Εμπλοκή σε κυκλώματα κατασκοπείας και οργανωμένου εγκλήματος
Ύστερα από ενδελεχή και αδιάκοπη έρευνα η εφημερίδα «Political» αποκαλύπτει τη σκοτεινή πραγματικότητα επτά Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ), οι οποίες φέρεται να συνεργάζονται με κυκλώματα παράνομης διακίνησης μεταναστών και να λειτουργούν ως καμουφλάζ μαφιόζικων οργανώσεων που λυμαίνονται το Αιγαίο.
Επίσης, τα πρόσωπα που τις διοικούν έχουν κατηγορηθεί επισήμως ως μέλη εγκληματικών οργανώσεων και διώκονται για αδικήματα που αγγίζουν τα όρια της εθνικής ασφάλειας, καθώς, σύμφωνα με τις δικογραφίες, έχουν κατηγορηθεί για κατασκοπεία.
Οι συγκεκριμένες ΜΚΟ, καλυμμένες πίσω από το προσωπείο της «ανθρωπιστικής δράσης», παραπλανούν την κοινή γνώμη και υπονομεύουν τις προσπάθειες των κρατικών αρχών στη μάχη που δίνουν για να εμποδίσουν την εισβολή από ορδές παράνομων μεταναστών. Η πολύπλοκη φύση αυτών των υποθέσεων έχει επιβραδύνει την εξέτασή τους, χωρίς όμως να σταματούν οι δικαστικές διαδικασίες.
Δορυφορικά δίκτυα
Οι οργανώσεις αυτές, μολονότι δηλώνουν «ανθρωπιστικές», λειτουργούν ως δορυφορικά δίκτυα των κυκλωμάτων, παρέχοντας:
• Πληροφορίες σχετικά με τις θέσεις και τις περιπολίες του Λιμενικού Σώματος.
• Καθοδήγηση σε πραγματικό χρόνο μέσω κρυπτογραφημένων εφαρμογών (πχ, Telegram, Signal).
• Τεχνικές αποφυγής εντοπισμού (ανωνυμία, σκόπιμη απώλεια εγγράφων, ψευδείς ταυτότητες).
• Κατάρτιση δρομολογίων θαλάσσιας προσέγγισης βάσει καιρικών και επιχειρησιακών συνθηκών.
Οι παραπάνω πρακτικές δεν αποτελούν απλώς παράβαση ανθρωπιστικής ηθικής αλλά συνιστούν επιχειρησιακό υποβοηθητικό σκέλος διασυνοριακού εγκλήματος βάσει των ορισμών της Europol και της Interpol.
Αποκαλύψεις
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του Λιμενικού Σώματος, έχουν σχηματιστεί και εκκρεμούν τουλάχιστον επτά δικογραφίες εις βάρος ΜΚΟ που βρίσκονται στα χέρια των Δικαστικών Αρχών. Η «Political» φέρνει στο φως τις ΜΚΟ, οι οποίες δραστηριοποιούνται στα νησιά του Αιγαίου και έχουν μπει στο μικροσκόπιο της Δικαιοσύνης, η οποία ερευνά την εμπλοκή τους σε διευκολύνσεις δουλεμπορικών κυκλωμάτων που διακινούν παράνομα μετανάστες προς την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Ήδη ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Βασίλης Κικίλιας συναντήθηκε τον περασμένο μήνα με τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Μάκη Βορίδη, χαράσσοντας κοινή γραμμή για να προχωρήσουν σε αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου ώστε να περικοπούν οι χρηματοδοτήσεις σε οργανώσεις που εμπλέκονται σε εγκληματικές δραστηριότητες.
Ποιες ΜΚΟ είναι υπό διερεύνηση
• Με τα αρχικά «A.B.R.» και με έδρα τη Λέσβο, μια από τις πιο προβεβλημένες ΜΚΟ, η οποία δημιουργήθηκε το 2017 με σκοπό, όπως αναφέρει, να ενημερώνει «για προσφυγικά σκάφη που βρίσκονται σε κίνδυνο στο Αιγαίο, καθώς και για περιπτώσεις απωθήσεων και βίας στα σύνορα εναντίον ανθρώπων», φέρεται να έχει αμφιλεγόμενη δράση, καθώς ο ιδρυτής και διευθυντής της νορβηγικής οργάνωσης Τ.Ο. κατηγορείται για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση από το 2021.
