Η χθεσινή σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου δεν ήταν μια ακόμη τεχνική συζήτηση. Ήταν η έναρξη ενός νέου κυβερνητικού κύκλου που αφορά την ασφάλεια νερού της χώρας, υπό την προσωπική εποπτεία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
του Χρήστου Μυτιλινιού
Με φόντο τα ανησυχητικά υδρολογικά δεδομένα και την απειλή λειψυδρίας στην Αττική, το νερό αναδεικνύεται πλέον σε κρίσιμη εθνική υποδομή, ισότιμη με την ενέργεια και την πολιτική προστασία.
Στη σύσκεψη συμμετείχαν οι υπουργοί Κωστής Χατζηδάκης, Άκης Σκέρτσος, Σταύρος Παπασταύρου, καθώς και από την ΕΥΔΑΠ οι Γιώργος Στεργίου και Χάρης Σαχίνης. Η συζήτηση εστίασε στην προστασία του νερού ως δημόσιου αγαθού και στις άμεσες πρωτοβουλίες αποτροπής κινδύνων. Κεντρικό μήνυμα από το κυβερνητικό επιτελείο: η κυβέρνηση παίρνει πάνω της το νερό. Ανακοινώσεις αναμένονται τις επόμενες εβδομάδες.
Από το ΣτΕ στη στρατηγική του Μαξίμου
Από το 2019 μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει χειριστεί μεθοδικά το πιο ευαίσθητο σημείο της συζήτησης για το νερό — τον δημόσιο χαρακτήρα του.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κρίνει πως η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ πρέπει να παραμείνουν υπό κρατικό έλεγχο, καθώς το νερό αποτελεί συνταγματικά προστατευμένο δημόσιο αγαθό. Η κυβέρνηση αποδέχθηκε το σκεπτικό, δεν προχώρησε σε ιδιωτικοποίηση και διατήρησε τον έλεγχο 50%+1 στο Δημόσιο, επιστρέφοντας τις μετοχές από το Υπερταμείο.
Παράλληλα, έχει εισαχθεί νέο ρυθμιστικό πλαίσιο ελέγχου και τιμολόγησης, που επιτρέπει ενιαία εποπτεία της ποιότητας και του κόστους των υπηρεσιών ύδρευσης σε όλη τη χώρα. Παρά τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, η κυβερνητική θέση είναι σαφής: «το νερό παραμένει δημόσιο αγαθό, με σύγχρονη διαχείριση και διαφάνεια».
Ασφάλεια επάρκειας: το νέο στοίχημα
Η πολιτική προστασία από τη λειψυδρία ξεκινά από την Αττική, όπου τα αποθέματα των ταμιευτήρων Μόρνου, Υλίκης, Ευήνου και Μαραθώνα βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση. Η σύσκεψη στο Μαξίμου εντάσσεται στο πλαίσιο ενίσχυσης των αποθεμάτων και της ετοιμότητας του λεκανοπεδίου, με στόχο να μην υπάρξουν ελλείψεις ακόμη και στο πιο δυσμενές σενάριο.
Στο τραπέζι βρίσκονται νέα υδραυλικά έργα μεγάλης κλίμακας, όπως οι μεταφορές νερού από Κρικελοπόταμο, Καρπενησιώτη και λίμνη Κρεμαστών, συνολικού ύψους άνω των 500 εκατομμυρίων ευρώ, καθώς και η αξιοποίηση ανακυκλωμένου νερού από την Ψυττάλεια για άρδευση και βιομηχανική χρήση. Έτσι, απελευθερώνεται πόσιμο νερό για τον αστικό πληθυσμό της πρωτεύουσας.
Τα νησιά αποκτούν αυτάρκεια
Από το 2019, η κυβέρνηση έχει θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο «ενεργειακά και υδροδοτικά αυτόνομα νησιά».
Εγκαθίστανται και εκσυγχρονίζονται μονάδες αφαλάτωσης σε Αντίπαρο, Μεγίστη, Κάλυμνο, Αμοργό, Ανάφη, Ίο, Κύθνο και άλλους νησιωτικούς δήμους, με στόχο να τερματιστεί η εξάρτηση από τις υδροφόρες. Το πρόγραμμα συνδέεται με τις «πράσινες πρωτοβουλίες» στα νησιά (Αστυπάλαια, Τήλος, Χάλκη, Άη Στράτης) και χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους και το Ταμείο Ανάκαμψης.
Το σκεπτικό είναι καθαρό: το νερό στα νησιά δεν αντιμετωπίζεται πια ως έκτακτο πρόβλημα Αυγούστου, αλλά ως σταθερή υποδομή ανάπτυξης και ποιότητας ζωής.
