Από την Πινακοθήκη μέχρι την Ολυμπία και την Κόρινθο, μέσα σε λίγα λεπτά χάθηκαν εκατοντάδες εκθέματα και χρειάστηκαν χρόνια για να τα ανακτήσουμε
Η πρόσφατη μεγάλη ληστεία στο Λούβρο ξύπνησε στους Έλληνες μνήμες από τρεις ληστείες σε ελληνικά μουσεία, που μπορεί να μην είχαν την ίδια οικονομική αξία με τα κοσμήματα που εκλάπησαν από τη γαλλική πρωτεύουσα, είχαν όμως τεράστια ιστορική και πολιτιστική σημασία.
Όπως γράφει η Ιωάννα Ντάνη στην εφημερίδα Political, και η Ελλάδα έχει βρεθεί αρκετές φορές αντιμέτωπη με θεαματικές ληστείες μουσείων που συγκλόνισαν την κοινή γνώμη και έθεσαν ερωτήματα για την ασφάλεια των αρχαιολογικών θησαυρών της. Αν και τέτοια περιστατικά είναι σπάνια, κάθε φορά άφησαν βαθύ αποτύπωμα και οδήγησαν σε αλλαγές στα μέτρα προστασίας.
Στην Εθνική Πινακοθήκη
Η πιο γνωστή υπόθεση είναι η ληστεία στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας. Τη νύχτα της 9ης Ιανουαρίου 2012 σημειώθηκε εντυπωσιακή διάρρηξη στο κτίριο, με τον δράστη να εισέρχεται από μπαλκόνι στο πίσω μέρος και να αποσπά έργα τέχνης μέσα σε περίπου επτά λεπτά. Εκλάπησαν η «Γυναικεία Κεφαλή» του Πάμπλο Πικάσο, ο «Μύλος» του Πιτ Μοντριάν και ένα μικρό σχέδιο του Ιταλού Γκουλιέλμο Κάτσια. Ο διαρρήκτης είχε προηγουμένως προκαλέσει επανειλημμένους ψευδείς συναγερμούς για να αποπροσανατολίσει τον φύλακα.
Η υπόθεση χαρακτηρίστηκε ως «το ελληνικό Mission Impossible». Το 2021 η αστυνομία εντόπισε τα έργα σε φαράγγι κοντά στην Αθήνα. Ο δράστης, Έλληνας εργολάβος που δήλωνε «λάτρης της τέχνης», συνελήφθη και ομολόγησε. Το έργο του Πικάσο είχε ιδιαίτερη συναισθηματική αξία, καθώς ήταν δώρο του ίδιου του καλλιτέχνη προς τον ελληνικό λαό για την αντίσταση της χώρας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στην Αρχαία Ολυμπία
Λίγες εβδομάδες μετά, τον Φεβρουάριο του 2012, σημειώθηκε νέα ληστεία στο Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας. Οι δράστες ακινητοποίησαν τη μοναδική φύλακα και εξουδετέρωσαν το σύστημα συναγερμού. Αφαίρεσαν περίπου 70 αντικείμενα από μπρούντζο και πηλό, ανάμεσά τους και ένα χρυσό δαχτυλίδι της ύστερης μυκηναϊκής περιόδου. Οι αρχές εκτίμησαν πως οι ληστές μπέρδεψαν το μουσείο με το κεντρικό αρχαιολογικό της Ολυμπίας, όπου πίστευαν ότι φυλάσσονταν χρυσά στεφάνια. Η ζημιά ήταν τεράστια, ενώ η τότε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού υπέβαλε παραίτηση. Τον Νοέμβριο του 2012 η αστυνομία συνέλαβε τρεις υπόπτους και ανέκτησε σχεδόν όλα τα κλεμμένα αντικείμενα, που είχαν θαφτεί κοντά σε χωριό της περιοχής.
Μουσείο της Αρχαίας Κορίνθου
Από τις παλαιότερες και μεγαλύτερες ληστείες ήταν εκείνη στο Μουσείο της Αρχαίας Κορίνθου τον Απρίλιο του 1990. Τέσσερις δράστες εισέβαλαν από τη στέγη, ακινητοποίησαν τον φύλακα και αφαίρεσαν πάνω από 270 αρχαία αντικείμενα, μεταξύ αυτών μαρμάρινα γλυπτά, κεραμικά και ειδώλια. Μέρος της λείας εντοπίστηκε το 1993 στο Μαϊάμι και τα αντικείμενα επεστράφησαν στην Ελλάδα το 2001.
Πέρα από αυτές τις περιπτώσεις, έχουν υπάρξει και μικρότερες κλοπές ή εξαφανίσεις έργων από αποθήκες και εργαστήρια, ενώ η χώρα έχει πετύχει πολλούς επαναπατρισμούς αρχαιοτήτων. Οι ληστείες αυτές δεν αποτελούν απλώς εγκλήματα κατά της περιουσίας, αλλά πλήγματα στη συλλογική μνήμη και την ταυτότητα ενός λαού. Παράλληλα, ανέδειξαν την ανάγκη για ενίσχυση της φύλαξης, την εκπαίδευση προσωπικού και τη διεθνή συνεργασία. Η ανάκτηση των έργων δείχνει ότι, παρά τις απώλειες, η Ελλάδα συνεχίζει να αγωνίζεται για τη διαφύλαξη των πολιτιστικών της θησαυρών.