• Η δεύτερη ΜΚΟ «Ε.Π.Σ.Ε.», που «ξεψαχνίζουν» οι Αρχές, έχει έντονο πολιτικό προφίλ, δρα ως παρατηρητήριο ευρωπαϊκών συμφωνιών για το Μεταναστευτικό, προβάλλοντας επικριτικές θέσεις για τη διαχείριση και τους περιορισμούς που επιβάλλονται. Αν και η οργάνωση ισχυρίζεται ότι υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, έχει αμφισβητηθεί έντονα για τον τρόπο λειτουργίας και τις πραγματικές της προθέσεις. Μάλιστα, ο διευθυντής της Π.Δ. βρίσκεται αντιμέτωπος με τη βαριά κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης και έχει διωχθεί ποινικά από τις εισαγγελικές αρχές της Κω πριν από τέσσερα χρόνια. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο που συντάχθηκε, ο Π.Δ. μαζί με τον Νορβηγό Τ.Ο. μετείχαν σε οργανωμένες προσπάθειες διακίνησης παράνομων μεταναστών στη χώρα μας.
• Ακολουθεί η ΜΚΟ «Τ.Η.», μέλος της είναι η W.T., της οποίας τα στοιχεία κατά το παρελθόν έχουν εντοπιστεί σε κινητό τηλέφωνο κατηγορουμένου για παράνομη διακίνηση ατόμων από Τουρκία σε Ελλάδα.
• Από το Κεντρικό Λιμεναρχείο Μυτιλήνης έχει σχηματιστεί δικογραφία και έχει υποβληθεί στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Μυτιλήνης για Καναδό υπήκοο που συνελήφθη για το αδίκημα της απείθειας και υποβολής προανακριτικού υλικού αναφορικά με παράνομη είσοδο, υπεβλήθη αίτημα για την έκδοση βουλεύματος για τον εντοπισμό των IP από τις οποίες αποστέλλονται μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τη ΜΚΟ «W.T.M. – A.P.», η οποία λειτουργεί κυρίως ως τηλεφωνική γραμμή έκτακτης ανάγκης, καταγράφοντας περιστατικά κινδύνου για πρόσφυγες και μετανάστες και παρέχοντας άμεση υποστήριξη. Καθώς και δικογραφία κατά του Νορβηγού υπηκόου K.J., εθελοντή στη ΜΚΟ «L.S.» για το αδίκημα της κατασκοπείας, ο οποίος αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους.
Στη Λέσβο έχουν σχηματισθεί δικογραφίες κατά μελών διαφόρων ΜΚΟ για πληθώρα αδικημάτων από την Υποδιεύθυνση Ασφαλείας Μυτιλήνης. Δικογραφία κατά δέκα ατόμων, διαφόρων εθνικοτήτων, για παράνομη διακίνηση μεταναστών, κατασκοπεία και νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Το Λιμεναρχείο Σάμου έχει υποβάλει στην Εισαγγελία Πρωτοδικών δύο δικογραφίες και μια προκαταρκτική εξέταση για τη συμπλήρωση της υπάρχουσας δικογραφίας, η οποία τέθηκε στο αρχείο:
α) Δικογραφία κατά του Ε.Ε., υπαλλήλου της διεθνούς ιατρικής ανθρωπιστικής ΜΚΟ «Γ.Χ.Σ.», για κατασκοπεία και διευκόλυνση παράνομης εισόδου υπηκόων τρίτων χωρών, η οποία βρίσκεται στο στάδιο της κύριας ανάκρισης.
