Η στεγαστική κρίση δεν είναι πλέον πρόβλημα μιας μόνο χώρας. Από την Ελλάδα ως την Ολλανδία, από τη Γερμανία μέχρι την Ιρλανδία, οι Ευρωπαίοι πολίτες βλέπουν το κόστος στέγασης να απογειώνεται, τα διαθέσιμα σπίτια να μειώνονται και τη μεσαία τάξη να πιέζεται.
του Χρήστου Μυτιλινιού
Ωστόσο, η Ελλάδα δείχνει ότι υπάρχει δρόμος εξόδου από το αδιέξοδο – με σχέδιο, ρεαλισμό και κοινωνική ευαισθησία.
Η Ευρώπη σε κρίση στέγης – Η Ελλάδα σε φάση λύσεων
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, οι τιμές κατοικιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκαν κατά 48% από το 2010 έως το 2024, ενώ τα ενοίκια ανέβηκαν κατά 22%. Στην Ελλάδα, οι πιέσεις είναι επίσης ισχυρές, όμως η διαφορά είναι ότι η κυβέρνηση έχει ήδη ενεργοποιήσει μια ολοκληρωμένη πολιτική στέγασης, κάτι που πολλές ευρωπαϊκές χώρες ακόμα αναζητούν.
Με φορολογικά κίνητρα, ανακατασκευές διαμερισμάτων, προγράμματα επιδότησης και συνεργασίες με ευρωπαϊκούς θεσμούς, η Αθήνα επιχειρεί να ανακόψει το κύμα ακρίβειας στα ενοίκια και να προσφέρει λύσεις στις νέες οικογένειες και στους φοιτητές.
Οι ακραίες εικόνες της Ευρώπης
Σε πολλές χώρες της Ευρώπης, η στεγαστική κρίση έχει φτάσει σε οριακό σημείο: φοιτητές που ζουν σε σκηνές, τετραμελείς οικογένειες σε διαμερίσματα 35 τ.μ., νέοι εργαζόμενοι που ξοδεύουν πάνω από το 40% του εισοδήματός τους μόνο για ενοίκιο. Στην Εσθονία, τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 211%, στη Λιθουανία κατά 169%, στην Ιρλανδία κατά 98%.
Αντίθετα, η Ελλάδα επιχειρεί να ελέγξει την κατάσταση με σχέδιο και ευρωπαϊκό συντονισμό – χωρίς να αφήσει τη στέγη να μετατραπεί σε «πολυτέλεια».
Τα ελληνικά μέτρα που αλλάζουν το τοπίο
Η κυβέρνηση έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή σειρά μέτρων και κινήτρων που ενισχύουν τόσο τους πολίτες όσο και την οικοδομική δραστηριότητα:
• Μείωση φορολογικού συντελεστή στο 25% για εισοδήματα από ενοίκια μεταξύ 12.000 και 24.000 ευρώ.
• Κατασκευή 2.000 νέων κατοικιών σε πρώην στρατόπεδα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα.
• Επέκταση του προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ», ύψους 2 δισ. ευρώ, για νέους έως 39 ετών με χαμηλότοκα δάνεια.
• Ενεργοποίηση εργαλείων ανακαίνισης και κοινωνικής αντιπαροχής, ώστε να επιστρέψουν στην αγορά χιλιάδες ανενεργά διαμερίσματα.
• Κίνητρα για ιδιοκτήτες που μετατρέπουν ακίνητα από βραχυχρόνια μίσθωση σε μακροχρόνια, με φοροαπαλλαγές και επιδοτήσεις.
Τα μέτρα αυτά δίνουν ήδη καρπούς, με τα ενοίκια να δείχνουν σημάδια σταθεροποίησης σε αρκετές περιοχές, ενώ ταυτόχρονα αυξάνονται οι αιτήσεις νέων για αγορά κατοικίας μέσω επιδότησης.
Η στήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων
Στο ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) ετοιμάζει επενδύσεις ύψους 10 δισεκατομμυρίων ευρώ για την κατασκευή και ανακαίνιση 1,5 εκατομμυρίου κατοικιών την επόμενη πενταετία. Η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις πρώτες χώρες που θα ωφεληθούν από τη νέα αυτή πρωτοβουλία, καθώς διαθέτει ώριμα έργα και συνεργασία σε εξέλιξη με το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικονομικών.
Η συμμετοχή της Αθήνας στο σχέδιο αυτό κατατάσσει τη χώρα ανάμεσα στις πρωτοπόρες της Ευρώπης σε πολιτικές προσιτής στέγης, σε αντίθεση με άλλες πρωτεύουσες που ακόμη δεν έχουν υλοποιήσει καν εθνική στρατηγική.
Η κοινωνική διάσταση: από τη μεσαία τάξη στους φοιτητές
Η στεγαστική πολιτική δεν αφορά μόνο τα ευάλωτα νοικοκυριά. Η ελληνική κυβέρνηση έχει επιλέξει να στηρίξει τη μεσαία τάξη, τις νέες οικογένειες και τους φοιτητές, αναγνωρίζοντας ότι η στέγη αποτελεί δικαίωμα και προϋπόθεση κοινωνικής προόδου.
Παράλληλα, μέσω των προγραμμάτων για ανακαίνιση παλαιών κατοικιών και αξιοποίηση ανενεργών διαμερισμάτων, ενισχύεται η τοπική οικονομία, δημιουργούνται θέσεις εργασίας και βελτιώνονται οι αστικές περιοχές που είχαν υποβαθμιστεί.
Η μεγάλη εικόνα: η Ελλάδα δείχνει τον δρόμο
Αν και η Αθήνα καταγράφεται σήμερα ως δεύτερη ακριβότερη πρωτεύουσα της Ευρώπης στην αγορά κατοικίας – πίσω μόνο από το Άμστερνταμ – το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή συγκεκριμένα μέτρα και επενδύσεις τη διαφοροποιεί ριζικά από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Η στεγαστική κρίση παραμένει μια δύσκολη εξίσωση, αλλά η Ελλάδα δείχνει ότι η πολιτική βούληση και η οργάνωση μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Η στέγη δεν είναι πια απλώς ένα κοινωνικό πρόβλημα· είναι πυλώνας ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και αξιοπρέπειας.
Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με τη χειρότερη στεγαστική κρίση των τελευταίων δεκαετιών. Η Ελλάδα, όμως, αντιδρά με σχέδιο: κινητοποιεί επενδύσεις, θεσπίζει κίνητρα, επαναφέρει τη στέγη στο επίκεντρο της πολιτικής.
Αν κάτι δείχνει η πορεία των τελευταίων ετών, είναι ότι η χώρα έμαθε να μετατρέπει τις κρίσεις σε ευκαιρίες. Η προσπάθεια για προσιτή και αξιοπρεπή κατοικία δεν είναι μόνο κοινωνικό στοίχημα — είναι το νέο εθνικό αφήγημα προόδου.