Αντικατάσταση δικτύων – Σταματά η «διαρροή του αιώνα»
Η κυβέρνηση έχει αναγνωρίσει ότι το βασικό ζήτημα δεν είναι μόνο η έλλειψη πόρων, αλλά οι τεράστιες απώλειες στα απαρχαιωμένα δίκτυα. Για αυτό εντάχθηκαν στο Ταμείο Ανάκαμψης έργα αντικατάστασης αγωγών ύδρευσης και συστήματα τηλεμετρίας – τηλεελέγχου για να εντοπίζονται διαρροές σε πραγματικό χρόνο.
Μιλάμε για χιλιάδες χιλιόμετρα δικτύου που ανανεώνονται σταδιακά, από μικρούς δήμους έως μεγάλα αστικά κέντρα. Στόχος: λιγότερο χαμένο πόσιμο νερό, καλύτερη ποιότητα παροχής, μικρότερη πίεση στα αποθέματα.
Το νερό και η αγροτική παραγωγή – Το “ΥΔΩΡ 2.0”
Στον αγροτικό τομέα «τρέχει» το πρόγραμμα «ΥΔΩΡ 2.0», ύψους 4 δισ. ευρώ, που περιλαμβάνει:
- Εκσυγχρονισμό αρδευτικών δικτύων και εγγειοβελτιωτικών έργων.
- Κατασκευή νέων ταμιευτήρων και λιμνοδεξαμενών.
- Σύγχρονα περιφερειακά συστήματα διαχείρισης υδάτων, ώστε να είναι γνωστό πόσο νερό υπάρχει, πού καταναλώνεται και με ποια απόδοση.
Παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη ή έχουν ολοκληρωθεί πάνω από 1.200 έργα ύδρευσης και άρδευσης, εκ των οποίων περίπου 300 μεγάλα εγγειοβελτιωτικά έργα συνολικού ύψους άνω των 900 εκατομμυρίων ευρώ. Το μήνυμα που εκπέμπεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης είναι σαφές: «ασφάλεια νερού για τα χωράφια σημαίνει διατροφική ασφάλεια για τη χώρα».
Από την ενέργεια στο νερό: ο εθνικός σχεδιασμός
Το επόμενο βήμα είναι θεσμικό. Η κυβέρνηση προχωρά στη διαμόρφωση ενός «Εθνικού Σχεδίου Υδάτων», στα πρότυπα του εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα.
Πρόκειται για ολιστική στρατηγική που συνδέει ύδρευση, άρδευση, αφαλατώσεις, επαναχρησιμοποίηση νερού και έργα πρόληψης ξηρασίας και πλημμυρών. Για πρώτη φορά, το νερό εντάσσεται ανοιχτά στον πυρήνα της εθνικής ανθεκτικότητας: δεν θεωρείται πλέον τοπική υπόθεση μιας ΔΕΥΑ, αλλά ζήτημα εθνικής ασφάλειας που απαιτεί κεντρικό συντονισμό.
Το Μαξίμου παίρνει πάνω του το νερό
Όπως συνέβη με την πολιτική προστασία και την ενεργειακή κρίση, έτσι και τώρα το κέντρο αποφάσεων μεταφέρεται απευθείας στο Πρωθυπουργικό Γραφείο. Το μήνυμα που εκπέμπει ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ότι η Ελλάδα δεν θα αιφνιδιαστεί από τη λειψυδρία, αλλά θα κινηθεί προληπτικά και θεσμικά.
Η κυβερνητική στρατηγική πατά σε τρεις σταθερούς άξονες:
- Δημόσιος έλεγχος και διαφάνεια – Το νερό παραμένει στα χέρια του Δημοσίου με κεντρική εποπτεία.
- Επάρκεια και ανθεκτικότητα – Επενδύσεις σε ταμιευτήρες, δίκτυα, αφαλατώσεις και τεχνολογία σε όλη τη χώρα.
- Εθνικός σχεδιασμός και πρόληψη – Συντονισμός από το Μαξίμου, με το νερό να αντιμετωπίζεται πλέον ως κρίσιμη εθνική υποδομή.
Η χθεσινή σύσκεψη στο Μαξίμου ήταν το πρώτο βήμα μιας νέας εθνικής πολιτικής για το νερό. Μιας πολιτικής που δεν αντιμετωπίζει τη λειψυδρία ως συγκυριακό τεχνικό ζήτημα, αλλά ως πεδίο κυριαρχίας, ανθεκτικότητας και προόδου για τη χώρα.