β) Προανακριτικό υλικό για περιστατικά παράνομης εισόδου μεταναστών και την πιθανή σύνδεση της ΜΚΟ «H.R.L.P.» που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Political», από τις Λιμενικές Αρχές Χίου, Μύρινας, Ρόδου, Καλύμνου και Σύμης δεν προέκυψε ύποπτη δραστηριότητα, ενώ, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, η εξέταση των υποθέσεων αυτών χρονίζει λόγω και της περίπλοκης φύσης τους σε διάφορα επίπεδα της Δικαιοσύνης.
Έρευνες από Κω και Λέρο
Η Λιμενική Αρχή Κω τον Ιούλιο του 2021 ενημερώθηκε από στρατιωτικό φυλάκιο για την είσοδο φουσκωτής λέμβου με πρόσφυγες-μετανάστες στα ελληνικά χωρικά ύδατα με κατεύθυνση τις ακτές του νησιού. Άνδρες του Λιμενικού μετέβησαν στη συγκεκριμένη περιοχή και εντόπισαν τη λέμβο κενή και κατεστραμμένη στην παραλία. Άμεσα ξεκίνησαν οι έρευνες για τον εντοπισμό τους στην ξηρά και συνέλαβαν τρεις Τούρκους φερόμενους ως διακινητές.
Όλα τα στοιχεία έδειχναν ότι εμπλεκόμενος ήταν ο διευθυντής της ΜΚΟ «Ε.Π. Σ.Ε.» Π.Δ. και ο επικεφαλής Νορβηγός της ΜΚΟ «A.B.R.», οι οποίοι φέρεται να επικοινωνούσαν απευθείας με τους
δουλεμπόρους.
Η χαρτογράφηση της παράνομης δράσης και τα πρόσωπα-κλειδιά
Στην πρώτη δικογραφία αναφέρεται: «Εμπλεκόμενοι μεταξύ άλλων και για κατ’ εξακολούθηση παράβαση του άρθρου 148 ΠΚ (Κατασκοπεία) και του άρθρου 187 ΠΚ (Εγκληματική Οργάνωση) είναι οι: ημεδαπός δικηγόρος, πρόεδρος γνωστής ΜΚΟ Π.Δ., Τούρκος διακινητής “Fisher”, οργανωτής-μεταφορέας S.T. του P. (συλληφθείς) και το ιδρυτικό στέλεχος ευρωπαϊκής ΜΚΟ “T.O.”».
Σύμφωνα με τις καταθέσεις που πήραν οι άνδρες του Λιμενικού, οι μετανάστες ανέφεραν ότι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους από την Τουρκία στην Ελλάδα, αυτός που βρισκόταν στη βάρκα μαζί τους, κατόπιν εντολής του Τούρκου διακινητή, επικοινώνησε πριν ξεκινήσουν από τα τουρκικά παράλια τηλεφωνικά με τον Έλληνα επικεφαλής της ΜΚΟ «A.B.R.» με έδρα τη Λέσβο, ενημερώνοντάς τον για τις λεπτομέρειες του ταξιδιού. Στη ΜΚΟ αυτή γνωστοποίησε την ακριβή ώρα του απόπλου, το δρομολόγιο του ταξιδιού τους, καθώς και τα στοιχεία των μεταναστών. Έναν μήνα μετά, ακολούθησε νέο περιστατικό στο Φαρμακονήσι. Με τις Αρχές να εκδίδουν εθνικό ένταλμα σύλληψης για τον Π.Δ. και διεθνές ένταλμα σύλληψης για τον Νορβηγό επικεφαλής της ΜΚΟ A.B.R. οι οποίοι έστελναν email με φωτογραφίες και στοιχεία των μεταναστών.
