, μειώνοντας σημαντικά την τρέχουσα διάρκεια των 13 ωρών και 40 λεπτών. Παράλληλα, θα δημιουργηθούν νέες διασυνοριακές συνδέσεις, καθιστώντας τα ταξίδια, όπως από το Παρίσι στη Λισαβόνα μέσω Μαδρίτης, πολύ πιο γρήγορα και απλά.
Οι χρόνοι ταξιδιού είναι ενδεικτικοί και βασίζονται σε δημόσια διαθέσιμα δεδομένα δρομολογίων που εξήχθησαν τον Απρίλιο του 2025.
Ο Επίτροπος Μεταφορών, Απόστολος Τζιτζικώστας, αναφέρθηκε ειδικά στα οφέλη που θα αποκομίσει η Ελλάδα από αυτό το πρόγραμμα, τονίζοντας ότι θα ενισχύσει τις προσπάθειες του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών. Η χώρα θα έχει τη δυνατότητα να επωφεληθεί από ευρωπαϊκά κεφάλαια και τεχνογνωσία για την αναβάθμιση των σιδηροδρομικών υποδομών της, διασφαλίζοντας την ασφάλεια και τη συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Για την πραγμάτωση αυτού του οράματος, η Επιτροπή προτείνει τέσσερις κύριους άξονες δράσης. Πρώτον, θα καταργηθούν τα διασυνοριακά σημεία συμφόρησης μέσω ενός δεσμευτικού χρονοδιαγράμματος που θα ολοκληρωθεί έως το 2027, με στόχο ταχύτερες συνδέσεις που θα ξεπερνούν τις 250 χλμ./ώρα όπου αυτό είναι οικονομικά εφικτό. Δεύτερον, θα αναπτυχθεί μια συντονισμένη στρατηγική χρηματοδότησης, η οποία θα περιλαμβάνει διάλογο με κράτη μέλη και βιομηχανία, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες επενδύσεις.
Επιπλέον, θα βελτιωθούν οι συνθήκες στον σιδηροδρομικό τομέα για να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις σε καινοτόμες λύσεις και για να καταστεί η αγορά πιο ανταγωνιστική. Αυτό θα περιλαμβάνει τη βελτίωση των διασυνοριακών συστημάτων έκδοσης εισιτηρίων, τη στήριξη της αγοράς μεταχειρισμένου τροχαίου υλικού, καθώς και την ανάπτυξη ψηφιακών συστημάτων διαχείρισης.
Η Επιτροπή προβλέπει ότι το νέο σχέδιο θα μειώσει τη συμφόρηση και θα απελευθερώσει χωρητικότητα στις συμβατικές γραμμές, διευκολύνοντας τις νυχτερινές μεταφορές, τις εμπορευματικές μεταφορές και τη στρατιωτική κινητικότητα. Έτσι, θα ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης στον τομέα του τουρισμού και της βιομηχανίας.
Το κόστος του συνολικού σιδηροδρομικού δικτύου εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 345 δισεκατομμύρια ευρώ, με τις επενδύσεις να απαιτούν σημαντική χρηματοδότηση. Αξιοσημείωτο είναι ότι για την ολοκλήρωση του δικτύου υψηλής ταχύτητας μέχρι το 2040, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι το κόστος θα μπορούσε να φτάσει έως και 546 δισεκατομμύρια ευρώ, ειδικά αν το δίκτυο λειτουργεί με πολύ υψηλές ταχύτητες.
Ωστόσο, η δημόσια χρηματοδότηση από μόνη της δεν αρκεί. Θα χρειαστεί να αξιοποιηθούν και ιδιωτικοί πόροι, δάνεια και εγγυήσεις από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, για να καλυφθούν οι σημαντικές επενδυτικές ανάγκες.
