Μια νέα φάση στις προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία φαίνεται να ανοίγει, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα συναντηθεί σύντομα με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στη Βουδαπέστη, με στόχο την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας.
Η ανακοίνωση έγινε μέσω Truth Social, λίγη ώρα μετά από μια μακρά τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο πρόεδρο, την οποία ο Τραμπ χαρακτήρισε «παραγωγική». Όπως έγραψε χαρακτηριστικά, η συνάντηση θα γίνει «για να δούμε αν μπορούμε να βάλουμε τέλος σε αυτόν τον άδοξο πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας».
Η πρωτοβουλία λαμβάνει χώρα σε μια ιδιαίτερα φορτισμένη χρονική στιγμή: την Παρασκευή, ο Τραμπ θα υποδεχθεί στον Λευκό Οίκο τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος βρίσκεται ήδη στην Ουάσινγκτον και πιέζει για την έγκριση πώλησης πυραύλων Tomahawk, με στόχο να αυξήσει την πίεση προς το Κρεμλίνο.
Η επικοινωνία με τον Πούτιν και το μήνυμα Τραμπ
Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, η τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ – Πούτιν είχε θετικό κλίμα και προετοίμασε το έδαφος για τη διά ζώσης συνάντηση. Ο Αμερικανός πρόεδρος συνεχάρη τον Ρώσο ομόλογό του για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, διατηρώντας έναν θερμό τόνο, χωρίς όμως να αναφερθεί δημοσίως στους Tomahawk.
Η επιλογή της Βουδαπέστης δεν είναι τυχαία: πρόκειται για ουδέτερο έδαφος με ισχυρούς δεσμούς τόσο με την Ουάσινγκτον όσο και με τη Μόσχα, ενώ ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν —στενός σύμμαχος και των δύο πλευρών— δήλωσε ότι η Ουγγαρία είναι «έτοιμη να φιλοξενήσει την ιστορική συνάντηση».
«Η προγραμματισμένη συνάντηση του Αμερικανού και του Ρώσου προέδρου είναι σπουδαία είδηση για τους φιλειρηνικούς ανθρώπους του κόσμου. Είμαστε έτοιμοι!» έγραψε ο Όρμπαν στο Χ (πρώην Twitter).
Tomahawk: Το διαπραγματευτικό χαρτί
Στην καρδιά των εξελίξεων βρίσκονται οι πύραυλοι Tomahawk — αμερικανικά όπλα μεγάλης εμβέλειας που μπορούν να πλήξουν στόχους βαθιά μέσα στη ρωσική επικράτεια.
- Ο Ζελένσκι πιέζει τον Λευκό Οίκο να εγκρίνει την πώλησή τους, θεωρώντας ότι θα ενισχύσουν την αποτρεπτική ισχύ της Ουκρανίας και θα επιταχύνουν μια διαπραγματευτική λύση.
- Το Κρεμλίνο έχει προειδοποιήσει ότι μια τέτοια κίνηση θα θεωρηθεί πρόκληση και θα πλήξει τη διαδικασία ειρήνης.
- Στην Ουάσινγκτον, ορισμένοι σύμβουλοι του Τραμπ θεωρούν ότι η αποστολή Tomahawk μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης προς τη Μόσχα ώστε να καθίσει στο τραπέζι με πιο συμβιβαστική διάθεση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Tomahawk έχουν εμβέλεια αρκετή για να πλήξουν τη Μόσχα από το Κίεβο, αν και η Ουκρανία διαθέτει ήδη drones και άλλα εγχώρια μέσα που μπορούν να επιφέρουν πλήγματα. Η εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες θα απαιτούσε χρόνο, αλλά το συμβολικό μήνυμα της ενδεχόμενης αποστολής τους είναι ισχυρότερο από την άμεση στρατιωτική τους επίδραση.
Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον: Όλα στο τραπέζι
Ο Ζελένσκι έφτασε αργά το βράδυ της Πέμπτης στις ΗΠΑ, αναρτώντας στο Χ:
«Σήμερα θα έχω συναντήσεις με εκπροσώπους αμυντικών εταιρειών-παραγωγών ισχυρών όπλων, που μπορούν πραγματικά να ενισχύσουν την προστασία μας… Θα συζητήσουμε ειδικότερα πρόσθετες προμήθειες αντιαεροπορικών συστημάτων».
Παράλληλα, αναμένεται να έχει επαφές με αμερικανικές εταιρείες ενέργειας, καθώς η Ρωσία συνεχίζει στοχευμένες επιθέσεις στον ενεργειακό τομέα της Ουκρανίας.
Μιλώντας για τη συνάντηση της Παρασκευής με τον Τραμπ, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι ελπίζει πως η «δυναμική περιορισμού της τρομοκρατίας και του πολέμου» που επιτεύχθηκε στη Μέση Ανατολή θα επαναληφθεί στην Ουκρανία.
«Ο Πούτιν δεν είναι πιο γενναίος από τη Χαμάς ή οποιαδήποτε άλλη τρομοκρατική οργάνωση. Η γλώσσα της ισχύος και της δικαιοσύνης θα λειτουργήσει και εναντίον της Ρωσίας. Μπορούμε ήδη να δούμε ότι η Μόσχα βιάζεται να ξαναρχίσει τον διάλογο, μόλις άκουσε για τους Tomahawk».
Προετοιμασία εδάφους: Ο Ρούμπιο στη Μόσχα
Παράλληλα με τις κινήσεις υψηλού επιπέδου, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα αποστείλει τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο στη Μόσχα την επόμενη εβδομάδα, για επαφές με ανώτερους Ρώσους αξιωματούχους. Στόχος είναι να προετοιμαστεί το έδαφος για τη συνάντηση κορυφής στη Βουδαπέστη.
Πρόκειται για μια κλασική κίνηση διπλωματίας ισχύος, όπου οι πιέσεις στο στρατιωτικό–τεχνολογικό πεδίο συνδυάζονται με κανάλια διαλόγου σε πολιτικό επίπεδο.
Αναλυτές: Σημαντική αλλά όχι εύκολη προσπάθεια
Παρά την κινητικότητα, αρκετοί αναλυτές διατηρούν επιφυλάξεις για τα αποτελέσματα των κινήσεων του Τραμπ. Όπως σημειώνει το Politico, η προηγούμενη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν στην Αλάσκα, τον Αύγουστο, δεν απέφερε απτά αποτελέσματα.
Ο Ίαν Γκάρνερ, ειδικός σε θέματα Ρωσίας, υπογράμμισε ότι «επιστρέφουμε στο ίδιο σημείο με το καλοκαίρι, όπου το ενδιαφέρον του Τραμπ για την ειρήνη φαίνεται να πηγάζει περισσότερο από την επιθυμία του για εντυπωσιασμό». Επισήμανε δε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν δείχνει να λαμβάνει υπόψη τον ρόλο των Ευρωπαίων συμμάχων, κάτι που μπορεί να περιορίσει την αποτελεσματικότητα των διαπραγματεύσεων.
Η μεγάλη εικόνα
Η προγραμματισμένη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν στη Βουδαπέστη μπορεί να μην αποτελεί εγγύηση ειρήνης, όμως αλλάζει τα δεδομένα στον πόλεμο της Ουκρανίας. Η πιεστική τακτική με τους Tomahawk, η παράλληλη επικοινωνία με Ζελένσκι και η προετοιμασία από τον Ρούμπιο υποδεικνύουν ότι οι ΗΠΑ επιχειρούν να οικοδομήσουν μια νέα διαπραγματευτική εξίσωση: πίεση – κίνητρα – διάλογος.
Το ερώτημα είναι αν η Μόσχα θα θεωρήσει τη συνάντηση ως ευκαιρία ή ως παγίδα. Σε κάθε περίπτωση, η Βουδαπέστη θα αποτελέσει το νέο διεθνές επίκεντρο, σε μια προσπάθεια που όλοι αναγνωρίζουν ως δύσκολη αλλά κρίσιμη.