Στη δεύτερη δικογραφία της Λέρου, η οποία εστάλη στην Εισαγγελία στις 26 Αυγούστου 2021, σημειώνεται:
«Κατόπιν αξιοποίησης προανακριτικού υλικού διαπιστώθηκε ότι οι ανωτέρω συμμετείχαν σε δομημένη εγκληματική οργάνωση με διακριτούς ρόλους ως κάτωθι: ο A.R. φέρεται να είχε ηγετικό ρόλο στη διακίνηση μεταναστών, ο J.A.F. φέρεται να είχε ρόλο συντονιστή αναλαμβάνοντας τις επικοινωνίες, ο A.R. φέρεται να είχε ρόλο χειριστή της λέμβου και να είχε λάβει οδηγίες σχετικά με τη διακίνηση, ο I.A.M. φέρεται να έδωσε το κινητό του στον J.A.F. προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι προαναφερόμενες επικοινωνίες, ο Δ.Π. φέρεται να ήταν μέλος ομάδας της εφαρμογής WhatsApp μέσω της οποίας ζητήθηκε σε διακινούμενο να αποσταλούν φωτογραφίες και στοιχεία των διακινούμενων και φέρεται να συνδέεται με τον φερόμενο διακινητή A.R.».
διακίνηση μεταναστών στη Λέρο
Η πολυεπίπεδη δράση των Αρχών
Ο ναύαρχος (εα) του Λιμενικού και πρώην διευθυντής Λιμενικής Αστυνομίας Νίκος Σπανός τονίζει στην
«Political» πως η επιχειρησιακή επαγρύπνηση αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα στην αποκάλυψη της
ύποπτης δράσης ορισμένων ΜΚΟ. Όπως επισημαίνει, οι ελληνικές διωκτικές και πληροφοριακές Αρχές
έχουν εργαστεί μεθοδικά, εντατικά και σε πολλαπλά επίπεδα το τελευταίο διάστημα, προκειμένου να χαρτογραφήσουν τα δίκτυα παράνομων δραστηριοτήτων, να εντοπίσουν πρόσωπα-κλειδιά και να συγκεντρώσουν τεκμήρια που αποκαλύπτουν τον ρόλο ορισμένων οργανώσεων στη διευκόλυνση της παράνομης διακίνησης, ακόμα και σε υποθέσεις κατασκοπείας. «Η αντίδραση των ελληνικών διωκτικών και πληροφοριακών Αρχών υπήρξε τις τελευταίες περιόδους εντατική, πολυεπίπεδη και διακλαδική, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη ευαισθησία αλλά και τη σοβαρότητα των καταγγελιών που σχετίζονται με παραβατική ή υποβοηθητική δράση συγκεκριμένων ΜΚΟ», καταλήγει.
Ειδικά επιχειρησιακά σχέδια και επιτήρηση
Σε συνεργασία με την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), το Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής, την ΕΛΑΣ και με τη συνδρομή του ευρωπαϊκού οργανισμού FRONTEX, τέθηκαν σε εφαρμογή πρωτόκολλα ειδικής επιτήρησης:
• Χαρτογράφηση της παρουσίας και δραστηριότητας ΜΚΟ σε ευαίσθητες περιοχές.
• Ανάλυση προτύπων συμπεριφοράς και επιχειρησιακής εμπλοκής σε περιστατικά παράνομης εισόδου.
• Αντιπαραβολή δεδομένων πεδίου με δηλωμένα πεδία δράσης των ΜΚΟ στις αρμόδιες Αρχές.
Η γεωγραφική στόχευση των επιχειρήσεων εστιάζει κυρίως:
• Στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (Λέσβος, Σάμος, Χίος, Κως), όπου λειτουργούν πολλαπλές ΜΚΟ σε καταυλισμούς, ΚΥΤ και σημεία πρώτης υποδοχής.
• Στην περιοχή του Έβρου, όπου έχει παρατηρηθεί αυξημένη κινητικότητα ομάδων επιτήρησης και παροχής «ανθρωπιστικής συνδρομής» σε διακινούμενους.
• Στην Ανατολική Πελοπόννησο, Κυκλάδες και Δωδεκάνησα, όπου εστιάζεται μέρος της θαλάσσιας διακίνησης με ιστιοφόρα.
• Στο διαδίκτυο και στα κοινωνικά μέσα, με χρήση τεχνικών OSINT (Open Source Intelligence) και deep
web analysis, για την καταγραφή συντονισμένων ψηφιακών ενεργειών, ψηφιακών «οδηγιών» προς μετανάστες και ψηφιακής κάλυψης των διακινητών.
Θεσμικά κενά και ανάγκη ελέγχου
Η έλλειψη συστηματικού, ενιαίου και αποτελεσματικού πλαισίου πιστοποίησης, αξιολόγησης και εποπτείας των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον ελληνικό χώρο, ιδίως στον ευαίσθητο τομέα του Μεταναστευτικού, συνιστά κενό εθνικής στρατηγικής ασφάλειας και εσωτερικής νομιμότητας.
Ο ναύαρχος του Λιμενικού Νίκος Σπανός εντοπίζει τα βασικά προβλήματα και τα απαριθμεί:
• Απουσία Ενιαίου Εθνικού Μητρώου Επιχειρησιακής Διαφάνειας και Επιτήρησης, στο οποίο να εντάσσονται υποχρεωτικά όλες οι ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται σε τομείς υψηλής εθνικής σημασίας (όπως η μετανάστευση, η προσφυγική υποστήριξη, η έρευνα και διάσωση, η θαλάσσια επιτήρηση κ.λπ.).
• Το υπάρχον Μητρώο ΜΚΟ του υπουργείου Μετανάστευσης λειτουργεί μερικώς και καλύπτει μόνο επιμέρους δραστηριότητες, χωρίς να διαθέτει μηχανισμούς ελέγχου αξιοπιστίας, χρηματοδότησης ή προσωπικού.
• Δεν προβλέπεται διαλειτουργικότητα με άλλες βάσεις δεδομένων (ΥΠΟΙΚ, ΣΔΟΕ, τραπεζικό σύστημα,
Europol κ.ά.)
• Έλλειψη θεσμικής υποχρέωσης υποβολής επιχειρησιακής έκθεσης ή αναφοράς στις αρμόδιες λιμενικές, αστυνομικές ή εισαγγελικές Αρχές.
• Οι περισσότερες ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στα νησιά του Αιγαίου ή στις παραμεθόριες περιοχές
δεν δηλώνουν επιχειρησιακά πλάνα ή περιοχές δραστηριοποίησης, ούτε συνεργάζονται με τις κρατικές
δυνάμεις στο πεδίο.
• Αδιαφάνεια στη χρηματοδότηση, η οποία σε πολλές περιπτώσεις: α) Προέρχεται από μη ελεγχόμενους
διεθνείς χορηγούς ή ιδρύματα με πολιτικό/ιδεολογικό προσανατολισμό, β) καταλήγει σε offshore λογαριασμούς, καθιστώντας δυσχερή τον έλεγχο της διαδρομής του χρήματος, γ) διανέμεται ανεξέλεγκτα σε δευτερογενείς δομές (υπεργολάβους, φυσικά πρόσωπα, μη πιστοποιημένα παραρτήματα).
• Ανεπαρκές θεσμικό πλαίσιο ελέγχου προσωπικού ΜΚΟ, καθώς:
α) Δεν προβλέπεται πιστοποιημένη κατάρτιση ή ποινικός έλεγχος του απασχολούμενου προσωπικού.
β) Σε αρκετές περιπτώσεις διαπιστώνεται η παρουσία αλλοδαπών υπηκόων χωρίς νόμιμα έγγραφα ή με
αμφισβητούμενες ιδιότητες (πχ, εθελοντές διασώστες χωρίς ναυτική ή ιατρική εκπαίδευση).
γ) Υπάρχουν αναφορές για μεταμφιεσμένες ομάδες υποστήριξης που επιδίδονται σε παρακολούθηση ή
παρέμβαση σε επιχειρήσεις των ελληνικών Αρχών.
δ) Απουσία αυστηρών διοικητικών κυρώσεων και μηχανισμού απαγόρευσης δραστηριότητας, όταν διαπιστωθούν παρατυπίες.
ε) Οι διαδικασίες αναστολής λειτουργίας ή αφαίρεσης της άδειας παραμένουν χρονοβόρες και εξαρτώμενες από χρονοδιαγράμματα ελέγχου ή απόφαση δικαστικών Αρχών.
